2022-02-26 19:30:31
معرفی الهیات دیالوگی
دکتر
رسول رسولیپور
#الاهیات_دیالوگی، از حیث روششناختی، خداشناسی بینالاذهانی و میانانسانی به شیوهی گفتوگو و به اشترکگذاریِ آموزههای اندیشیده و تجربههای زیستهی خداباوران با یکدیگر است. #گفتوگو با دیگری دربارهی باورهای الاهیاتیمان، شیوهای است متناسب با واقعیت موجود #خداباوریهای گوناگون و فرهنگهای مختلف در جوامع انسانی. خداباوریِ گفتوگویی نه برتری جوییِدینی و رقابت بر سر آموزهها به شیوهی مجادلات کلامی، بلکه جستجویی مشترک برای دست یافتن به درک درستی از خدا، جهان، و انسان با دیگر خداباوران در فضای دوستی و احترام متقابل است. الاهیات دیالوگی یک گفتوگوی همیشهگشوده در جستجوی #حقیقت و تلاشی دائمی برای رفع سوءفهمها و پیشداوریهای شایع بین خداباوران است.خداشناسی گفتوگویی در پی اجماع در آموزهها و تجربههای دینی نیست، بلکه تمرینی است بر تکالیف #معرفتیمان در شناخت هر چه بیشتر گزارههای دینی موجود در اذهان دیگران و تاکیدی است بر مسئولیتهای #اخلاقیمان در همزیستی روادارانه و فروتنانه با دیگری.
خانم کترین کورنیل در کتاب «معنا و روش در الاهیات تطبیقی »(۲۰۱۹) نتایج این شیوهی خداشناسی را در شش مورد بررسی نموده است:
بازتاکید بر آموزهها (reaffirmation)، تحکیم باورها (intensification)، بازسازی بینشها (recovery)، مناسبسازی اندیشهها (appropriation)، #بازتفسیر عقیدهها (reinterpretation)، و از همه مهمتر، اصلاح دیدگاهها (rectification).
کورنیل لازمهی دستیابی به این نتایج را در «وفاداری به حقیقت»، «همدلی و دوستی»، «#ایمان به درکِ درست»، «گشودهخویی»، «فروتنی»، و «آسیبپذیری» میداند.
الاهیات دیالوگی هم یک جُستار فلسفی است، هم یک مباحثهی کلامی، و هم تلاشی برای دستیابی به یک حیات مشترک معنوی. رویکردِ گفتوگویی، هم محتاط در داوری و ارزیابی اعتقادات دیگران، با توجه به تئورهای «بازیهای زبانی» و «#هنرمنوتیک متن» است، هم دغدغهمندِ دریافت و درکِ خوانش دقیقی از آموزههای اعتقادی دیگری است، و هم در تلاش است تا به چگونگی و گونهگونیِ #تجربههای ناب در حیات معنوی ادیان مختلف دست یابد.
پر واضح است که دستیابی به همهی نتایج الاهیات دیالوگی؛ به ویژه اصلاح و تغییر در باورها کار سادهای نیست. عادت و حمیّتِ خیل پرشماری از پیروان ادیان به انحصارگرایی و خود-برتربینی، #آلودگی_ایدئولوژیک ناشی از عدم تفکر و عدم آشنایی با جهانهای دیگر، ترس تاریخی از ارتباط با انسانهای دیگر، و همچنین، طبیعت سنگین شدهی انسانیِ ما برای تغییر، موانع اصلیِ موفقیت الاهیات دیالوگی است.
اما الاهیات دیالوگی را دستکم از دو حیثیت دیگر میتوان طرح نمود: از حیث هستیشناختی و از حیث جامعهشناختی.
"دیالوگ" در معنای #هستیشناختی، نه به معنای شیوهی گفتوگویی در معرفت، بلکه به عنوان بیان یک هویتِ ارتباطی (relational) است. الاهیات دیالوگی در این بستر به معنای سخن گفتن از خدا، جهان و انسانی است که در «ارتباط»، هستی و هویت مییابند. مارتین #بوبر در کتاب «میانِ من و تو» از این گونه الاهیات سخن گفته است.
اما دیالوگ در معنای #جامعهشناختی آن، نوعی همافزایی در حل یک معضل است؛ این معضل میتواند یک معضل دینی، یک معضل و بنبست #سیاسی، یک معضل نظامی و جنگ و خونریزی، و یا یک معضل اقتصادی باشد. امام #موسیصدر دستکم در مجموعهی فراهم آمده با عنوانِ «ادیان در خدمت انسان»، چنین رویکردی به الاهیات را به ما معرفی میکند.
_____________
@Sha
rif_Islamic_Society
185 viewsedited 16:30