#پاسخ_به_شبهات 152 «درمان زکام با روغن بنفشه، راست یا دروغ!» | پاسخ به شبهات دینی

#پاسخ_به_شبهات 152

«درمان زکام با روغن بنفشه، راست یا دروغ!»

اخیراً روایتی از امام صادق (ع) (از کتاب مکارم الاخلاق) نقل شده است که درمان خاصی برای بیماری سرماخوردگی می‌باشد

آنچه در برخورد با این روایت دیده می‌شود برخوردهایی است که به نظر، صفر و یکی‌ست، بدین معنا که عده‌ای آن را برای تجویزات و امور طبابت معتبر می‌دانند و حتی مردم را به آن سوق می‌دهند و عده دیگر که مفاد روایت را صحیح نمی‌دانند به مخالفت با آن می پردازند و با دلایل متعددی سعی در اثبات ضعیف السند بودن آن می‌کنند تا شاید اثبات کنند که اصلاً چنین کلامی از امام صادر نشده است.

آنچه به ذهن حقیر می‌رسد این است که در ابتدا هر دو برخورد صفر و صد کمی افراطی باشد، یعنی یا روایت را به کلی معتبر بدانیم و یا روایت را از اعتبار ساقط.

در طول تاریخ فقهای بزرگ از زمان ائمه تا به امروز، روایات را با قرائن مختلف و شواهد گوناگون بررسی می‌کردند و گاه روایتی احتمال صدق بیشتری داشت و روایتی احتمال صدق کمتر.

حال این روایت همانند سایر روایاتی که در کتب معتبر دینی وارد شده، امکان صدور از معصوم را داراست بدین معنا که به هر حال ممکن است ولی یک درصد این روایت از امام صادق شده باشد و امام گوینده مفاد آن باشد. چرا که در علوم حدیث، روایات همانند آیات قرآن نیستند که ۱۰۰% علم به صدور آن داشته باشیم و همچنین چون در کتب معتبر آمده و بزرگان حدیث شناس آن را جمع آوری کرده اند نمی توان ۱۰۰ درصد هم نسبت به کذب آن واقف بود از این رو همیشه باید احتمالات را سنجید گاه روایت دارای احتمالات بیشتری برای صدق می باشد و گاه دارای احتمالات کمتر که از مجموعه شواهد و قرائن این احتمالات بدست می آید.

آنچه در این روایت و مانند آن در سایر روایات طبی معتبر است این است که از آنجایی که طب و پزشکی ماهیتی تجربی دارند و باید با تجربه صورت بگیرد و قوام آن به آزمایش های بشری است. از این رو بهترین کار این است که مفاد این روایت مورد آزمایش صورت بگیرد تا از نظر تجربی برای ما ثابت شود که آیا موثر است یا خیر.

اگر موثر بود که احتمال صادر شدن این روایت از امام، تقویت می‌شود و لو آن که از نظر سند جزو روایات ضعیف به شمار آید، اما از نظر محتوا شاهد و دلیل قوی برای قوت آن وجود خواهد داشت.

و اگر اصل چنین کاری مانند قرار دادن روغن بنفشه موثر نبود و هیچ گونه فایده‌ای برای بدن نداشت و یا حتی مضر هم بود، این روایت برای ما مبهم خواهد بود، از این رو از باب ابهام آن را کنار می،گذاریم اما باز نمی‌توانیم به طور مطلق آن را رد کنیم، شاید منظور امام چیزی بوده است که ما آن را نفهمیده‌ایم.

با این بیان دیگر دیدگاه صفر و یکی از بین می‌رود، زیرا به هر حال این روایت (هر چه باشد) دارای احتمالی برای صادر شدن از امام می‌باشد. اگر مفاد آن تجربی و پزشکی بود، با آزمایش‌هایی می‌توان احتمال مفاد آن را تقویت کرد که در این صورت، اگر موافق با تجربه بود (همانند سایر نظریات اثبات شده تجربی و پزشکی) می‌تواند برای علاقه‌مندان به روایات پزشکی مورد استفاده قرار بگیرد و اگر موثر نبود، کسانی که چنین روایاتی را از ابتدا (از نظر سند) ضعیف می‌دانستند، شاهد و دلیل دیگری برای ضعف (از نظر محتوا) نیز می‌یابند.

@shobhedini