انزوای فرهنگی ایران در جهان «جهانیشدن»، از منظر اقتصادی و س | انجمن پاردان (ایرانبان بلوچ)
انزوای فرهنگی ایران در جهان
«جهانیشدن»، از منظر اقتصادی و سیاسی و فرهنگی، فرایندی است که با نضج و رشد روابط بینالمللی باعث تسهیل و تسریع تبادل افکار و تعامل افعال میشود. فراهمسازی زمینههای پیشبرد زیرساختهای ارتباطی نظیر طرق و وسایل حملونقل، فضای مجازی و شبکۀ جهانی اینترنت، ابزارهای هوشمند از قبیل موبایل و کامپیوتر، جهان را به دهکدۀ کوچکی تشبیه کرده است. در این فواصل کوتاه ارتباطی، جنبههای مختلف شناخت متقابل و تعامل فرهنگی، شتاب بیشتری گرفته است.
این مسئله در گذشته سرعت کندی داشت و بهراحتی قابل گسترش نبود. در مواردی، فتوحات پادشاهان و کشورگشاییهای آنها به رواج یک فرهنگ یا زبان منجر میشد. همانند گسترش زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در هند و ماوراءالنهر و آناتولی و اروپا توسط غزنویان و سلجوقیان و عثمانیان. البته راههای ارتباطی جهان متمدن قدیم نیز در این امر دخیل بودند. مثلاً تأثیر طرق تجاری ابریشم و ادویه فقط به تقویت تجارت منجر نمیشد؛ زیرا علاوه بر جابجایی کالاها، نقش بارزی در نشر و تبادل معرفت علمی، دینی، فرهنگی، هنری و... ایفا میکرد و ایران نیز بهعنوان پلی میان شرق و غرب، بازیگر دلربای علم و ادب و هنر و صنعت بود.
با نگاهی کوتاه به جهان امروز، نمونههای متعددی از رواج جهانی زبانها و فرهنگهای ملل مختلف میتوان یافت: زبانهای انگلیسی و کرهای و ترکی و عربی؛ فیلمهای کرهای و هالیوودی و بالیوودی و انیمههای ژاپنی؛ جشنهای هالووین و ولنتاین و کریسمس؛ سبکهای متنوع موسیقی و... . ایران برخلاف گذشته، جایگاه ناچیزی در فرهنگ عمومی جهان دارد. این ضعف در جهان معاصر بیش از هر چیز ناشی از عوامل متعددی همچون انزوای سیاسی و اقتصادی بههمراه ضعف فعالیت فرهنگی است. در رفع این نقص، بعضی فقط پی مقصر میجویند و در مقابل رواج فرهنگهای خارجی در ایران رویکردی پرخاشگرانه دارند.
باید دانست که با تشر و پرخاش نمیتوان جوانک و جوانی را که جذب فرهنگ شرقی یا اروپایی شده منصرف کرد. بدون تردید لازمۀ رواج فرهنگ ایرانی در سطح جهان، سرمایهگذاری و برنامهریزی اصولی برای بلندمدت است. یک یلدا و نوروز و چهارشنبهسوری با کموکاستیهای فراوان خود، نسل جدید را بهراحتی مجذوب نمیکند. برای احیای فرهنگ ایران، باید فرهنگ ایرانی را با شناخت تاریخی و امروزی، به زندگی اجتماعی ایرانیان پیوند داد و عموم جامعه را بدان آشنا ساخت و برای تقویت آن با برنامهریزی هوشمندانه کوشید.