#زبانشناسی_گویشها #ناشتا_چاشت #سامان_روستایی ناشتا (گرسنه) مشتق از پیشوند نفی نـَ - + -اشتا، ساخته شده از ماده‌ٔ فعلی -as* (خوردن) (همریشه با آش). چاشت (صبحانه) مشتق از ماده‌ٔ فعلی -čaš* (خوردن)، همریشه با «چاشنی» و «چشیدن» است. #دکتر_احمد_صداقتی به نظر می‌رسد مفهوم چاشت در جوامع زبانی مختلف ایرانی متفاوت باشد. در زبان سنگسری: qeynəhâr صبحانه (قِینهار) čâšt ناهار šûm شام گاه گاهی نیز به صبحانه «قِیلونّهار» گفته می‌شود. #محمود_قاسمیان در گویش گرمه‌ای «چاشت» یک وعدهٔ غذایی است پس از طلوع خورشید معادل صبحانه و از این ساخت واژهٔ «پی چاشت» هم دارند که بین صبحانه و ناهار است. #علی_صالح_دارابی در زبان تاتی وفسی به صبحانه می‌گویند «ضعف قیلانی» و به وعدهٔ غذای بین فاصلهٔ صبحانه و نهار یعنی حدوداً ساعت 10صبح (که معمولاً به کارگران و کشاورزان در حال کار می‌دهند) «چای وچه» می‌گویند به معنی «صبحانهٔ کوچک». هنگام ظهر را نیز «چاستی» می‌گویند. به شام نیز «شاو» می‌گویند. #لسان_الحق_طباطبایی در لهجهٔ فارسی رایج در خوربیابانک، «چاشت» به زمان میان هشت تا ده صبح می‌گویند و «چاشتی» و «چاشتونه» به خوراکی می‌گویند که در این زمان و بیشتر میان کشاورزان خورده می‌شود. (چیشت chaysht و چیشتی در گویش خوری همان معنا را دارد) به خوراکی که در چاشت خورده می‌شود در لهجهٔ فارسی رایج درخوربیابانک «ناهارقلیون» و به گویش خوری «ناهارچلیم» گفته می‌شود. «چلیم» در گویش خوری و برخی از گویش‌های دیگر ایرانی، نام قلیان است. #ابراهیم_سبحانی در دشتستان تغییراتی به شرح زیر در چاشت ایجاد شده است: نخست «ت» از پایان آن افتاده و سپس «ش» به «س» تبدیل شده و به شکل «چاس» درآمده و معنای آن خوراک نیمروز (ناهار) است. به صبحانه نیز «ناشتا» می‌گویند. #صالح_اسماعیلی در کردی خراسان «تاشت» و «تاشته» برای غذا به کار می‌رفته و شامل صبحانه و ناهار و شام می‌شده است. به وعدهٔ غذای نیمروزی هم «ناری» گفته می‌شده است. #شوکت_محمدی_شاری در افغانستان/غزنه به میانه‌ٔ روز (ظهر)، «چاشت» گفته می‌شود. همچنین به غذایی که کارگران میان صبحانه و ناهار می‌خورند «دل‌داغی» می‌گویند. #حسین_میرمحمدی در زبان لکی: به صبحانه ناشتا (nāštā)، به ناهار چاشت (čāšt) و به شام، شوم (šom) می‌گویند. #چنگیز_محمدی در زبان کُردی کلهُری: * «ناشتا» (nāštā): صبحانه؛ * «قوالتگ» (qwāłtəg) یا «قوالتِ» (qwāłtē) میان‌وعده‌ٔ پیش از نیمروز و ناهار؛ * «کوته‌روژه» (kwta'rūža) یا نیمه‌روژه (nima'rūža) به ناهار می‌گویند؛ * «شام» (šām): شام؛ * «وَرکول» (warkwəł): پیش‌خوراک (غذا). «وَرکول» معمولاً چند لقمه از همان خوراک، برای رفع گرسنگی است؛ * «شوآژوانه» (šawāžwāna) به خوردن خوراکی در نیمه‌شب یا پس از بیدار شدن از خواب گویند؛ * «شوآژو» (šawāž)، برای چرای شبانگاهی دام‌ها کاربرد دارد؛ * «پاشیم» (pāšīm): غذایِ سحری؛ * «پاشام» (pāšām) به غذا یا خوارکی‌ِ پس از شام می‌گویند.
شبکهٔ ریشه‌شناسی، دانشگاهی برای ریشه‌یابی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی. https://t.me/shabakeh_risheshenasi ارتباط با گردانندگان: @malihmot @Beh_Waazh
