تحلیل و رصد

2024-05-10 16:38:01 .
«شور جدایی را درآوردی صَنَم ... بیا»

زنده‌یاد #اسحاق_انور (۱۳۹۸-۱۳۵۱) از آن دست هنرمندان است که ساده‌ترین ساخته‌اش حافظه را می‌شکافد و در خاطر می‌ماند. از آن‌ها که بلد بود ما را شکار کند و قلب‌ها را مسحور خود سازد. باقی تلاش می‌کنند، او اما بی‌تلاش به معرفت درون ما آغشته است ذائقه‌اش. 

قطعه‌ی زیبایی را که می‌شنوید، «قدیمی‌ترین عاشق» عاشقانه‌ای از اسحاق انور است. انور شعر این اثر را سروده، آهنگش را ساخته، سه‌تار اثر را نواخته و آواز آن را هم خوانده است. نوازنده پیانو پوریا نیک‌پور می‌باشد./ تحلیل و رصد

@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 17:01:19 .
. باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 15:21:32

گفتگوی کوتاه جمیله‌ علم‌الهدی، وقتی با یه فنجان قهوه اسپرسو وارد اتاق کار ابراهیم رییسی میشه:

-خداقوت ابی! خیلی داری زحمت میکشی سیدجان، امیدوارم مردم هم قدرتو بدونن!

+ممنونم بِنت عَلَم [الهدی]، باور کن با جون و دلم میخوام مشکلات مردمو حل کنم، ولی توانم... ببخشید سوادم بیشتر از این نیست.

-اشکال نداره ابرام! مهم نیت‌ته، حالا اگه تورم و قیمت کالاهای اساسی چند ده درصد کشید بالا غمی نیست، اونم مثل سن یه عدده!

+راستی جمیله، فرق تورم سالانه با نقطه به نقطه چیه؟ نمیخوام پیش این خاندوزیِ ... کم بیارم. ور دستم نشسته هی گزارش می‌خونه، هیچ غلطی هم نمیکنه.

-خون‌تو کثیف نکن ابرام‌جان! یخورده‌ دیگه برات کلاس اومد بهش بگو استعفاشو بنویسه. تو فامیل‌مون هر چی داریم نخبه جوان و دانشگاه رفته. پسرخاله‌ی خودم که لیسانس اقتصاد خونده، یه رستوران شیک‌ تو وکیل‌آباد داره معرفیش میکنیم به‌عنوان وزیر اقتصاد! بقول اون قرمطی تپورستان:

《مِرِه داینی، فِک‌دارِ چِله ره داینی!》
(یعنی منو داری، انگار شاخه درخت بید یا فوکا رو داری؛ منعطف و غیر شکننده و قابل اتکا!)

غلامرضا علیزاده

@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 15:07:55 .
ترکمن صحرا مارا به یاد چه می‌اندازد؟

تپه ماهورهای چشم‌نواز، دشت‌های بسیط و
اسب‌های نجیبِ رَوَنده، چادرهای قبیله‌ای، رقص خنجر و همنواییِ مردان ترکمن با آن، و زنانِ اصیلی که لباس‌های زیبای شاد و بلند بر تن پوشانده‌اند و گره لچکی (سرپوش) رنگی را به سر گره زده‌اند. و چون دختران ترکمن به خانه‌‌ی بخت میروند، آلادنگی (آلناقی) را زیر روسری یا چارقد می‌گذارند تا آن را در سر محکم و ثابت نگه دارد که نشانه‌‎ی شوهرداربودن صاحب آن است.

بر فراز تپه، آرامگاه خالد نبی را نیز می‌بینید، قبرستانی نزدیک آی تمر از توابع مراوه تپه بر فراز قله کوه گوگچه داغ، سنگ‌های اطراف آرامگاه، کالبد کدام موجودات نفرین‌شده‌ای بوده‌اند که خدایان در پسِ خشم‌شان منجمد کرده‌اند تا روح‌شان حافظ نگین گورستان باشد...؟

راه خانه را پی می‌گیرم! شعر مختوم‌قلی فراغی در گوشم طنین می‌اندازد:

ایلی گؤچر بولسا ییتر یوللاری
نه آدملار گزه ر نه ده ماللاری (۱)

غلامرضا علیزاده

پی‌نوشت:
۱. وقتی ایلی کوچ می‌کند، نه آدمها می‌مانند و نه دامهایشان و جاده‌ها نیز رفته رفته گم می‌شوند!


@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 14:10:24 .
آیا حمله اعراب به ساسانیان، باعث سقوط آنها شد؟
پروانه پورشریعتی استاد تاریخ و ایران‌شناسی، در این خصوص توضیح می‌دهد.

