درباب «گرته‌برداری» و «گرده‌برداری» از زمانی که ابوالحسن نج | ویرِ ویرایش | محمد یوسفی‌شیرازی
درباب «گرته‌برداری» و «گرده‌برداری»
از زمانی که ابوالحسن نجفی در مقاله‌ی «آیا زبان فارسی در خطر است؟» اصطلاح «گرته‌برداری» را برای اشاره به نوع خاصی از تأثیرپذیری از زبانِ بیگانه به کار گرفت، کسانی به این لفظ خرده گرفتند و آن را شکل عامیانه و نامناسبی از «گرده‌برداری» خواندند؛ کسانی چون محمدرضا باطنی و بهاءالدین خرمشاهی و علی‌اشرف صادقی (هرچند خرمشاهی بعدها از نظر خود برگشت و صورت «گرته‌برداری» را برای این مفهوم مناسب‌تر معرفی کرد). بااین‌همه، این اصطلاح در میان اهالی ویرایش و ترجمه و زبان‌شناسی بسیار رواج یافت؛ به‌طوری که بعد از جاگرفتن «گرده‌برداری» در میان واژه‌های مصوب فرهنگستان نیز همچنان گروه زیادی این اصطلاح را به‌صورت «گرته‌برداری» بر زبان می‌آورند و می‌نویسند.
فرهاد قربان‌زاده که خود از مخالفان صورت «گرته‌برداری» است، در مقاله‌ی «گرته‌برداری یا گرده‌برداری؟» نظر موافقان و مخالفان این اصطلاح را گرد آورده و در پایان نتیجه گرفته که بهتر است این شکلِ غیرمعیار را کنار بگذاریم و صورت «گرده‌برداری» را به‌جای آن به کار ببریم. ازسوی دیگر، منوچهر فروزنده‌فرد در مقاله‌ای دوبخشی با همان عنوانِ «گرته‌برداری یا گرده‌برداری؟»، به پاره‌ای از گفته‌های مخالفان «گرته‌برداری» پاسخ گفته و بعضی از کاستی‌های مهمِ مقاله‌ی قربان‌زاده را نشان داده و در پایان به چند دلیل، به‌نوعی صورت «گرته‌برداری» را بهتر از «گرده‌برداری» معرفی کرده است: اولاً به‌دلیل اینکه به‌خلاف ادعای برخی، عامیانه نیست؛ ثانیاً به‌دلیل رواج چشمگیری که پیدا کرده (و تغییر اصطلاحات جاافتاده موجب آشفتگی می‌شود)؛ ثالثاً به‌دلیل تشخصی که «گرته‌برداری» در مقایسه با «گرده‌برداری» دارد.
برای پیگیری بحث، اول مقاله‌ی فرهاد قربان‌زاده را از اینجا بخوانید و بعد مقاله‌ی منوچهر فروزنده‌فرد را از پایین همین فرسته بارگیری کنید.
