ما در کدام محکمه امضا داده ایم که می خواهیم همه مؤلفه های فرهن | ناقد| مصطفی ملکیان
ما در کدام محکمه امضا داده ایم که می خواهیم همه مؤلفه های فرهنگ خودمان را حفظ کنیم؟
مصطفی ملکیان
اساسا یکی از نشانه های رشد یک جامعه این است که به تناقض های درونی خودش پی ببرد؛ و وقتی که پی برد؛ بداند که از طرفین تناقض، کدام یک را می خواهد نگه دارد و کدام یک را می خواهد رها کند.
ما در کدام محکمه امضا داده ایم که می خواهیم همه مؤلفه های فرهنگ خودمان را حفظ کنیم؟ چرا چیزی بر دوش ما می گذارید که نمی توانیم به آن ملتزم باشیم؟ اصلا رشد هر جامعه ای در گرو کشف ناسازگاری اجزای فرهنگش و حذف یکی از اجزاء به زیان دیگریست. چرا ما باید ایرانیّت و اسلامیّت و تجدد را حفظ کنیم؟ این باید از کجا آمده است؟ ممکن است ما رشد عقلی پیدا کنیم و ببینیم بعضی از مؤلفه های تجدد حتی با ایرانیّت هم سازگاری ندارند. تجدد با اسلامیّت ما هم سازگاری ندارد. چرا باید بگوییم با هر زور و ضربی این سه تا را در آشتی نگه داریم؟ وقتی این ها نمی توانند با هم آشتی کنند، چرا ما باید نیروی خودمان را صرف آشتی دادن اینها کنیم؟ ما کجا امضا داده ایم که همه مؤلفه های فرهنگیمان را باید حفظ کنیم؟ به تعبیر عیسی مسیح، انسان را برای شنبه نیافریده اند؛ شنبه را برای انسان آفریده اند. فرهنگ را برای انسان آفریده اند نه انسان را برای فرهنگ. قرار نیست ما زیر فشار این عناصر متناقض له شویم فقط برای اینکه بگوییم ما هر سه عنصر فرهنگ خودمان را حفظ کرده ایم! اگر ما به این نتیجه رسیدیم که یکی از مشکلات ما نگه داشتن این سه مؤلفه فرهنگمان است باید هر سه مؤلفه را حفظ کنیم؟ آخر چرا؟ مگر فرهنگ نیامده بود زندگی مرا سهل و ساده کند ولی این فرهنگ زندگی مرا دشوار کرده است ولی با این حال شما می گویید نباید یکی از سه رشته این فرهنگ را قیچی کنیم و کنار بگذاریم.
برای من، انسان گوشت و پوست و خون دار مقدم بر فرهنگ است. این انسان باید کمترین درد و رنج ممکن را متحمل شود. برای کاستن از درد و رنج این انسان گوشت و پوست و خون دار، گاهی لازم است فرهنگ او را دست کاری کنیم. نمی توان گفت فرهنگ او باید دست نخورده بماند ولو این فرهنگ درد و رنج این انسان را افزایش دهد.