پی‌نوشت:
کتاب افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی، اثر ارزشمند پروانه پورشریعتی، پژوهشی است ژرف با نظریه‌پردازی‌های بی‌باکانه. نویسنده بر سر آن بوده است تا از تاریخ دورۀ پسین ساسانی ابهام‌زدایی و از بخشی از اطلاعات پراکنده و آشفته دربارۀ این تاریخ رمزگشایی کند.
نویسنده با بررسی دوبارۀ مجموعۀ گسترده‌ای از منابع نوشتاری و یافته‌های فرهنگی مادی و با مقابلۀ دقیق داده‌های گوناگون دربارۀ چرایی سقوط شاهنشاهی ساسانی و چگونگی فتح ایران به‌دست عرب‌ها به نظریه‌ای تازه دست یافته است

فرد.م. دانر، استاد تاریخ خاور نزدیک، دانشگاه لندن در خصوص این کتاب می‌گوید:
«مشخصه‌ی چشمگیر این کتاب وسعت دستور کار نویسنده و مهارت او در درهم‌تنیدن قانع‌کننده‌ی رشته‌های مختلف است. این رشته‌ها مشتمل‌اند بر: رقابت سیاسی دودمانی میان خاندان‌های بلندپایه، فروپاشی ساسانیان پیش از حمله‌ی بیزانسی‌ها و عرب‌ها، تنوع دینی در ایران سده‌های میانی، مسائل تاریخ‌نگاری، و جزئیات مهمی که از مهرها و اسناد دیگر به دست آمده‌اند».


@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 13:46:18 .
کتاب چرا صنعتی نشدیم؟ (بررسی تاریخی موانع توسعه صنعت ایران با تکیه بر دوره قاجار)

تحقیق و تالیف: زهرا صیامی

@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 13:43:38 اگر چه قرمطی‌‌ام، زادگاهم کومه‌ای روستایی‌ست/ تمام تارو پود وجودم، پر ز رایحه‌ی دلکشِ شالی‌ست/ عجب مدار که دلم غنج می‌‌زند هر شب / برای دیدن آسمان پر ز استاره/ به بوی کاه‌گِل کوچه‌های باریکش/ و دل‌سپردگیِ محضِ به بادهای کویرش.

در چنین موقعیتی، روحم بی‌بهانه پر می‌کشد و برای ادراک یک عرفان شرقی ره به کوچه‌ پس‌کوچه‌های کاه‌گِلی و توبه‌تویِ #کاشان می‌سپارد و دل آدم از انباشتگی شطحیات صوفیانه‌ و خطوط نامنظم آجرهایش، دچار خلسه‌ای مدام می‌گردد که شراب هیچ ساقیِ سیمین‌ساقی با آدمی چنین نکند.
اینجاست که به تعبیر سهراب، دچار باید بود. و دچار یعنی عاشق. چراکه سلوک او نیز در پی معنا دادن از طریق کشف و شهود ضمیرش هویت می‌یابد.
بدین ترتیب، شاعر عارف‌مسلکِ ما از شهر و از قیل و قالش گریخته و خود را به گوشه‌ی آرام و بی‌آلایش مشهد اردهال می‌سپارد.

سهراب شاعری‌ست که در مسیر جستجوهای خود، روی به معنویت شرقی و نوعی عرفان هندی آورد و نمود آن را در شعر خویش متجلی ساخت.

غلامرضا علیزاده

گوشه‌ای از فیلم «رویای سهراب» به کارگردانی و بازیگری علی‌قوی‌تن در نقش سهراب سپهری، با صدای منحصربفرد #ناصر_طهماسب.


@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 12:57:37 ‌
سخنرانی بهرام بیضایی در شب‌های شعر گوته سال ۱۳۵۶


@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 12:01:21 ‍ .
فایل صوتی لو رفته از جلسه #سید‌محمد_خاتمی با اصلاح‌طلبان که پیش از انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شده است.
خاتمی می‌گوید:
یکبار هم ما در کنار مردم قرار بگیریم و بگوییم تا این #شورای_نگهبان است دیگر اصلاً در انتخابات شرکت نمی‌کنیم.
خاتمی در انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ شرکت نکرد.


غلامرضا علیزاده (سیاست‌ورز)

المنة لله که جناب خاتمی به این درک از زیست-جهانِ سیاسی خود رسید تا این وضعیت در فرایند انتخابات وجود دارد، مشارکتِ بی‌قید و شرط، دردی را از زخم‌های بی‌پایان فضای رو به احتضار سیاسیِ کشور دوا نخواهد کرد، بل‌که تنها به مثابه‌ی نمایشی خواهد بود که سولون به روی استیج مقابلِ آگورای یونانِ باستان به اجرا می‌بُرد.

