#زبانشناسی #پیوستن #سامان_روستایی در ایرانی آغازی مادهٔ فعلی | شبکۀ ریشه‌شناسی
#زبانشناسی #پیوستن
#سامان_روستایی در ایرانی آغازی مادهٔ فعلی -band* «بستن» ریشه‌ٔ مصدر «بستن»؛ «پیوستن» (همراه با پیشوند فعلی -pati*) و واژه‌ٔ «پرونده» (< -pari-bandaka*) در فارسی است.
#مسعود_هوشیار «پیوستن» از ریشه‌واژه‌های شاخ‌وبرگ‌دوانده در زبان فارسی است؛ با وجود این، ساختار مرکب‌سازی فعل‌های ساده، این فعل را به‌سمت نازایایی برده است. این ریشه‌واژه و زمان حالش، «پیوند»، در حال کوچ‌اند؛ چراکه «پیوندزدن» را به‌جایش نشانده‌ایم. دل‌ها را به‌هم پیوست. دل‌ها را به‌هم پیوند زد.
ساختار در حال فراموشی: پیوستم، پیوستی، پیوست، پیوستیم، پیوستید، پیوست‌اند. ساختار جایگزین: پیوند زدم، پیوند زدی، پیوند زد، پیوند زدیم، پیوند زدید، پیوند زدند. از ریشه‌واژهٔ «پیوستن» واژه‌های زیر را در زبان فارسی می‌بینیم. «پیوست، پیوسته، به‌پیوست فرستادن، شاخ‌پیوست‌کردن (پیوند نهال)، هم‌پیوست، پیوسته، درهم‌پیوسته، پیوسته‌ابرو، پیوسته‌بَرو (ابروپیوسته)، پیوسته‌خون (خویشاوند خونی و نسبی)، پیوسته‌دندان، پیوسته‌کار (جَلد و چابک)، پیوسته‌ظفر (برنده، همواره‌پیروز)، پیوسته‌گری (موافقت)، پیوسته‌دامان (چسبیده‌به‌دامان، دامان‌گیر)، پیوسته‌خشم (همپاره‌خشمگین)، پیوستار (منسجم)، پیوستگان (خویشان)، پیوستگی، پیوستگان، پیوستنی، پیوسته‌آمدن، پیوست‌دادگی، پیوسته‌به‌پهنا (هماهنگی دو ستاره در جهت شمال یا جنوب)، پیوندبریدن (گسستن خویشی)، پیوند تاحی (نوعی پیوند گیاه)، پیوند جانی (همبستگی میان‌فردی)
چند نمونه از فرزندهای این سرچشمه در ادبیات فارسی: ای سخت جفای «سست‌پیوند» رفتی و چنین برفت تقدیر (سعدی) ز تجلی ابری کن، بفرست که ببارد بر سر ما باشد که به شوری بشکافیم، باشد که ببالیم و به خورشید تو «پیوندیم». (سهراب) از این چشمه‌واژه، واژه‌های زیر را ساخته‌ام تا این درخت گشن را پابرجا سازیم: «خجسته‌پیوند، دوست‌پیوند (پیوند دوستی)، پیوندسوز، پیوندگداز، پیوندشناس، پیوندریز، پیوندگون، پیوندباز، خام‌پیوند، بسیارپیوند، آسمان‌پیوند (مثلاً کسی که اندیشهٔ عرفانی دارد)، خشک‌پیوند، پیوندگار (همیشه در پیوند)، پیوندآمیز، پیوندبان (نگهبان پیوند)، پیوندشُوی، پیوندسرا، پیوندافزا، پیوندشمار، پیوندزار (تصویری شاعرانه از جایی که سرشار از پیوند است)، نگاه‌پیوند (نگاهی که پیوند می‌سازد)، جان‌پیوند، مهرپیوند، عشق‌پیوند، پیوسته‌شام، شام‌پیوست، غم‌پیوست» و بسیاری از ساخت‌واژه‌های دیگر.
شبکهٔ ریشه‌شناسی، دانشگاهی برای ریشه‌یابی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی. https://t.me/shabakeh_risheshenasi ارتباط با گردانندگان: @malihmot @Beh_Waazh
