به هیچ شهری دو بار نمی‌توان پا گذاشت اشکان قشقایی/ معمار | ماهنامه مديريت ارتباطات
به هیچ شهری دو بار نمی‌توان پا گذاشت
اشکان قشقایی/ معمار و پژوهشگر معماری
شهر مانند همان رودی است که «هراکلیتوس» معتقد بود نمی‌توان دو بار در آن گام نهاد. اما سرعت تحول شهرهای امروزی از رود هراکلیتوس هم بیشتر است. شهری که از آن خارج می‌شویم، شهری نیست که به آن وارد شده بودیم. شهر در معنای مدرن آن معرکۀ ساختن و تخریب است. این حقیقت شهر مدرن است، ماهیت و جوهر شهر امروزی است که همانند سلول‌های اندام انسانی مدام اجزایش می‌میرند و متولد می‌شوند، اما پرسش اینجاست که این نظم و ریتم چگونه مانا می‌شود؟ تعادل ساختن و تخریب چگونه برقرار می‌شود؟
شهر لوح مخدوشی است که گذشته را به اشتراک می‌گذارد و ما نیز خط خود را بر این لوح در حال تحول بر جای می‌نهیم. شهر مدرن از آنجا که محصول اقتصاد مدرن و فرهنگ مدرن است، حریص ساختن و بیشتر ساختن است. و چون ساختن در اولویت است، پس تخریب و خالی‌کردن عرصه برای بیشتر ساختن در این مسلک ناگزیر است. سپردن لوح شهر هرچند کمرنگ گذشتۀ شهر به این غولِ تشنۀ ساختن - که نام دیگر اقتصاد سرمایه‌داری است- نتیجۀ خوشایندی به همراه نداشته است؛ چه در تجربه‌های جهانی کمی پیش‌تر، چه در دنباله‌روی‌های وطنیِ امروزی.
ما هرچند هیچ‌گاه اقتصاد، فرهنگ و آموزش جهان مدرن را به کمال تجربه نکردیم، اما در مواجهه با شهرهایمان بسیار شبیه به افراطیون جهانِ سرمایه‌داری رفتار کردیم. نه با برچسب ناسیونالیسم از پس حل تناقض نهادینۀ همنشینیِ گذشته و حال برآمدیم، نه با عینک سنت توانستیم بافت‌های تاریخی را که بستر آیین‌ها و سنت‌ها بودند، حفظ کنیم؛ زیرا همیشه در میان تعارضِ منافعِ کوتاه‌مدت سرمایه‌داری و حفظ ارزش‌های بلندمدتِ فرهنگی و تاریخی، اولی را بر چشم گذاشتیم و شد آنچه شد و می‌شود آنچه در حال شدن است.
متن کامل این یادداشت را در شماره ۱۴۶ بخوانید. این شماره را از دیجی‌کالا با بیست درصد تحفیف و ارسال رایگان سفارش دهید.