عنایت بفرمایید؛ خاتمی در ابتدای سخنان خویش اعتراف کرده که تا بحال برای ماندنِ [ظاهری] در چرخه‌ی تصمیم‌سازیِ کشور، چندتا کُرسی از هسته‌ی سخت قدرت گدایی (دریوزه) می‌کرده، از همین‌رو دریوزگان نام با مسمایی بود که قرمطی به این وادادگان داده بود.

خوب اکنون نباید خودآگاهیِ هرچند دیرگاه خاتمی نسبت به موقعیتِ و وضعیت کنشکری خود و همتایانش را تخطئه کنیم. می‌خواهم باور کنم که او تصمیم گرفته در کنار مردمش باشد. اما سید عزیز! بزرگترین معضل اصلاح‌طلبان و به ویژه شخص جنابعالی این است که نقطه‌ی عزیمت حضورتان از صندوق رای آغاز می‌شود! له یا علیه صندوق، تنها یک نقطه آغازین است. پیش‌تر گفته‌ام که هر که در طول این ۴ دهه، سهم و حصه‌ی بیشتری از خوانِ انقلاب دریافت کرد به همان نسبت می‌بایست هزینه بیشتری پرداخت کند. با مردم بودن؛ خود، حدیث پر آب‌چشمی است که خروجی آن باید سرگرانی‌ات از رخدادهای تلخ کشور باشد. نه آنکه برای موقعیت‌های سیاسی که اوقات حاکمیت را تلخ کرده، پیام همدردی و هم‌آوایی بدهی و در موارد دیگر و احکام قضاییِ احیاناً ناعادلانه سکوت پیشه کنی! فی‌المثل در کنار مردم‌بودن یعنی در خصوص توماج صالحی اظهار موضع کنی، توماج شاید همانند من و شما و دیگرانیِ چند، سیاست را به شیوه‌ای آکادمیک نخوانده و نظریه‌پردازی نکرده باشد! اما یقین بدار که در ذهنیت خویش دردها را شناخته و سوراخ‌موش‌ها را با فریادش بر سر دریوزِگان خراب کرده است‌.

یا چرا وقتی بزرگترین چشم‌پوشی و اغماض در برابر تخلف شیخ گریان (کاظم صدیقی) در تاریخ انقلاب اسلامی در مقابل چشمان میلیون‌ها ایرانی اتفاق افتاد و زیر فرش حاشا جارو شد، سکوت پیشه کرده‌ای؟

درست است! اظهار مواضعی تند و اثبات همراهی‌ات با مردم، منجر به خاکی‌شدنِ عبای شکلاتی‌ات خواهد شد، و چشمان عیالت‌ را گریان کرده و فرزندانت را در آنسوی دنیا اندوهبار و تورا روانه‌ی گوشه‌ی محبسِ محتسب خواهد کرد؛ اما چاره‌ای نیست، برای جاودانه‌شدن باید هزینه داد نه آنکه فقط از مواهب آن سهم برد و در گوشه‌ی بی‌خبری و بی‌عاری کز کرد و با آن آخوند لوده‌ی تن‌پرور، محمدعلی ابطحی پالوده خورد و با انتشار عکسهای بدون عبا و لباده، ادعای روشنفکری کرد!!

برخیز! هشتاد را که رد کرده‌ای و به‌قدر کفایت خسبیده‌ای، اگر دلت برای مردم و کشور میسوزد که می‌دانم میسوزد، از کنج عافیت خارج شو، نه آن‌که در کتاب تاریخ بنویسند: خاتمی سَیدی بود اردکانی! که در بهار سیاست، قشنگ می‌خندید و جوانب شارب را به زیبایی می‌آراست و در خزان آن، در گوشه عافیتش، غمگنانه چشمش را به روی واقعیت‌های تلخ زندگیِ مردم می‌بست... خدایش رحمت کناد!

@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید

2024-05-09 01:43:25 شکست عهد مودت نگار دلبندم
برید مهر و وفا یار سست پیوندم
به خاک پای عزیزان که از محبت دوست
دل از محبت دنیا و آخرت کندم
تطاولی که تو کردی به دوستی با من
من آن به دشمن خون خوار خویش نپسندم


ساز و آوازی فاخر و زیبا در دستگاه «سه‌گاه» با اجرای زنده‌یادان محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی؛ بر اساس شعر دلکشی از استاد سخن مصلح‌الدین سعدی، برگرفته از گلهای تازه ۱۴۷.


@tahlilvarasad باز کردن / نظر دهید