گفت و چای | فهیم عطار

2021-08-18 02:14:01 صد سال پیش که روزها درخشان‌تر و شب‌ها آرام‌تر می‌گذشت، پدر و مادرم برای یک هفته رفتند سفر. دو نفری. وقتی برگشتند با خودشان کادو آوردند. سهم من شد یک آتاری با دویست تا بازیِ سرخود و دو تا دسته‌ی گوش‌کوبی. جعبه را که دادند دستم، انگار دویست حوری و غلمان را ضمیمه‌ی بهشت کرده‌اند و داده‌اند بهم. هر چه سیم داشت را فرو کردم توی سوراخ‌های تلویزیون و خیلی متعهدانه بیست و چهار ساعته مشغول بازی شدم و خاک این بهشت را به توبره کشیدم. بین این دویست حوری و غلمان، از بازی عمودپرواز بیشتر خوشم می‌آمد‌. بازی آسان شروع می‌شد و هواپیماهای دشمن یواش‌تر حمله می‌کردند و پمپ‌بنزین‌ها دم دست‌تر بودند. هر چه بیشتر جلو می‌رفتم، همه چیز سخت‌تر می‌شد. انگار آتاری لج می‌کرد و می‌خواست هر طور شده کلک‌ام را بکند. لامصب بازی ته نداشت. هر چقدر جاخالی می‌دادم، باز هم آتاری برگ جدیدی رو می‌کرد و شگفت‌زده‌ام می‌کرد تا بالاخره بپکم. آتاریِ بی‌شرف همیشه برنده بود.

حالا نه روزها آن‌قدر درخشان‌اند و نه شب‌ها آن‌قدر آرام‌اند و نه من حوصله دارم که داستان‌هایم را بچسبانم به یک نتیجه‌ی امید‌بخش و اخلاقی. لااقل امروز این انتظار را از من نباید داشت. امید؟ یک تابلوی زیبا است که به سینه‌ی دیوار اتاق آویزان کرده‌ام و هر از چندگاهی نگاه‌اش می‌کنم اما بهش دل نبسته‌ام و اولین سمساری که بیاید، می‌فروشم‌اش. چرا؟ چون الان من زندگی را دقیقا شبیه به همان بازی عمود‌پرواز می‌بینم. هر چقدر هم جاخالی بدهم، باز هم آتاری (به جای کلمه کثافت سیاست) برگ جدیدی رو می‌کند. سیاست مثل آتاری هیچ‌وقت اشتباه نمی‌کند. اصلا من باورم نمی‌شود سیاستی غلط باشد. سیاست‌ها همه درستند و قرار است این‌طور باشند. سیاست غلط امریکا در برابر طالبان. سیاست غلط ایران برای مبارزه با بدبختی. سیاست غلط دولت فرانسه در برابر طبقه‌ی کارگر. سیاست غلط مساوی می‌شود با اخلاقیات. که خب سیاست و اخلاق دو قطب مختلف آهن‌ربا هستند.

این‌ها همه تکراری‌اند. همه می‌دانیم که وظیفه‌ی آتاری، کشتن من بود. امید داشته باشم که یک روز وضعیت عوض می‌شود؟ نچ! سیاست یک کیلو دنبه‌ی خالص است و الکی نباید در آن به دنبال گوشت گشت. مستاصلم؟ نه. من تا ته خط دسته‌ی گوشت‌کوبی‌ام را سفت می‌گیرم و بازی می‌کنم. من هم مثل نود و نه درصد مردم جهان قربانی آن یک درصد جمعیت جاه‌طلبم. تنها کاری که از دست من برمی‌آید (این نسخه‌ی من است و نه لزوما همه) باز کردن چشم‌هایم است. این‌که به موقع جاخالی بدهم. این‌که بفهمم آگاهی از نان شب برایم واجب‌تر است. این‌که بفهمم انسان هیچ یاری‌رسانی الا هم‌نوع خودش را ندارد. کثافت زدودنی نیست و فقط باید آن را قابل تحمل کرد. من یک بره هستم و هیچ گرگی من را صرفا بابت «معاشرت» انتخاب نمی‌کند. باید جاخالی داد از دندان تیز و در این جاخالی دادن باید دست دیگران را هم گرفت. این نسخه‌ی من است برای من. آگاهی.آگاهی. آگاهی.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-07-28 06:24:07 یاد چهار سال پیش افتادم که رفتم مشهد. رضا و زیبا هم از نیم‌کره‌ی جنوبی آمده بودند و بعد از دوازده سال همدیگر را دیدیم. این‌ها را قبلا تعریف کردم؟ حتما. من تکرار مکرراتم. یک روز دم غروب رفتیم کافه‌ی روزبه. فهیمه هم آنجا بود. کافه‌ی روزبه قدِ کف دست بود، با یک میز چوبی و به زحمت شش تا صندلی. آشپزخانه‌اش پله می‌خورد و با شیب هزار درصد می‌رفت پائین. آن روز عصر داخل و بیرون کافه پر بود از پسر و دخترهای مو بلند که مثل کوره‌های آجرپزی ورامین سیگار دود می‌کردند. روزبه بهمان گفت که همیشه کمی پول نقد توی جیب‌اش می‌گذارد بابت خوشحال کردن ماموران اماکن که به سیگار کشیدن این جوان‌های متکی به دود گیر ندهند. «متکی به دود» را روزبه گفت. ترکیب قشنگی بود.

ساعت ده شب مشتری‌ها رفتند. ما ماندیم و آن شش تا صندلی. روزبه در کافه را از داخل قفل کرد و آهنگ گذاشت. یادم نیست باب دیلن بود یا هوشمند عقیلی اما هر کسی بود درست‌ترین آهنگ برای آن ساعت بود. روزبه از شیب آشپزخانه سر خورد پائین و کمی بعد با یک بشقاب پر از سوسیس بندری آمد بالا. آن‌جا و آن لحظه جان می‌داد برای این‌که سقف شکاف بخورد و نور بتابد به کف کافه و یکی از ما شش نفر به نبوت برسد. آن‌قدر ملکوتی و روحانی. در کافه‌ای که از داخل قفل شده بود. آهنگی که به راحتی روی دیوارهای کافه می‌نشست. یک بشقاب پر از سوسیس بندری که با سخاوت فلفل هندی روی آن ریخته شده بود. و البته تابلوی نئون قرمزی که بیرون کافه روی در آویزان بود و جار می‌زد که: «تعطیل». این ترکیب دقیقا همان «جهان شخصی» بود که محبوب می‌گفت. چند روز پیش با هم حرف می‌زدیم و افسارِ مکالمه‌مان رسید به چیزها و اتفاقات زیبایی که شخصی‌اند و درونی. «جهان شخصی». انگار که این ترکیب را برای این‌خاطره‌ی من ساخته‌اند.

آن شب و آن کافه، جهان شخصی ما بود. در قفل شده و تابلوی «تعطیل» قرمز. نه مامور اماکن بود نه سیگاری‌های متکی به دود. صدای بوق ماشین‌های لوکس بلوار سجاد هم نمی‌آمد. گدا هم نمی‌توانست بیاید داخل. به هر حال جهان خودمان بود. مثل ساحل‌هایی که صاحبان ویلا آن‌ها را برای خودشان خصوصی می‌کنند. صاحبان پولدار ویلا. که بتوانند لخت و پتی بروند توی آب. ما هم آن شب خیلی پول‌دار بودیم. آن‌قدر که یک جهان برای خودمان به طور خصوصی خریده بودیم تا در هوای آن لخت و پتی نفس بکشیم. یک قاچِ کوچک و قرمز از هندوانه‌‌ی زندگی.

باید پول‌هایم را جمع کنم و یک جهان برای خودم بخرم. یک جهان شخصی که هر وقت بخواهم بتوانم درش را از داخل قفل کنم. یک تابلوی بزرگ نئون هم می‌زنم پشت درش که داد بزند «تعطیل». باب دیلن یا عقیلی یا حتی چاووشی پخش کنم. تندترین سوسیس بندری ممکن را بار بگذارم. این جهان شخصی اولویت زندگی‌ام است. همان دودی است که سیگاری‌ها به آن متکی‌اند. سندش هم شش دانگ به نام خودم باشد. درست مثل همان ساحل‌های خصوصی.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-07-23 06:03:04 چهار جمله بنویسم برای دل خودم و بروم پی کارم. چند سال پیش یکی از توپولف‌های خسته‌ی ایران ایر تور سقوط کرد و مسافرانش در دم کشته شدند. فردا صبح‌اش چهار پاراگراف آه و ناله توی وبلاگم نوشتم در باب مزخرف بودن توپولف و هواپیماهای فرسوده و جان بی‌ارزش ما ایرانی‌ها. آه و ناله تنها کاری بود که از دستم برمی‌آمد. دو دقیقه بعد از این‌که آن نوشته را پست کردم، یکی به اسم آرش کامنت گذاشت که «تو که اون‌ور آبی، این چیزا به تو چه؟ تو برو دم ساحل ویسکی‌ات رو بزن». که خب متأسفانه شهر ما ساحل ندارد و ویسکی هم دوست ندارم. اما خب، با یک حرکت شمشیر ما را به دو نیمه‌ی این‌ور آب و آن ور آب تقسیم کرد.

امروز صبح هم یکی عکس خودش را با چشم گریان گذاشته بود توی توئیتر و پای عکس نوشته بود که: «با این‌که من ایران نیستم، اما دلم با خوزستان است و هم‌دردم باهاشون». بعد هم به سیاق فرهنگ غنی رایج در شبکه‌های اجتماعی، پای عکس دعوا شده بود و کلکسیونی از فحش‌های زیبای کاف‌دار و قاف‌دار به سینه‌ی‌هم الصاق کرده بودند. خلاصه‌ی دعوا سر این بود که کسانی که آنور آب هستند، دردشان مثل کسانی نیست که در خط مقدم مشکلات هستند. که خب، صاحب عکسِ با چشمان گریان و هم‌نظران‌اش می‌گفتند: «نخیرم، اصلا هم این‌طور نیست». بعد هم دوباره فحش و بزن بکوب.

یک لحظه به ذهنم خطور کرد که بروم قاطی دعوا و مثل سفیر صلح دو طرف را جدا کنم. که خب، دوباره فحش‌های باردارکننده‌ی رد و بدل شده را مرور کردم و منصرف شدم.

کلا حرف زدن خیلی ترسناک شده است. هزار دسته‌ شدیم. حتی حرف زدن از نسیمِ بهاری‌ای که لای برگ‌های درخت زیتون می‌پیچد هم بی‌خطر نیست و ممکن است مخالفانی پیدا بشود و روح آدم را لجن‌مال کنند. درست مثل همین اتفاقی که پای این عکس افتاد. بین این‌وری‌ها و آن‌وری‌ها. منطقی که به ماجرا نگاه کنیم، هر دو طرف هم درست می‌گویند و هم غلط. آن‌هایی که آن‌طرف آب هستند (مثلا من) هیچ وقت رنج‌شان شبیه به کسی وسط ماجراست نمی‌شود. آدم با شعارِ این‌که من تا آخرین قطره‌ی خونم ایرانی‌ام چه هلند باشم چه ایذه، رنج‌‌اش به مساوات نمی‌رسد. از آن‌طرف هم بعضی‌ها که داخل‌اند، هر آه و فغانی که از خارج به گوش می‌رسد را می‌گذارند به حساب یک حرکت سانتیمانتال و خدای نکرده نگاه از بالا به پائین. سرِ هیچ دعوا می‌کنیم. مثل این‌که یک روز گلبول‌های قرمز و سفید با هم جنگ کنند که احتمالا تنها برنده‌ی این جنگ حضرت ملک‌الموت است. به همین تباهی.

بدبختی‌های ما (ما= این‌ور آبی‌ها و آن‌ور آبی‌ها) کم است که بخواهیم سر موضوعی به این بیهودگی هم دعوا کنیم؟ دلم می‌خواست من هم زیر عکس نظرم را بنویسم و بگویم که آن‌ور آبی‌ها هیچ وقت رنج‌شان شبیه به رنج این‌ور آبی‌ها نمی‌شود. حتی اگر تظاهر به آن کنند. فوق‌اش گریه کنند و فوق‌اش دلشان مثل یک پارک متروک در روزهای ابری زمستان برلینِ جنگ جهانی دوم بگیرد. اما این رنج، یک رنج سانتیمانتال و از نوع هم‌دردی نیست. خودشان صاحب این رنج هستند دردش مال خودشان است. رنج دخترِ تب‌کرده‌ی توی تخت و رنج مادر مستأصل بالای سر او، هر دو اصیل و واقعی است. هر دو نفر دردمندند و هر کدام به نحوی. به جای زور زدن برای متقاعد کردن همدیگر و دسته‌بندی کردن خودمان، اجازه بدهید لااقل «ما» باقی بمانیم. «ما» بودن تنها چیزی است که برای‌مان مانده است. 
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-07-15 06:55:00 امروز عصبانی شدم و موبایل‌ام را پرت کردم و کوباندم به دیوار. آن‌قدر محکم پرتش کردم که مثل گوشت چهار مرغ ابراهیم نبی، هر تکه‌اش افتاد یک جا و فقط اذن پروردگار می‌تواند جمع‌اش کند. تقصیر ایمیل‌های فراوانی بود که امروز گرفتم. بیشتر از صد تا. کلا از وقتی که دورکاری می‌کنم، بابت هر دست به آب‌رفتنی یک ایمیل می‌گیرم. بابت هر ایمیل هم، موبایلم یک دیلینگِ خفیف در می‌کند. قبلا عاشق همین دیلینگ بودم. اما حالا از آن منتنفرم. یک دیلینگِ قشنگِ منزجر کننده. تکراری اجباری که مرز باریک بین عشق و نفرت است.

سال‌ها پیش که تازه آمده بودم این‌ور آب، با پائولا آشنا شدم که کارش عکاسی بود. قیافه‌اش طوری بود که انگار آدم آنجلینا جولی و مهتاب کرامتی را هم‌زمان و با هم می‌بیند. ترکیب جذابی بود. پیشنهاد کار داد که آخر هفته‌ها برویم از ورزش بچه‌های مدرسه‌ای عکس بگیریم. قراردادها را پائولا می‌بست و عکاسی‌اش را من می‌کردم. چی از این بهتر؟ هم پول می‌گرفتم، هم با آنجلینا + مهتاب می‌رفتم بیرون، هم از بچه‌ها -این گل‌های بهشتی- عکس می‌گرفتم و مهم‌تر از همه عکاسی می‌کردم که برای من عبادت بود. شنبه‌ها و یک‌شنبه‌ها ساعت پنج صبح می‌زدم بیرون، تا ورزشگاه می‌راندم، از بچه‌ها-این ‌گل‌های بهشتی- عکس می‌گرفتم، با آ+میم ناهار می‌خوردم و شب با یک چک بر‌می‌گشتم خانه. شش ماه، وضعیت همین بود. صبح زود. آ+میم.گل بهشتی. ناهار.چک. بالاخره خسته شدم. از ساعت پنج صبح متنفر شدم. از پائولا و آنجلینا جولی و مهتاب کرامتی متنفر شدم. حتی از برد پیت هم بدم می‌آمد. بچه‌ها از حالت گل بهشت برایم تبدیل شده بودند به خار جهنم. به قیف پر از قیرِ مذاب غلمان. بدتر از همه دوربین‌ام بود که با دیدن‌اش کهیر می‌زدم. تکرارِ اجبار، مرزِ عشق و نفرت.

گمان کنم مواجهه‌ی من با تکرارهای اجباری همیشه همین بوده است. هر چیز زیبایی که بیفتد به دام تکرار و اجبار، مرز عشق را برایم رد می‌کند و شیرجه می‌زند به صف ارتش نفرت. سال‌ها پیش برای اولین بار مد شد که روی دنده عقب خاور، آهنگ «فور الیز» بتهوون را بگذارند. اولین بار توی کارگاه شیروان با آن مواجه شدم. بعد از این‌که جواد تیرچه‌بلوک‌ها را از پشت خاورش خالی کرد، دنده عقب گرفت که برود مشهد. در آن کارگاه مغشوش، ظریف‌ترین آهنگ‌، فریادِ اوس محمود بود سرِ شاگردش که: «هوی، چقدر ماسه می‌ریزی گاومیش؟». حالا در همان کارگاه آهنگی از بتهوون پخش می‌شد. چه ایده‌ی درخشانی. خاور دنده عقب بگیرد و از باخترش صدای بتهوون به گوش برسد. از فرط هیجان دلم می‌خواست جواد را از پشت فرمان بکشم پائین و بغلش کنم که البته هیبت و سبیل‌هایش مانع شد. اما خب، بعد از دو سال دیگر حالم از فورالیز به هم می‌خورد. همه چیز صدای فورالیز می‌داد. دنده عقب خاور و نیسان. ماشین پاکبانان محترم شهرداری منطقه پنج. پراید آقای رستمی همسایه‌ی ابوی که هر روز ساعت چهار صبح، تمام کوچه را دنده عقب می‌راند تا برود حلیم بخرد برای صبحانه. فرسایش عشق زیر بار تکرار و اجبار.

ماجرای این مدلی زیاد دارم. منطقی هم به نظر می‌آید. مثلا اگر قرار بود مجنون سر هر پیچ و دم هر چشمه‌ی آب و پای هر کوهی، لیلی را خفت کند و لب‌هایش را به مهمانی لب‌های او ببرد، همه چیز می‌ریخت به هم. خودِ مجنون ظرف‌اش را فرو می‌کرد توی حلق مرحوم گنجوی و هیچ وقت سروده نمی‌شد که: «اگر با ما نبودش هیچ میلی | چرا ظرف مرا بشکست لیلی».

حالا من مانده‌ام و یک موبایل پریشان که نیمه‌ی شب تنها صدایی که از آن بیرون می‌آید دیلینگِ رسیدن ایمیل است: «امشب پروژه رو نمی‌رسیم تحویل بدیم. من می‌رم بخوابم». برو بخواب. اصلا برو بمیر.

این مرز باریک بین عشق نفرت. این تکرارِ اجباری مسخ کننده.


#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-06-27 08:46:11 من خیلی سال پیش با هزار بدبختی دو میلیون تومان پول پس‌انداز کرده بودم. در ازای انجام چند پروژه‌ی نقشه‌برداری که بابت هر کدام‌شان تا دو سه باری با حضرت عزرائیل شاخ به شاخ شده بودم. پول‌ها را ریختم توی یک حساب بانکی که بعدا یک خاکی به سرشان بریزم. همان‌وقت بود که شرکت ایران‌خودرو می‌خواست پژو 206 پیش‌فروش کند. تنها چیزی که آن زمان لازم نداشتم، ماشین بود. مثل این‌ بود که آدم کرمان زندگی کند و چوب اسکی بخرد. اما خب، هر شب ایران‌خودرو لای برنامه‌های مفرح تلویزیون، آگهی بازرگانی پخش می‌کرد که فروش استثنایی پژو و بهره این‌قدر درصد و تحویل شش ماهه خودرو و این طور حرف‌ها. الحق و الانصاف تبلیغ‌ها را هم خیلی قشنگ درست می‌کردند. یک زن و مرد بلوند با چشم‌هایی به رنگ اقیانوس با بچه‌ای بلوند‌تر از خودشان که پشت ماشین خواب بود. لبخند می‌زدند و باد کولر ماشین زلف‌ِ آن‌ها و دل من را به باد می‌داد. آن‌قدر این تبلیغ‌ها را پخش کردند و آن‌قدر گفتند که ماشین بخر، ماشین بخر، که باورم شد ماشین خریدن در این برهه‌ی حساس زمانی بهترین تصمیمی است که می‌توانم برای آن دو میلیون تومان پول بگیرم. من یک کرمانی بودم که به من اثبات شده بود چوب اسکی نیاز مبرم من است. پول‌ها را ریختم توی دل ایران‌خودرو. ماشین را به موقع ندادند و بعد از یک سال نیم مجبور شدم پول‌ را بکشم بیرون. پولی که تورم، پیرش کرده بود. گولم زدند. در واقع گول نزدند. ذهنم را دست‌کاری کرده بودند و به جای من فکر کرده بودند. همان بلایی که در زبان انگلیسی به آن می‌گویند manipulate . به خیال خودم دست‌شان برایم رو شده بود اما در واقع نشده بود. شش ماه بعد همین بلا را سایپا سرم آورد. آن‌قدر ذهن و مغزم را دستکاری کردند تا بالاخره ثبت‌نام کردم برای پراید سفید. که خب آن را هم آن‌قدر تحویل ندادند که کلا بی‌خیال شدم و مهاجرت کردم.

یکی دو سال پیش، یک رئیس داشتم که در دستکاری ذهن آدم‌ها تبحر داشت. اصلا شرکت بابت همین تخصص‌اش بهش پول می‌داد. با کارفرما مذاکره می‌کرد و آن‌طور مغزشان را ماساژ می‌داد و در جهتی که می‌خواست ذهن‌شان را دستکاری می‌کرد که کارفرما با طیب ‌خاطر پروژه را می‌داد به او. با نیم ساعت جلسه، کارفرمای اخمو، می‌شد عروسک توی دست رئیس که داشت می‌خندید و به سازش می‌رقصید. متخصص دستکاری ذهن آدم‌ها بود. حتی اگر می‌خواست کسی را اخراج کند، با نیم‌ساعت حرف زدن طوری ذهن آن مفلوک را جهت می‌داد که خودش احساس زیادی بودن می‌کرد و جمع می‌کرد و می‌رفت.

من بعد از ماجرای ایران‌خودرو و سایپا و این رئیس ماکیاول، از این دستکاری می‌ترسم. به نظرم همان‌قدر ترسناک است که مثلا اصغر سگ‌دست، بدن آدم را توی شلوغی ایستگاه مترو جوان‌مرد قصاب، دست‌مالی کند. حتی از آن هم ترسناک‌تر است. این‌که کنترل ذهن آدم بیفتد دست یک کس دیگر. در واقع انگار که مغز آدم را هک کنند و خودِ آدم هم نفهمد. مثلا در آن برهه‌ی حساس زمانی که حساب و کتاب خریدن یک کیلو ماست ترش را هم باید نگه می‌داشتم، ایران‌خودرو طوری ذهن من را دستکاری کرد که همه‌ی پولم را ریختم توی حلق‌شان. ترسناک‌تر از این نیست.

خلاصه من از «کلام آدمی‌زاد» هراس دارم. این خاصیت دستکاری کردن و متقاعد کردن، خوف‌ناک‌ترین استعداد آدم است. مثل راننده تاکسی‌ای که می‌توانند ذهن مسافر خسته را طوری دستکاری کنند که باور کند بهترین راه برای رسیدن به هفت‌حوض، از آریاشهر می‌گذرد. یا سعید که هم‌زمان ذهن پنج تا دوست‌دخترش را طوری دستکاری کرد که هر کدام‌شان فکر می‌کرد تنها اتوبوس وارد شده به ترمینال قلب سعید است. خبر نداشتند که قلب سعید از ترمینال جنوب هم شلوغ‌تر است. این‌ها هیچ کدام‌شان دروغ‌گو نیستند. این‌ها دستکاری کننده ذهن هستند که هزار بار ترسناک‌تر از دروغ‌گوها هستند. یک کاری می‌کنند که آدم خودش با دست خودش تصمیمی را بگیرد که به نفع خودش نباشد. اصلا هم نمی‌فهمد که این تصمیم را خودش نگرفته است. وای از این استعداد ترسناک.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-06-21 06:24:23 میوه‌ی مورد علاقه‌ی من سیب است و از بچگی دل در گروی آن داشتم. مخصوصا سیب‌های کوچک و زردی که پر از نقطه‌ی ریز هستند. همان‌هایی که با گاز اول، هم‌دردی‌ خودمان را با آدم و حوا اعلام می‌کنیم و شیرینی گناه را حاضریم به جان بخریم. این نوع سیب در شهر ما حکم تک‌شاخ را دارد و خیلی کم‌یاب است. اما جوینده یابنده است. دو هفته پیش تصادفا گذرم خورد به یک دکان درب و داغان که همه چیز می‌فروخت. از اگزوز وسپا تا سیب کوچکِ زردِ خالدارِ شیرین، مخصوص گناهکاران و خوارج. چشم بسته دو کیلو خریدم و گاز دادم تا خانه و انداختم توی سینک ظرف‌شویی و غسل کرونا دادم و ریختم توی سبد. ده تا سیب بودند. همان‌جا فهمیدم که سه تای آن‌ها نیمه‌کپک‌زده‌اند و از زردی رسیده‌اند به قهوه‌ای. حالا من مانده بودم و سه سیب کرمو و هفت سیب سالم و براق. درون من اهریمنی وجود دارد که اجازه‌ی خوردن سیب‌های سالم قبل از سیب‌های گندیده را نمی‌دهد. هر چقدر با خودم کلنجار رفتم که اول یکی از سالم‌ها را بخورم، اهریمن درونم اجازه نداد و اصرار کرد که: «این خراب‌ها رو بخور اول... بعد می‌ریم سراغ خوب‌ها».

اهریمن پیروز شد. دو روز اول کرموها را با بدبختی خوردم. مزه‌ی روده‌ی کانگرو می‌دادند. حتی قابیل هم حاضر نمی‌شود بابت این مزه گناه کند. روز سوم رفتم سراغ سالم‌ها که دیدم حالا دو تای دیگرشان هم رو به زوالند. باز اهریمن و کپک و روده‌ی کانگرو و الخ. روز چهارم و پنجم و ششم هم بر همین منوال. هر ده تا را با همین شرایط اسف‌بار میل کردم. لعنت بر این اهریمن درونم که حالی‌اش نمی‌شود هر لذتی زمان انقضا دارد. هر چیزی را سر وقتش باید گاز زد.

تابستان‌ها از اهواز می‌کوبیدیم تا تهران. ده ساعت توی راه بودیم و وقتی می‌رسیدیم انگار از دستگاه سانتریفوژ (سلام محمدعلی جان) بیرون آمده باشیم. بعد هم می‌رفتیم شمال. تمام راه را تحمل می‌کردم فقط بابت تونل کندوان. واردش که می‌شدیم، پنجره را می‌دادم پائین و طوری عربده می‌زدم که انگار خدای نکرده عضوی لای انبر گیر کرده باشد. هیچ لذتی بالاتر از آن نبود که صدایم بخورد به دیوارهای سنگی تونل و چهار برابر بلندتر بشود و اعصاب همه را خرد کنم. امروز موقع رانندگی بعد از سال‌ها مجبور شدم از یک نیمچه‌تونل رد شوم. یاد تونل‌ کندوان افتادم. پنجره را هم دادم پائین. سرم را هم دادم بیرون اما به جای نعره، صدایی تولید کردم که فقط به درد بیدار کردن لیلی‌ می‌خورد جهت خوردن سحری. همان‌قدر نرم و لطیف. نعره زدن زمان خودش را می‌طلبیده. خدا را شکر می‌کنم که آن زمان اهریمن درونم هنوز متولد نشده بود و نگفت که: «حالا توی این تونل داد نزن. بذار وقتی برگشتیم اهواز، توی تونل‌های اهواز هر چی خواستی فریاد کن». اهواز که تونل ندارد حبیب من.

یک همکلاسی شیرازی داشتم که دن‌ژوان دانشگاه بود. سینه‌‌ی کفتری و موهای ‌اردکی. یقه‌ی کاپشن جین‌اش را بالا می‌داد و دل‌ها را اسیر خودش می‌کرد. سال آخر دانشگاه، با دوست‌دخترش رفتند مسافرت. وقتی برگشت چند عکس از سفرشان نشان‌مان داد. یکی‌شان مال گردنه‌ی حیران بود. خودش و دوست‌دختری لبه‌ی پرتگاه، فیگور تایتانیکی گرفته بودند و به یک افق مه‌آلود خیره شده بودند. همان شب با خودم تصمیم گرفتم که بروم باشگاه و پرس سینه بزنم و موهایم را گوجه‌ای کنم و دوست‌دختری برای خودم اختیار کنم و بروم گردنه‌ی حیران و با دوربین زنیطم عکس بگیرم از خودمان. اهریمن درون من همان وقت‌ها بود که به بلوغ رسیده بود و نشسته بود توی اتاق فرمان مغزم. اهریمن گفت: «نه عزیزم. الان نه. فارغ‌التحصیل بشو، یه شغل خوب پیدا بکن، کمی پول جمع کن، خونه بگیر، بعد هر غلطی خواستی بکن». گفتم چشم. همه‌ی دستوراتش را انجام دادم الا بخش «هر غلطی خواستی بکن». بعد از همه‌ی آن کارها، سیب‌های براق لک افتاده بودند و دیگر حیران همان حیران نبود دیگر و مو بر سرم نمانده بود.

خلاصه این اهریمن، روان‌ام را پریشان کرده است. اگر با همین وضعیت به سن 125 سالگی برسم، باز هم یک لیست طویل دارم از کارهایی که باید انجام بدهم اما اهریمن درون اصرار دارد که «فعلا پولات رو جمع کن و یه دست دندون مصنوعی از جنس عاج فیل بخر، بعد برو فلان کار را بکن». از آن طرف هم یک لیست طویل هم دارم از کارهایی که اهریمن درون در صد سال گذشته به فنا داده است. ای اهریمن لامروت! هر سیبی را باید سر وقتش گاز زد. به جای گاز زدن سیب تازه دائم در حال تماشای کپک زدن‌اش هستم. تف به روت.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-06-17 21:38:59 بعد از سال‌ها دوباره یک دوچرخه‌ گرفتم و با آن می‌روم دوچرخه‌سواری. تمام مسیر‌هایی را هم که انتخاب می‌کنم، سخت و صعب‌العبور است. طوری هستند که اگر با آن سرعت بخورم زمین، احتمالا فقط از روی بند کفش‌هایم قابل شناسایی خواهم بود. می‌ترسم؟ خیلی زیاد. اما خب مجبورم. آن‌قدر سطح هیجان زندگی‌ام پائین آمده است که به راحتی با هیجانات زندگی خزه‌های روی تنه‌ی درخت بلوط سرِ کوچه رقابت می‌کنم. ماهیت شغلم طوری است که با فرمول‌های ریاضی و عدد و رقم پیوند خورده است. هر روز صبح که بیدار می‌شوم مساحت دایره و بیضی از همان فرمول روز قبل پیروی می‌کند و دو خط موازی به هم نمی‌رسند و شتاب جاذبه کماکان 9.81 متر بر مجذور ثانیه است. همین بوده و همین خواهد بود. اما اگر به جای آن تصمیم می‌گرفتم بروم مثلا زیر پرچم داعش خدمت کنم، زندگی‌ام از این رو به آن رو می‌شد. دفتر خاطرات یک مهندس کجا و دفتر خاطرات جانِ جهادی کجا. آن‌جا اصلا لازم نیست تاریخ بالای صفحه‌‌هایش بزنند چرا که هر روز برای خودش روزی منحصر به فرد و قابل شناسایی است. تقویم و تاریخ را زندگی یکنواخت آدم‌ها خلق کرده که به نحوی دیروز و امروز و فردا را از هم تفکیک کنند.

زنگ زدم به رحیم فرخی و گفتم که دوچرخه خریده‌ام و همان حرف‌های پاراگراف بالا را برایش زدم. چهار پاراگراف جوابم داد که دارم ناشکری می‌کنم و بیا برو فلان جا زندگی کن تا هیجان را بفهمی و برو فلان جا که هر آینه ممکن است بمب جلوی راهت بپکد و با روح آلفرد نوبل محشور بشوی و بیا برو فلان جا که فلانت فلان می‌شود و الخ. به هر حال انتظار بیشتری از این مکالمه نمی‌رفت. من و رحیم فرخی جایی بزرگ شده‌ایم که همیشه باید پائین را نگاه کنیم و از خدا بابت این‌که آن‌جا نیستیم تشکر کنیم. اصولا نگاه رو به بالا فعلی لوکس محسوب می‌شود. سعی کردم برایش توضیح بدهم که این‌هایی که گفتی اسمش استرس است و نه هیجان و مرز واضحی بین این دو احساس وجود دارد. بین احساسِ دزدی که سعی می‌کند با ماشین از دست پلیس فرار کند و احساس شوماخر که با فِراری توی پیست با همان سرعت می‌راند، زمین تا آسمان فرق وجود دارد. فَراری کجا و فِراری کجا.

استرس که هست. روزمرگی هم به آن که اضافه بشود، می‌شود قوز بالای قوز. دقیقا مثل سنجاب‌های خانه‌ی ما. هر روز از بام تا شام برای پیدا کردن فندق و میوه‌ی بلوط از این ور به آن طرف می‌پلکند و زمین را بو می‌کنند و چال می‌کنند. از آن طرف هم دائم استرس این را دارند که نکند شاهین‌ها و مارها بیایند سر و وقت‌شان یا من با دمپایی بیفتم دنبالشان که چرا می‌خواهید شاه‌توت‌ها را گاز بزنید؟ روزمرگی به‌علاوه‌ی استرس ترکیب ملال‌آوری است. زندگی سنجابی. آخرش هم می‌افتند و می‌میرند و تنها ارث‌شان هزار گردوی چال شده در گوشه و کنار این خاک و بوم است.

خلاصه این‌که می‌خواهم ادویه‌ی هیجان را به اندازه‌ی وسعم اضافه کنم به ماجرا. حالا وسع جانِ جهادی این‌طور است که با تانک کورس بگذارد و تیک آف کند و وسع من به اندازه‌ی یک دوچرخه است و هفته‌ای دو ساعت تلاش برای سقوط نکردن از دره. مگر قد و قواره‌ی دل من و دل جانِ جهادی یک اندازه است که سقف هیجانات‌مان یک اندازه باشد؟ نه. اما مطمئنم که زندگی هر دو نفرمان به یک اندازه بالانس می‌شود. هیجان، به زندگی من ترسی کنترل‌شده اضافه می‌کند که باعث می‌شود چند ساعت استرس‌ و اضطراب و روزمرگی‌ را فراموش کنم. مثل بوسیدن لب‌های لیلی پشتِ سر بابای لیلی. طعم با لیلی بودن را چند برابر می‌کند. درست یا غلط، فعلا راه دیگری برای مبارزه با استرس و روزمرگی‌ها ندارم. با ترس به جنگ ترس می‌روم.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-06-15 05:35:55 @fahimattar
#فهیم_عطار
همه‌ی خاویارهای نخورده باز کردن / نظر دهید

2021-06-12 08:43:43 دوازده شب را رد کرده‌ایم و خواب از سرم پریده است. وقت‌هایی که خواب از سرم می‌پرد، هم احساس گرسنگی می‌کنم و هم تنهایی. الان هم با همین دو حس دست به گریبانم. البته با یک لیوان شیر و دو تا خرمای مضافتی کرمو افتاده‌ام به جان گرسنگی. اما تنهاییِ نیمه‌شب مخوف‌تر از آن یکی حس است. این‌که حس می‌کنم همه خواب هستند و تنها آدم بیدار این شهر منم. انگار که همه بقچه بسته‌اند و مثلا رفته‌اند مریخ برای تفریح و من مانده‌ام و همین لیوان شیر و دو تا خرما که وقتی بخورم‌شان از این هم تنهاتر می‌شوم. چند شب پیش با دیبا رفتیم قدم بزنیم و فلافل بخوریم و فحش بدهیم به جهان هستی. فلافل گیرمان نیامد اما دو کار دیگر را انجام دادیم. سر حرف‌مان رسید به تنهایی و گفت که ما آدم‌ها ذاتا تنهاییم و کنار هم بودن‌مان صرفا بابت این است که درد تنهایی همدیگر را تسکین بدهیم. حرف درستی بود. بعد هم گفت که لزوما این حرف من نیست و شاید توی کتابی چیزی آن را خوانده‌ است. شاید حرف اکتاویو پاز باشد یا حسین پناهی یا دست‌کم دکتر سمیعی یا هلاکویی. همه‌ی حرف‌های قشنگ جهان مال همین چند نفر است. به هر حال حالا که هر دو خرما را خوردم، بیشتر این حرف به دلم می‌نشیند.

یاد ایستگاه اتوبوس پکیده‌ی کنار خانه‌مان افتادم. بعد از هزار سال زندگی کردن در این محله، تازه فهمیده‌ام که متروکه است. متروکه یعنی این‌که شرکت اتوبوس‌رانی سال‌هاست مسیر اتوبوس‌ها را عوض کرده و هیچ اتوبوسی از این‌جا رد نمی‌شود. قیاس به خودمان کنم که شبیه همین ایستگاه اتوبوس هستیم که خارج از خط ساخته شده است. قشنگی ماجرا این‌جاست که هر سال دو تا جوان ریقو با دو سطل رنگِ آبی می‌آیند و نیمکت و دیوار‌هایش را رنگ می‌کنند و می‌روند. طفلک از این ایستگاهِ خارج از مدار. فکر کنید خورشید باشید اما بدون حضور کره‌ی زمین. بابت چه باید درخشید؟ غروب و طلوع خورشید اصلا بدون حضور زمین معنایی ندارد. آمدن و رفتن در تنهایی ماهیتی ندارد. وقتی می‌ر‌وی که از کسی دور بشوی و وقتی می‌آیی که بخواهی به کسی نزدیک بشوی. اما در تنهایی رفتن و آمدن ترجمه می‌شود به بیقراری.

باور کنید یکی از این خرما‌ها که خوردم کرم داشت وگرنه من چرا نیمه‌شب دارم چرند می‌گویم؟ انگار که دقیقا همان کرم سربالایی رفته و نشسته پشت فرمان مغزم. مجبورم کرده گوگل مپ را زیر و رو کنم و محله‌مان را پیدا کنم. حالا فهمیدم دو تا از این ایستگاه‌های متروک و مهجور توی این محله است. لااقل هر دو تای آن را کنار هم می‌ساختند تا با هم معاشرت کنند و از بی‌وفایی اتوبوس‌های شرکت واحد گله کنند. خاطرات روزهای درخشان را مزمزه کنند تا یاد باسن‌هایی که نیمکت‌هایشان را مورد لطف قرار داده‌اند، بیفتند. اما نه. دو ایستگاهِ متروکِ دور از هم. ولی باید خوشبین بود. خوشبین به این‌که یک ایستگاه متروک گزینه‌ی مناسبی برای این است که گل و گیاه کنارش رشد کند و  نیلوفر‌ها دور پایه‌هایش بپیچند. به هر حال پای مسافر که به آنجا نرسد، گل‌ها هم لگد نمی‌شوند. اصلا شاید این یکی از خواص تنهایی باشد. شکوفایی در سایه‌ی امن تنهایی. البته اگر آن دو جوان ریقو امان بدهند و به بهانه‌ی پاکیزگی، گند نزنند به رشد‌شان.

واقعا دیر وقت است. شیر و خرما هر دو رفته‌اند. مردمان شهر به جهان رویا سفر کرده‌اند. کرم‌ها، درونم تجزیه شده‌اند. فاصله‌ی آن دو ایستگاه هیچ تغییری نکرده اما هر دو می‌دانند که در زمان خلقت‌شان یکی دیگر هم خلق شده و در این تنهایی، تنها نیستند. شاید درمان تنهایی همین هم‌دردی باشد. شاید هیچ گلی در ایستگاه اتوبوسی شلوغ به دنیا نیاید. شاید. اما مطمئنم صبح که بیدار بشوم مردمان شهر از سفر برگشته‌اند. پس شب بخیر.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید

2021-05-24 18:57:33 آخر هفته‌ها باید زنگ بزنم به خانواده‌ام. این «باید» را خودم گذاشته‌ام و دوستش دارم و حکم یکی از ارکان و اصول دینِ من است. این آخر هفته هم زنگ زدم اما جواب ندادند. جواب ندادن تلفن در حالت عادی اتفاق مهمی نیست. آدم‌ها تلفن را جواب نمی‌دهند چون یا خواب هستند یا می‌روند دست به آب یا رفته‌اند میدان تره‌بار خیار بخرند یا دارند با آواز هایده آشپزی می‌کنند و صدای زنگ تلفن را نمی‌شنوند. اما خب، حال ما که عادی نیست و در «برهه‌ی همیشه حساس» شناوریم. حالا دوری و چند اقیانوس فاصله را هم اضافه کنیم به ماجرا. نتیجه همین می‌شود که جواب ندادن به یک تلفن ساده، از حالت یک اتفاق عادی تبدیل می‌شود به شرایط «خاک تو سرم، یعنی چی شده؟».

چهل و سه بار زنگ زدم تا بالاخره جواب دادند. همه جا تاریک بود و فقط تصویر مادر و پدرم را می‌دیدم که روی مبل نشسته بودند و نور ضعیف موبایل -مثل نور شمع- صورت‌شان را مثل دو قدیس روشن کرده بود. بهشان گفتم که نگران شده‌ام و همان مرثیه پاراگراف اول را برای‌شان قرائت کردم. پدرم زد زیر خنده که همه چیز اتفاقا عادی است و چرا ماجرا را پیچیده می‌کنی و این‌ها. گفتم پس چرا جواب تلفن را نمی‌دی؟ گفت برق‌ها رفته‌اند و اینترنت نداشتیم. گفتم: «اوه، فکر کردم حموم رفتی و صدا رو نشنیدی». گفت: «حمام؟ نه دیگه، برقا که برن، آب هم نداریم که حموم بریم. پمپ و این‌حرف‌ها». چه جالب. چهار ساعت می‌شد که بی‌برق بودند. بی‌برقی چیز جدیدی برای من نیست. زمان جنگ برق‌ها زیاد می‌رفت. به هر حال با دشمن می‌جنگیدیم و این چیزها در زمان جنگ عادی است. اعتراضی هم نبود.

پدرم گفت نیم ساعت پیش برق آمده اما به جای سه فاز، دو فازش آمده و پشت‌بندش هم چند اصطلاح الکتریکی دیگر هم گفت که سر در نیاوردم. اما خلاصه‌اش این می‌شد که بعضی واحد‌ها برق دارند و بعضی‌ها ندارند. گفت این هم ماجرایی عادی‌ است. گفت: «پیش می‌آد، نگران نباش. رفتم پنجاه متر سیم گرفتم و از خونه همسایه برق قرض کردم که یخچال رو روشن نگه داریم. مرغ‌ها حیف‌ان». مادرم گفت که حالا هم نشستیم روبروی در. گفتم چرا؟ گفت: «آخه این سیم برق قرضی رو از در آوردیم داخل و نمی‌تونیم در رو ببندیم... مراقبیم دزد نیاد.» پدرم گفت که نگران نباش، همه چیز عادی است.

خلاصه این‌که نه حمام رفته بودند و نه آشپزی می‌کردند و نه خوابیده بودند. دو نفری توی تاریکی نشسته بودند و از کیان خانه پاسداری می‌کردند. بعد برای تلطیف فضا از پدرم پرسیدم که چرا کمتر شعر می‌نویسی و کمتر توی کانال تلگرامت شعر می‌گذاری؟ پدر هم جواب داد که مگر آدم می‌تواند در شرایط عادی شاعری کند؟ شاعری برای شرایط غیرعادی است که برق و آب و اینترنت و این‌ها باشد. خواستم حافظ و سعدی را مثال بزنم که در زمان آن‌ها هم برق و اینترنت و آب لوله‌کشی نبوده است. که خب، گرزی که پدرم برای حمله‌ی احتمالی دزد نابکار به دستش گرفته بود، از پرسیدن منصرفم کرد.
#فهیم_عطار
@fahimattar باز کردن / نظر دهید