2022-08-01 09:52:27
زن و تهرانی که مدرن شد؛ ترجمهای آزاد از مقالهی «کاوشی در تصورات شهری تهران»
یاسمن غلامی| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران
«ظهور و توسعهی حیات شهری مدرن در تهران اغلب به واسطهی مطالعهی تاریخ طراحی، جغرافیا و معماری به ما معرفی شده است. مطالعهای که شهر را در قالب تغییرات در معماری، مورفولوژی، الگوی خیابانها، تغییرات فضایی شهری مانند توسعهی خیابانها، ساختار اداری شهر و... مطالعه میکند.»
مقالهی «کاوشی در تصورات شهری تهران»، نوشتهی سمیه فلاحت، با جملات بالا آغاز میشود. جملاتی که نقدی است بر مطالعاتی که تاکنون در تلاش بودهاند ظهور مدرنیته در شهر و حیات شهری را خوانش کنند. نویسنده اما در این مقاله سعی دارد به شیوهای دیگر به سراغ کنکاش تاثیرات ظهور مدرنیتهی شهری در تهران اوایل قرن بیستم برود:
«در حال حاضر نیاز مبرمی به بازنگری در مدرنیتهی شهری تهران وجود دارد. ... من تجربیات ذهنی زندگی شهری در تهرانِ دهههای ابتدایی قرن بیستم را که در بازنماهای فرهنگی شهر، به ویژه رمانهایی که در آن دوره نوشته شدهاند و تکههایی فرهنگی در پروسهی مدرنیته بودند، بررسی خواهم کرد.»
سمیه فلاحت دو رمان را برگزیده است: تهران مخوف، نوشتهی مرتضی مشفق کاظمی در سال ۱۳۰۱ ش و زیبا، نوشتهی محمد حجازی در سال ۱۳۱۱ ش. نویسنده اما در این خوانش سوژهای مشخص در نظر داد: زن. چرا که معتقد است بازنماییِ «ساختار شهرنشینی جدید» در این رمانها پیوندی قوی میان فضای شهری و هویت زن نشان میدهد.
مهین در تهران مخوف و زیبا در رمان زیبا دو زن با شخصیتی متفاوتاند که دگرگون از دیگری از مدرنیته تأثیر گرفته و تجربهی متفاوتی در ارتباط با شهر دارند. هریک در حال بردن بهرهای متفاوت از شرایط جدید جامعه هستند. هریک تجربهگرِ «تفاوت» با سبک زندگی سنتی زنان هستند. سبکی که زن را به چهاردیواری خانه محدود میکرده و هرگونه حضوری در جامعه یا هرگونه تأثیری از محتویات جامعه بر او را پس میزده است. تنها برونرفت زن سنتی، دورهمیهایی با همجنسهایش و همفکرهایش است یا نهایتاً گردش در بازار سنتی که احتمالاً مردی از محارمش او را همراهی میکرده است. مهین و زیبا هر دو سوژهی مدرن زنانه در نوسان دائم بین رهایی و محدودیت هستند.
«هر دو سوژهی زن مدرن در رمانهای تهران مخوف و زیبا، دو روش مدرنیته را نشان میدهند که در ارتباط متقابلِ فضای شهری جدید و عاملیت زنانهی جدید ساخته شدهاند. هر دو سوژه در نوسان دائمی میان آزادی و محدودیت هستند، در حالی که فضای شهری، بهویژه خیابانهای مشخصی در شهر، نقشی کلیدی در خلق گونهی جدیدی از آزادی و استقلال برای سوژهی زن بازی میکنند.»
#زنان_فضای_شهری
ادامۀ مطلب
@Zane_Ruz_Channel
368 viewsParastu.Z.Farrokhi, 06:52