2022-02-26 18:44:42
پدرخوانده روس و پسرخواندگانش
پوتین به‌عنوان «پدرخوانده» با پسرخوانده‌هایی مانند علی‌اف و لوکاشنکو، رهبر بلاروس، از تاکتیک مافیایی «پیشنهادی دارم که نمی‌توانید رد کنید» استفاده میکند
امیر طاهری
جمعه ۶ اسفند ۱۴۰۰ برابر با ۲۵ فِورِیه ۲۰۲۲ ۳:۳۰
پوتین یک هفت‌تیر مجازی روی شقیقه علی‌اف قرار داد و امر کرد «امضا کن!»-Alexey DRUZHININ / SPUTNIK / AFP
دعوت بود یا احضار؟ این پرسشی است که سفر اخیر الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان (شوروی سابق)، به مسکو در محافل سیاسی منطقه برانگیخته است. با توجه به آنچه در دیدار علی‌اف با همتای روسش، ولادیمیر پوتین، گذشت، می‌توان گفت که رهبر آذربایجان در واقع احضار شده بود. به‌عبارت دیگر، پوتین سوت زد و علی‌اف با سر به سوی مسکو دوید.
این واقعیت از چند جهت روشن است. نخست، خبر سفر علی‌اف به مسکو ۴۸ ساعت پیش از باکو، در مسکو درز پیدا کرد، به‌طوری که می‌توان گفت باکو پس از انتشار خبر، از «دعوت» پوتین آگاه شده بود. خود علی‌اف نیز در سخنانش در حضور پوتین، به‌اصطلاح بند را به آب داد. با لحنی که معلوم بود نشانه تعجب او از این «دعوت» ناگهانی است، علیف گفت: «۴۸ بار به مسکو سفر کرده‌ام و همین سه ماه پیش نیز در حضور شما بودم.»
تعجب علی‌اف در مورد آنچه پوتین «قرارداد اتحاد ائتلافی» خواند نیز آشکار بود. مذاکرات درباره این قرارداد که به پیوستن باکو به «پیمان امنیت مشترک» می‌انجامد، از سال ۲۰۱۸ شروع شد و تصور نمی‌رفت به این سرعت به نتیجه برسد. پیمان امنیت مشترک پوتین، در واقع، احیای پیمان ورشو است که در دوران جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی را در برای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) قرار می‌داد. پوتین این پیمان جدید را برای حفظ رژیمهای خودکامه و ضدغرب با حفظ نفوذ روسیه می‌خواهد. قزاقستان و بلاروس هم‌اکنون عضو این پیمان‌اند و با امضای علی‌اف در هفته گذشته، آذربایجان نیز به این پیمان می‌پیوندد. پیوستن به این پیمان یک تجدیدنظر اساسی در سیاست خارجی باکو را ملزم میکند. باکو نمی‌تواند هم عضو یک پیمان نظامی با روسیه باشد و هم با ترکیه، که عضو ناتو است، همکاری نزدیک داشته باشد.
به نظر می‌رسد که پوتین یک هفت‌تیر مجازی روی شقیقه علی‌اف قرار داد و امر کرد «امضا کن!»؛ متنی که علی‌اف امضا کرد در وزارت دفاع روسیه تهیه شده است و باکو تا آخرین لحظه، از آن آگاه نبود. همین تاکتیک را پوتین در مورد «کنوانسیون حقوقی خزر» به کار برد و جمهوری اسلامی ایران، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان را وادار کرد که چشم‌بسته متن روسی را امضا کنند.
آشکار بود که پوتین از احضار علی‌اف هدف دیگری نیز دارد: دهان‌کجی به قدرت‌های غربی که می‌کوشند او را به‌خاطر حمله به اوکراین منزوی کنند. منابع مسکو می‌گویند سفر علی‌اف یکی از سفرهایی است که پوتین با فشار به بعضی جمهوری‌های سابق شوروی، ترتیب داده است تا نشان بدهد که منزوی نیست.
در دیدار در کرملین، اوکراین در مرکز اندیشه‌های پوتین قرار داشت. او بیش از ۴۰ درصد از سخنان خود را به اوکراین اختصاص داد تا نشان دهد که حمله اخیر او به کشور همسایه نتیجه «کودتایی» است که قدرت‌های غربی در کی‌یف انجام دادند تا اوکراین را از روسیه دور کنند. پوتین آشکارا گفت که روش به‌کار‌برده در اوکراین را درباره دیگر همسایگان که با خطر «تغییر رژیم» مواجه‌اند به کار خواهد برد. پوتین گفت: «ما در قزاقستان نیز دخالت کردیم و همین روش را برای حفظ رژیمهای متحد با روسیه به کار خواهیم برد. به عبارت دیگر، پوتین خود را به‌عنوان بیمه‌نامه آذربایجان، ارمنستان، جمهوری اسلامی ایران، سوریه، بلاروس و کشورهای آسیای مرکزی معرفی میکند. به‌عبارت دیگر، جهان شاهد پیدایش یک ژاندارم منطقه‌ای است که اجازه نخواهد داد مردم رژیمهای خودکامه را براندازند.
متنی که علیف در نهایت مفلوکی امضا کرد «بیانیه همکاری متحدان» خوانده می‌شود. پوتین این متن را «حیاتی» توصیف کرد زیرا به او اجازه می‌دهد که هرگاه لازم دید، به آذربایجان لشکرکشی کند. در همین حال‌و‌هوا است که پوتین، چه مستقیم و چه با بهره‌گیری از سربازان مزدور، در بلاروس، اوکراین، ترکمنستان، تاجیکستان، ارمنستان، قزاقستان، لیبی، مالی و آفریقای مرکزی حضور نظامی دارد و اکنون می‌کوشد تا ازبکستان و قرقیزستان را نیز به حیطه تار عنکبوتی نفوذ خود بکشاند.
پوتین به‌عنوان «پدرخوانده» با پسرخوانده‌هایی مانند علی‌اف و لوکاشنکو، رهبر بلاروس، از تاکتیک مافیایی «پیشنهادی دارم که نمی‌توانید رد کنید» استفاده میکند.
امضای علی‌اف در مسکو توافق‌های او با ارمنستان و ترکیه را بی‌معنا خواهد کرد. بیانیه سه‌طرفه شوشا که قرار بود به حل نهایی منازعه قره‌باغ علیا بینجامد، اکنون یک سند متروک به نظر می‌رسد؛ در حالی که پوتین حضور نظامی خود را هم در آذربایجان و هم در ارمنستان تقویت کرده است.
@AmirTaheri4
3.3K views15:44
A
