مجلس نمیتواند در وظایف کانونهای مستقل دخالت کند و کانونها | کانال رسمی اسكودا
مجلس نمیتواند در وظایف کانونهای مستقل دخالت کند و کانونهای وکلا را الزام به صدور پروانه وکالت برای داوطلبانی بکند که دارای شروط علمی لازم نیستند
انگیزه دستاندرکاران این طرح دو فوریتی، جایگزین کردن یک فرمول دیگر به جای آن است تا بتوانند گروه بزرگی از داوطلبان را به مرکز مشاوران و کانونهای وکلای دادگستری تحمیل کنند
دکتر سید محمود کاشانی استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی تاریخ : ۴ شهریور ۱۴۰۱
طرح تفسیری برای دخالت در وظایف کانونهای وکلا
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۰، تصمیم هیأت موسوم به مقررات زدایی وابسته به وزارت دارایی را که به ناروا حرفة وکالت دادگستری را «کسبوکار» شمرده و خواستار بارگزاری! پروانههای وکالت دادگستری که از سوی کانونهای وکلای دادگستری صادر میشوند در درگاه مجوّزهای کسبوکار شده بود بیرون از حدود صلاحیت آن دانست و آن را ابطال کرد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در این رأی، حرفة وکالت دادگستری را با داشتن قوانین دائمی و ویژه خود از چارچوب کسبوکارها بیرون دانست. حرفه وکالت دادگستری با تصویب قانون وکالت در سال ۱۳۱۵ جایگاه خود را در دادگستری نوین ایران به دست آورد و با تصویب قانون استقلال کانون وکلای دادگستری در پنجم اسفند ۱۳۳۳ همانند کشورهای پیشرفته از ارکان برگزاری دادرسی عادلانه شمرده شد. اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در همین راستا حق برخورداری از وکیل را برای دادخواهان در همه دادگاهها الزامی ساخت. چنین وکیلی بر پایه قانون استقلال کانون و قوانین کشورهای پیشرفته باید دارای پروانه وکالت از کانون وکلا باشد تا هدفهای اصل ۳۵ قانون اساسی و حق برخورداری از دادرسی عادلانه برای شهروندان کشور ما تضمین گردد. با این حال مجلس شورای اسلامی در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ با نادیدهگرفتن قانون استقلال کانون وکلای دادگستری و با تخلّف آشکار از اصل ۳۵ قانون اساسی و نادیدهگرفتن رأی الزامآور هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با تصویب طرح موهوم «تسهیل صدور مجوّز کسبوکار»، حرفة شریف وکالت را که از پشتوانه قوانین دائمی کشور ما برخوردار است کسبوکار شمرد و در مقام قانونگزاری در زمینه پذیرش تعداد داوطلبان این حرفه برآمد. رییسجمهور نیز که بر پایه اصل ۱۱۳ مسئولیت اجرای قانون اساسی و احترام به استقلال کانون وکلای دادگستری و استقلال قوه قضاییه کشور را برعهده دارد به ناروا مصوّبه بیاعتبار و ناسازگار با قانون اساسی مجلس را برای اجرا ابلاغ کرد. پیرو مقالهای که در اعتراض به طرح تسهیل صدور مجوّز کسبوکار زیر عنوان «تجاوز به استقلال کانون وکلای دادگستری» در شماره ۲۶ مهر ۱۴۰۰ روزنامه «دنیای اقتصاد» منتشر کردم، روز ۲ تیرماه ۱۴۰۱ نیز در یک مقاله تفصیلی دیگر که در روزنامه اعتماد به چاپ رسید بر بیاعتباری مصوّبه تسهیل صدور کسبوکار درباره وکالت دادگستری و ناسازگاری آن با اصل ۳۵ و اصل ۲۲ قانون اساسی که امنیت شغلی وکلای دادگستری را مصون از تعرّض دانسته است تأکید کردم و خواستار ایستادگی کانونهای وکلا در برابر این مصوّبه زورگویانه که دخالت آشکار مجلس در وظایف قوه قضاییه و کانونهای وکلاست گردیدم. ۱- ضابطة پیشبینیشده در ماده ۵ مصوّبه مجلس مصوّبه موسوم به «تسهیل صدور مجوّز کسبوکار» با تخلّف آشکار از آییننامه داخلی مجلس و اصول قانون اساسی به دخالت در وظایف کانونهای حرفهای که دارای قوانین دائمی هستند پرداخته است. ماده ۳ این مصوّبه به دخالت ناروا در وظایف سازمان ثبت اسناد و املاک که وابسته به قوه قضاییه است و کانون سردفتران اسناد رسمی و ماده ۴ آن به دخالت ناروا در وظایف کانون کارشناسان رسمی دادگستری و ماده ۵ آن به دخالت ناروا در وظایف کانونهای وکلای دادگستری پرداخته است. در این سه ماده یک فرمول برای گُزینش داوطلبان ورود به این حرفهها پیشبینی شده که از حدود اختیارات مجلس در قانون اساسی بیرون است. در ماده ۵ این مصوّبه در زمینه تعداد پذیرفتهشدگان سالانه حرفه وکالت دادگستری چنین پیشبینی شده است: «داوطلبانی که حداقل ۷۰ درصد امتیاز میانگین نمرات یک درصد حائزان بالاترین امتیاز را کسب کردهاند قبولشده اعلام و جهت طیّ مراحل مقتضی به مرجع صدور مجوّز[!] مربوط معرفی میگردند...». این ضابطه که با تظاهر به اصلاح تبصره ماده یک قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوّب سال ۱۳۷۶ تصویب شده تجاوز آشکار به صلاحیتهای قوه قضاییه و کانونهای وکلاست. پذیرش شُمار داوطلبان در آزمونهای سالانه از سوی کانون وکلا و رییسان کل دادگستری در هر استان یک امر موضوعی است نه قانونگزاری.