جورجو آگامبن در ابتدای مقاله‌ی آپاراتوس چیست؟ می‌نویسد: «در فلسفه پرسش‌هایی که بَسته و مربوط به اصطلاحات و واژگان‌اند (terminological) مهم هستند. همانطور فیلسوفی که برایش احترام بسیاری قائلم پیش از این بیان کرده، واژگان (terminology) لمحه‌های شاعرانه‌ی (poetic) تفکرند.» چرا واژگان برای تفکر مقام و شأنِ لمحهی شاعرانه احراز می‌کنند؟ چه چیز به واژگان، چنین خصوصیتی بخشیده است؟ اصلاً چه قرابتی میانِ تفکر و شاعری، میانِ شعر و فلسفه هست؟ چگونه می‌توان این لمحات را بازشناخت، یا حتی با آن‌ها مواجه شد؟ آگامبن بارها، بدون آنکه از این «فیلسوف مورد احترام» نامی برده باشد، از این تلمیح استفاده کرده است. اما تنها در سال ۲۰۱۹ و برای نخستین‌بار، در گفت‌وگویی با فیلسوف فرانسوی آلیوشا ولد لازوسکی نام ژیل دلوز را درکنار این نقل‌قول می‌آورد («اگر این نکته، همانطور که دلوز گفته، درست باشد که واژگان لمحهی شاعرانه‌ی تفکرند...»). آگامبن پیش از این گفت‌وگو هیچ‌گاه درهیچ متنی درخصوص اين نقل قول (واژگان لمحه شاعرانه تفكرند) «مشخصاً» از دلوز نام نبرده بود؛ اين؛ بالاخص در ابتدای مقاله‌ی آپاراتوس چیست؟ که نه در ترجمه‌ی انگلیسی‌اش چنین اشاره‌ای هست و نه در خودِ متن ایتالیایی. حتی ویراستارانِ کتابِ واژه‌نامه‌ی آگامبن هم از این نقل‌قول، نه به عنوانِ ارجاعی سرراست و «مشخص»، بلکه صرفا به عنوانِ «اشاره‌ای غیرمستقیم» به دلوز یاد کرده بودند. با این‌همه او در گفتگوی یادشده به نوشته و متنی از دلوز که این جمله در آن نقل شده باشد اشاره‌ای نکرده است. در این خصوص به یادداشتی برخوردم که تاریخ نگارش آن به سال ۲۰۰۹ بازمی‌گردد و درآن منبع این جمله یکی از آخرین کتاب‌های دلوز و گتاری یعنی فلسفه چیست؟ عنوان شده است. نویسنده‌ی این یادداشت قبل از هرچیز یادآور می‌شود از آنجایی که نام مقاله‌ی آگامبن (che cos'è un dispositivo) همنامِ مقاله‌ای‌ست که دلوز در سال ۱۹۹۲ به فوکو تقدیم کرده (what is a dispositif) تا حدی می‌توان نتیجه گرفت جمله‌ی او هم می‌تواند ارجاعی سربسته و غیرمستقیم به او باشد. منتها این نکته صرفاً زمانی می‌تواند درست باشد که سایر متن‌هایی که آگامبن درآن‌ها این نقل‌قول را ذکر کرده (چه قبل از چاپ آپاراتوس چیست چه بعد از آن) نادیده بگیریم. اما در ادامه دلیل دیگری هم ارائه می‌دهد که بیش از مابقی قابل تأمل است...
