🍀دکتر عبدالحسین زرین کوب🍀

2021-03-22 11:41:36 داریوش شایگان:

استاد زرین کوب در کتاب زیبای خود درباره مولانا، پله پله تا ملاقات خدا، می نویسد: "حقیقت آن است که در مقابل تعالیم سرشار از اسرار بلند که مولانا در مثنوی و در غزلیات خویش آنها را به صورت شعر سرود، زندگی او هم در یک سلوک روحانی مستمر که از همان سالهای کودکی وی آغاز شد، شعری بود که مولانا آن را نسرود، آن را ورزید، تحقق داد، و به پایان برد."

در دنبال این مطلب می توان افزود که زندگی اصیل هر دانشمند عمیق، همراه با تجارب درونی اش معرف یک "شعر نسروده" است که از گزند زمان مصون است و از دیدگان عام مستور.

زندگی خود استاد زرین کوب نیز از این لحاظ مستثنا نیست. او مردی بود که قطعا وجوه گوناگون داشت: فاضل موشکاف در پیچ و خم حکمت و ادب فارسی، مورخ بی همتای سرنوشت قوم ایران، و دانشمند بی ادعایی که فضایل اخلاقی اش حکایت از یک شعر نسروده می کرد.

آشنایی من با استاد بر می گردد به حدود چهل سال پیش، اولین بار ایشان را در کنگره مستشرقین در هند ملاقات کردم. آن زمان جوانی بودم بی تجربه و پر از شوق نسبت به بزرگان ایرانی که همراه ما برای مشارکت در این کنگره ی عظیم آمده بودند - جذبه ای توأم با هیبت داشتم.

کلیه ی بزرگان دانشکده ادبیات تهران: پورداوود، فروزانفر، نفیسی، زرین کوب حضور داشتند. آنچه در رفتار استاد زرین کوب مرا مبهوت می کرد، تواضع، متانت، و اعتماد به نفسی بود که در همه ی حرکاتش جاری بود و به او چهره ای آرام و تزلزل ناپذیر می بخشید.

بعدها در سالهای شصت این افتخار را پیدا کردم که هفته ای یک بار ایشان را در پاریس ملاقات کنم. جلسه ای داشتیم در محفل انس دوستان. نیاز به گفتن نیست که قطب این مجالس استاد بود و ما نیز چون اقمار دور او می چرخیدیم، صحبت کردن درباره عمق و وسعت دانش ایشان در اینجا ضرورتی ندارد، دیگران از من صلاحیت بیشتری دارند تا بدان بپردازند.

همین قدر بگویم که کمتر کسی را سراغ دارم که بتواند این چنین تواضع و علم را در هم آمیزد و این دو را در حد تعادل ناب نگه دارد، نه اندک گوید نه گزاف، و هر کلمه، چکیده ی تجربه ی دانش رسوب یافته اش باشد، و به قول مرحوم میرزا محمد خان قزوینی، از اطناب مُخل و ایجاز مُمِل استادانه پرهیز کند.

این درس بزرگی بود که من از ایشان آموختم و فهمیدم که علمی که جزء سرشت انسان باشد و از حرکات طبیعی اش تراوش کند و مستقیما به دل بنشیند، کیمیای احمر است و با اظهار لحيه های فضلای پر هیاهو و نفس متورم برخی از اساتید فرقی جوهری دارد، زیرا این نحوه دانش قبل از هر چیز یک شیوه بودن است، بودنی که خود اینک تبلور عصارۂ علم و دانش شده است.

افسوس میخورم که بعدها نتوانستم ایشان را بیشتر ببینم و از حضورشان فيض ببرم. ولی همان اندک تماسی که با هم داشتیم آنقدر در من تأثیر گذاشت که بی آنکه خود واقف شوم، پیرو وفادار آن مکتب "شعر نسروده" شدم که استاد بی هیچ ادعایی بانی آن بود.

دوم فروردین، سالگردِ درگذشت استاد داریوش شایگان است. یادش را گرامی می داریم.

(آفتاب معرفت، گردآوری:سامیه بصیر مژدهی، 1385، 223، 224)


https://telegram.me/Zarrinkoub باز کردن / نظر دهید