@vekalateherfeie دفاع در قبال اتهام معاونت در جرم قطع نظر | وكالت حرفه اي⚖️
@vekalateherfeie
دفاع در قبال اتهام معاونت در جرم
قطع نظر از اینکه دفاع در قبال اتهام معاونت در جرم تابع تشریفات مقرر قانونی از جمله وحدت قصد و تقدم و اقتران زمانی رفتار معاون نسبت به مباشر است و در واقع در امر دفاع، تمامی این موارد باید مورد توجه قرار گیرد؛ لیکن ضروری است که به عنوان یک وکیل حرفه ای و در مقام دفاع از فردی که متهم به بزه معاونت است بدانیم که سه نکته اساسی در مقام دفاع از فردی که متهم به معاونت است باید مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه؛ وحدت قصد در بزه معاونت که امری انتزاعی و ذهنی است، ملازمه با احراز آن توسط مرجع قضایی دارد.
اما معمول آن است که در بسیاری از موارد بالاخص در مرحله تحقیقات مقدماتی و در مقام صدور کیفرخواست، دلایل، قرائن و اماراتی که دلالت بر وجود وحدت قصد بین معاون و مباشر دارد مغفول باقی مانده و معلوم نیست که مرجع قضایی، وجود وحدت قصد را به چه ترتیب و کیفیتی احراز نموده است.
در این موارد که اتفاقاً از نقاط ضعف کیفرخواست محسوب می شود باید بیشترین بهره را برد و در مقام دفاع، به این موضوع توجه ویژه داشت. مهمترین عاملی یا قرینه ای که می تواند دلالت بر وحدت قصد داشته باشد؛ انتفاع معاون از بزه ارتکابی توسط مباشر است. در واقع اگر برای معاون در جرم، منفعتی مادی یا معنوی در روند ارتکاب بسیاری از جرایم قابل تصور نباشد، می توان در مقام دفاع با تأکید بر این موضوع که هیچ نفع فعلی یا احتمالی از ارتکاب جرم توسط مباشر و یا از نتیجه جرم برای معاون متصور نیست، نتیجه گرفت که طبعاً وجود وحدت قصد نیز منتفی است؛ زیرا چطور ممکن است کسی خود را در معرض اتهام و اعمال مجازات قرار دهد، در حالی که هیچ منفعت مستقیم، غیر مستقیم، مادی یا معنوی، فعلی یا احتمالی برای وی قابل تصور نباشد.
توجه داشته باشیم که این دفاع طبعاً در خصوص برخی از جرایم کاربرد ندارد مانند مواردی که فردی کلید منزل خود را به صورت تبرعی برای ارتکاب جرایم جنسی در اختیار دیگری قرار می دهد و دلایل کافی هم دایر بر وحدت قصد بین طرفین وجود دارد و یا در مواردی که معاون با انگیزه شرافتمندانه مرتکب بزه معاونت می گردد. با این حال در خصوص بسیاری از جرایم، تمسک به این دفاع می تواند اساس بزه معاونت و انتساب آن به موکل را به چالش کشیده و باعث رفع اتهام شود
نکته دوم توجه به استعاریه ای بودن بزه معاونت است؛ بدین معنی که چون معاون وصف مجرمانه رفتار خویش را از مباشر عاریه می گیرد؛ لذا مادامی که رفتار مباشر جرم نباشد، رفتار معاون نیز جرم نخواهد بود ولذا در صورتی که عنصر قانونی رفتار مباشر به لحاظ انطباق با یکی از علل موجهه جرم مانند دفاع مشروع زایل شود، طبعاً رفتار معاون نیز فاقد وصف مجرمانه می گردد ولذا در این موارد نمی توان برای نمونه مردی که سلاح خویش را برای ارتکاب قتل همسر دوست خویش در حال زنا با مرد اجنبی در اختیار وی قرار داده است را به لحاظ اعمال مقررات ماده 630 کتاب پنجم قانون مجارات اسلامی و زوال عنصر قانونی بزه قتل عمدی و مشروع بودن قتل، معاونت در قتل و قابل مجازت دانست. لازم به ذکر است که استثنائاً تحریک و ترغیب به خودکشی در فضای مجازی بر مبنای بند "ب" ماده 15 قانون جرایم رایانه ای به عنوان بزهی مستقل مورد جرم انگاری قرار گرفته است و ارتکاب آن، قطع نظر از نتیجه به عنوان جرمی مستقل جرم انگاری گردیده است ولذا اگرچه خودکشی در قوانین کیفری ایران فاقد وصف مجرمانه است، لیکن تحریک به خودکشی در فضای مجازی، بزهی مستقل است که تحقق آن منوط به ارتکاب رفتار دیگری از ناحیه شخص ثالث و نیز تأثیر آن نیست.
نکته سوم آنکه بین رفتار معاون و مباشر باید رابطه علیت یا سببت برقرار باشد؛ بدین معنا که مباشر باید تحت تأثیر رفتار معاون و در اثر اقدامات و رفتار وی و یا با وسیله ای که معاون در اختیار وی قرار داده است مرتکب جرم شده باشد والا چنانچه رفتار معاون، تأثیری در مباشر نداشته باشد و در واقع بین معاون و مباشر رابطه علیت و سببیت برقرار نباشد، نمی توان علی رغم تمامی اقداماتی که معاون انجام داده است، وی را معاون در جرم دانست؛ از این رو در مقام دفاع می توان به این نکته اساسی توجه کرد که آیا مباشر تحت تأثیر القائات و تحریکات معاون، مرتکب بزه شده و یا اینکه اقدامات معاون، هیچ تأثیری در خواست و اراده ارتکاب جرم توسط مباشر نداشته و مباشر قطع نظر از اقدامات و القائات و وسایلی که معاون در اختیار وی قرار داده است، مرتکب بزه موردنظر خویش گردیده است.
