2023-03-18 10:00:20
اقتصاد ایران افق روشنی ندارد
محسن رنانی
نکته اصلی این است که اقتصاد ايران امروز، افق روشنی ندارد. برای اينکه مفهوم نبود افق در اقتصاد ايران روشن شود یک مثال میزنم:
در زمان ریاست جمهوری مرحوم هاشمی سؤال سرمايه‌گذاران از من به عنوان یک مشاور اقتصادی اين بود که : سرمايۀ خود را به استان سيستان و بلوچستان ببریم برای پرورش شترمرغ چون برای سرمايه‌گذاری در آن مناطق تسهيلات با سود اندک ارائه ميشود يا اینکه سرمايه را به استان اصفهان ببریم براي ايجاد کارخانه سنگ بری؟
يعنی در آن دوران سرمايه‌گذار حاضر بود در همه جای ايران سرمايه‌گذاری کند و نگاه میکرد که کجا برای او سودآورتر است.
در دوران آقای خاتمی سؤال فعالان اقتصادی اين بود که : سرمايۀ خود را در اصفهان، تبريز يا مشهد برای کارخانۀ فولادسازی استفاده کنیم يا در تهران روی پتروشيمی و خودرو سرمايه‌گذاری کنیم؟ در اين دوره دیگر سؤال سرمايه‌گذار حول منطقۀ سرمايه‌گذاری در حاشيۀ کشور نبود بلکه ميخواست فقط سرمايه‌اش در مراکز استان‌‌های بزرگ متمرکز شود.
در زمان دولت احمدی‌نژاد سؤال سرمايه گذاران اين شد که : سرمايه را صرف خريد دلار کنیم يا طلا و زمين بخریم ؟
درواقع دیگر کسی دنبال سرمایه‌گذاری در تولید نبود و تنها به دنبال کسب سودهایی بود که در بازارهای یادشده از طریق دلالی کسب می شد اما امروز سؤال سرمايه‌گذاران اين است که : سرمايه را به امارات و ترکیه ببریم يا در ارمنستان و گرجستان خانه بخریم یا سرمايه‌گذاری کنیم؟؟
روند اين سؤالات نشان ميدهد افق اقتصاد ايران مسدود شده يعنی دیگر سرمايه‌گذار احساس نمي‌کند که در ۲۰ سال آينده همین نظم اقتصادی و سياسی وجود داشته باشد یا در صورت وجود همین نظام هم به سرمايۀ او آسیبی نرسیده و سود قابل قبولی کرده باشد.
امروز سرمايه گذاران سؤالشان اين است که سرمايۀ خود را چگونه و کجا از کشور خارج کنند، بخش بزرگی از افزايش قيمت دلار هم ناشی از سرمايه‌هايی است که در حال خارج شدن از کشور است چون سرمايه‌گذار نميداند در تحريم يک ماه ديگر، در انتخابات دو سال دیگر یا در اعتراضات بعدی چه بلايی بر سر ثروت او خواهد آمد.
اينها نشان ميدهد اقتصاد ما افق ندارد و براي ايجاد افق در اقتصاد هم دولت به تنهايی نمی‌تواند کاری کند و کل نظام سياسی بايد این افق را ایجاد کند، يعنی تغييرات گسترده، باور پذير و سریع در جهت‌گیری‌های کلان و رفتار حکومت به گونه‌ای باشد که تمام مردم باور کنند قرار است تغييرات جدی ايجاد شود نه فقط عده‌ای تکبیر بگویند مثلا اينکه به مردم بگوييم سه نفر مفسد اقتصادی اعدام شدند در باور مردم به اينکه کل نظام سیاسی فاسد است تغييری ايجاد نمی‌شود اما اگر بگوييم تمام نهادهای نظامی و شبه دولتی به سرعت از اقتصاد خارج شوند اين يک تصميم بزرگ است یعنی مردم باور میکنند که قرار است زمینه‌های فساد کم شود يا اگر مثلا اعلام کنيم تمامی ايرانيان خارج از کشور که شاکی خصوصی ندارند ميتوانند به ايران تردد کنند و عفو عمومی اعلام کنيم اين مساله در میان مردم اميد ايجاد ميکند ضمن اينکه چند ميليون ايرانی خارج‌نشین نیز با تردد خود به ایران در شکستن تحریم و نقل و انتقال دلار به ما کمک خواهند کرد ، اگر ما چهار ميليون ايرانی مقيم خارج از کشور داشته باشیم که هر کدام فقط یکبار در سال به ايران سفر کنند در مجموع ۴۰ ميليارد دلار ارز وارد کشور ميشود.
جمع بندی کنم تا زمانی که ما در اقتصاد افق‌گشايی نکنيم وضع کشور هر روز وخیم‌تر ، بیکاری و فقر بیشتر و حرکت کل اقتصاد به سمت خروج سرمايه و رکود مطلق قطعی خواهد بود./بخشی از گفت‌وگوی روزنامه شرق
@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی
3.4K views07:00
ا
