دلیل روشن آن ماده ۲۹ آییننامه اجرایی قانون استقلال کانون وکلا | کانال رسمی اسكودا
دلیل روشن آن ماده ۲۹ آییننامه اجرایی قانون استقلال کانون وکلا مصوّب آذرماه ۱۳۳۴ است که گُزینش شُمار داوطلبان را از وظایف کمیسیونی متشکل از رؤسای دادگاههای استان مرکز، دادگاههای شهرستان و دادگاههای بخش و سه نماینده از سوی کانون وکلا به دعوت رییس کانون دانسته است. این ماده به درستی حق کانون وکلا و دادگاهها در هر استان را در تعیین ظرفیت پذیرش داوطلبان برابر دانسته است. تبصره ماده یک قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوّب سال ۱۳۷۶ نیز همین قاعده را چنین تکرار کرده است: «تعیین تعداد کارآموزان وکالت برای هر کانون بر عهده کمیسیونی متشکّل از رییسکل دادگستری استان، رییس شعبه اول دادگاه انقلاب و رییس کانون وکلای مربوط میباشد که به دعوت رییس کانون وکلای هر کانون حداقل یکبار در سال تشکیل و اتخاذ تصمیم می نماید». با نادیدهگرفتن این امر که دادگاه انقلاب آن چنانکه در کتاب «اِستانداردهای جهانی دادگستری» توضیح دادهام جایگاهی برای کارآموزی وکالت ندارد ولی به هرحال تعیین ظرفیت پذیرش داوطلبان حرفه وکالت، وابسته به نیاز هر کانون وکلا و ظرفیت کارآموزی در دادگاههای همان استان است. بنابراین هرگونه دخالتی از سوی مجلس در وظایف واختیارات کانونهای وکلا و رییسان دادگستریها در استانها، آشکارا بیرون از وظایف آن و تجاوز به استقلال قوه قضاییه و استقلال کانونهای وکلای دادگستری است. از هنگام تصویب آییننامه قانون استقلال کانون در سال ۱۳۳۴ و سپس تصویب قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری در سال ۱۳۷۶، کانونهایوکلا و رییسانکل دادگستری هر استان، ظرفیتها و نیازهای خود را به درستی و با محاسبات عملی تعیین کردهاند و هیچ اعتراضی هم از آن هنگام تاکنون وجود نداشته است. پس از دخالت ناروای مجلس در وظایف کانونهای وکلا و تصویب فرمول پیشبینیشده در ماده ۵ مصوّبه تسهیل کسبوکار برای تعیین ظرفیت پذیرش داوطلبان، هیچ روشن نبوده است که این فرمول به چه نتایجی خواهد انجامید. ولی چند ماه پس از تصویب این ماده هرجومرجطلبانه، هنگامیکه سازمانسنجش، آزمون سالانه وکالت را برگزار کرد روشن شد این فرمول پُرابهام پیشبینیشده در ماده ۵ مصوّبه مجلس، خواستههای حامیان آن را برآورده نساخته است. از اینرو دستاندرکاران تصویب ماده مزبور خواستار آن شدند مرکز مشاوران قوهقضاییه وکانونهای وکلا تعداد بسیار بزرگی از داوطلبان فراتر از متن و نص روشن این مصوّبه را پذیرش کنند. در همین راستا رییس مجلس در نامهای به رییس قوه قضاییه به ناروا خواستار نادیدهگرفتن نص ماده ۵ مصوبه تسهیل صدور کسبوکار شد. ولی رییس محترم قوه قضاییه به درستی در پاسخ وی گفت: «همکاران و معاون حقوقی و امور مجلس قوه قضاییه معتقد هستند قانون ابهامی ندارد و معیار پذیرش، نمره میباشد و لکن بعضی از نمایندگان با لحاظ مذاکرات در زمان تصویب قانون در مجلس خلاف این برداشت را دارند و ملاک را (تَراز) میدانند. الفاظ مصوّب قانون معتبر و دارای حُجیّت است و استناد به صورت مذاکرات موجّه نمیباشد...» . (خبرگزاری فارس، یکم شهریور ۱۴۰۱). این در حالی است که ادعای جدید دستاندرکاران تصویب ماده ۵ مصوّبة تسهیل صدور کسبوکار بر اینکه در روند گفتگوهای این ماده که نص و عبارات آن روشن است قصد دیگری داشتهاند کاملاً بیپایه میباشد.
۲- تقدیم طرح دو فوریتی برای تفسیر ماده ۵ با آنکه فرمول پیشبینی شده در مواد ۳، ۴ و ۵ مصوّبه تسهیل صدور کسبوکار روشن بودهاند ولی از آنجا که اجرای این فرمول، هدفهای دستاندرکاران تصویب آن را برآورده نکرده است، روز یکم شهریور ۱۴۰۱ یک طرح دو فوریتی برای تفسیر آن با تخلّف از موازین حقوقی به مجلس تقدیم کردند. در حالی که رییس محترم قوه قضاییه بر روشنبودن متن ماده ۵ تأکید کرده بود ولی از شگفتیهای قانونگزاری در این مجلس این است که سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز در تأیید این طرح دو فوریتی به روشنبودن متن ماده ۵ مصوبه تسهیل صدور کسبوکار اعتراف کرد و افزود: «قانون از نظر ما دارای ابهام نبوده و کاملاً واضح و روشن است. اما به سبب اینکه در حال حاضر حقوق بسیاری از فارغالتحصیلان مستعدّ کشور و منافع عمومی جامعه توسط عدهای خاص به گروگان گرفتهشده، طرح دو فوریتی استفساریه مواد ۳ ، ۴ و ۵ قانون تسهیل صدور مجوّزهای کسبوکار به ثبت رسیده و در دستور صحن علنی مجلس قرار گرفته است»! (خبرگزاری ایمنا، ۱ شهریور ۱۴۰۱). با روشنبودن متن ماده ۵ مصوّبه تسهیل صدور کسبوکار، تفسیر آن جایگاهی در قانونگزاری ندارد. این یک قاعده شناختهشده در تفسیر است و از همینرو ماده ۱۱۹۲ قانون مدنی فرانسه در بخش حقوق تعهدات، (رِفُرم مصوّب ۱۰ فوریه ۲۰۱۶) چنین مقرر کرده است: