2021-07-04 19:00:01
سه نکته دربارۀ «چه ... چه ...»
واژه‌هایی که برای هم‌پایه کردنِ دو یا چند گروه یا جمله بهکار می‌روند «پیوند هم‌پایگی» نام دارند. ساختِ «چه ... (و) چه ...» نیز یک پیوند هم‌پایه‌ساز است که برابریِ دو یا چند مقولۀ متفاوت را نشان می‌دهد. مثال:
۱)
چه بیای
چه نیای، ما امروز می‌ریم سینما.
۲) آب که از سر گذشت،
چه یک وجب
چه صد وجب. (ضرب‌المثل)
۳) در دنیا، همه‌کس،
چه مؤمن و
چه کافر، مشمول رحمت پروردگارند. (از یک مقاله)
۴) «دست لشکریان از رعایا،
چه در ولایت خود و
چه در ولایت بیگانه و دشمن، کوتاه دارید تا بر کسی ستم نکنند.» (
تاریخ بیهقی)
۵) هرگونه رابطۀ عاطفیِ مرد با زنی جز همسرش خیانت به‌شمار می‌آید،
چه به‌صورت حضوری باشد،
چه تلفنی و
چه حتی در فضای مجازی.
نکتۀ اول:
«چه ... چه ...»، هم با پیوند «و» بهکار می‌رود و هم بدون آن. در متن‌های گفتاری، معمولاً بدون «و» بهکار می‌رود (مانند مثال اول و دوم) و در متن‌های رسمی، بیشتر با «و» (مانند مثال سوم و چهارم).
نکتۀ دوم:
«چه»، در پیوند «چه ... چه ...»، بیش از دو بار هم بهکار می‌رود (مانند مثال پنجم). در این حالت، می‌توان پس از هریک از «چه»ها، «و» آورد یا پس از هرکدام ویرگول گذاشت و فقط پیش از آخرین «چه»، «و» آورد.
نکتۀ سوم:
ساختِ «چه ... یا ...»، در فارسیِ معیار، درست نیست و باید به‌صورت «چه ... چه ...» بهکار رود. مثال:
معیار: هر کتابی، چه ترجمه باشد و چه تألیف، نیازمند ویرایش است.
غیرمعیار: هر کتابی، چه ترجمه باشد و *یا تألیف، نیازمند ویرایش است.
۱۴۰۰/۰۴/۱۳
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com
2.6K viewsedited 16:00
M
