2022-05-29 22:14:21
مشکلات ایران و روضهخوانی «رهبر»
دشواری واقعی همان «مردمسالاری دینی» یعنی جمع اضدادی است که خامنهای و همگنان او در چهار دهه گذشته بر ما تحمیل کردهاند
امیر طاهری جمعه ۶ خرداد ۱۴۰۱ برابر با ۲۷ مه ۲۰۲۲ ۴:۳۰
کشوری را تصور کنید که با مجموعهای از مشکلات و چالشها روبهرو است، مجموعهای که میتوان آن را «طوفان کامل» نامید: قیام مردمی در دهها شهر، اقتصاد ملی در آستانه سقوط، تورم بیش از ۵۰ درصد، ریزش ساختمانهای بنداز و بفروش، ۳۳ شهر از ۱۰۰ شهر جهان با آلودهترین هوا، ورشکستگی بیش از ۶۰۰۰ واحد صنعتی، خشکسالی مزمن، کاهش عرضه آب از رودخانههای مرزی، سریعترین روند صحرایی شدن در دنیا، ترور نظامیان برجسته در خیابانها، کشتن و مجروح کردن معترضان غیرمسلح در کوچه و خیابان و...
نیازی به یادآوری نیست که تصویر بالا متعلق به جمهوری اسلامی در ایران است. در چنین شرایطی، رسانههای دولتی در تهران مژده دادند که «رهبر» یعنی آیتالله علی خامنهای بهزودی در یک سخنرانی «دورانساز» رهنمودهای لازم را عرضه خواهد کرد.
این سخنرانی «دورانساز» چهارشنبه گذشته در «شرفیابی» نمایندگان مجلس شورای اسلامی عرضه شد. جالب است که محل «شرفیابی» حسینیه امام خمینی بود نه ساختمان مجلس شورای اسلامی، به عبارت دیگر، خامنهای میگوید «هرجا من هستم آنجا مجلس است».
در غالب کشورها، یعنی کشورهایی که ساختارهای سیاسی جدی دارند، رهبرــ هر عنوانی که دارد، پادشاه، ملک، امیر، رئیسجمهوریــ به ساختمان مجلس میرود و با عرضه تجزیه و تحلیل خود، از وقایع مهم روز و راههای مقابله با چالشهای جاری سخن میگوید. در ایالات متحده آمریکا، این مراسم را وضع اتحادیه (State of the Union) میخوانند. در بریتانیا، از «خطابه تخت» سخن میگویند. در روسیه ولادیمیر پوتین، همین مراسم را «گزارش ملی» نام نهادهاند. در جمهوری خلق چین، رهبر یا رئیسجمهوری «نقشه راه حزب» را به کنگره کشور عرضه میکند.
اما آنچه در جمهوری اسلامی عرضه میشود چیزی جز یک روضهخوانی با لحن شبهسیاسی نیست، آنچه در ۴۳ سال گذشته بارها شاهدش بودهایم. روضهخوانی، که احتمالا از ۳۰۰ سال پیش در ایران رواج یافت، نوعی نمایش غالبا فصلی با رنگ مذهبی است. هدف آن سرگرم کردن مردم، اشک گرفتن از تماشاگران و تاکید بر مقام روضهخوان و منزلت روضهخوانی در جامعه است. روضهخوان، مانند کمدینهای تکرو، در پی آگاهسازی اجتماعی و فرهنگی نیست. کار او ذکر مصیبت و یادآوری محنتها است نه نشان دادن راه برای نجات از رنج و مصیبت فردی و اجتماعی. او همچنین میکوشد تا گناه ناکامیهای جامعه را به گردن دیگران بیندازد و کسانی را که از «مسیر عاشورا» خارج شدهاند محکوم کند.
خامنهای در تازهترین روضهخوانیاش از همین الگو استفاده کرد. او از هرگونه اظهارنظر درباره مصیبتهای جاری از جمله اعتراضهای سراسری، تراژدی آبادان و رانده شدن میلیونها ایرانی زیر خط فقر خودداری کرد.
او بیآنکه از کسی نام ببرد، گفت «انقلابی ماندن مهمتر از انقلابی بودن است»، بیآنکه متوجه باشد که اول باید انقلابی بود تا بتوان انقلابی ماند. او افزود: «بعضی افراد در سالهای اول انقلاب بسیار پرشور و پرحرارت و به تعبیری، سوپر انقلابی بودند، اما طاقت ماندن در این راه را نداشتند.» به عبارت دیگر، آنچه ایران، به گمان خامنهای، لازم دارد انقلاب بیوقفه و دائمی است.
با این ارزیابی، خامنهای هم از الگوی نخستین خود یعنی سید قطب، نظریهپرداز اخوان المسلمین، فاصله میگیرد هم از دومین الگوی خود یعنی ولادیمیر لنین، رهبر بلشویسم در روسیه.
در فرهنگ سیاسی اسلامی، لغتی که معادل لغت انقلاب یا revolution در زبانهای اروپایی باشد، وجود ندارد. در اسلام، مبارزه با وضع موجود و چالشگری در برابر حکومت با اصطلاحاتی مانند «قیام»، «خروج»، «نهضت» و در سطح فلسفی اعتزال ارائه میشود. در زبان عربی، انقلاب یعنی تغییر ناگهانی هوا همراه با رعدوبرق و باران. امروز، اعراب بهجای کلمه فرانسوی «روولوسیون» از «الثوره» سخن میگویند که باز هم معنای اصلی واژه فرانسوی را القا نمیکند.
سید قطب و پس از او، ابوالعلا مودودی، یک مرشد دیگر خامنهای، از «نهضت» اسلامی سخن میگفتند. امروز نیز بسیاری از گروههای سیاسیـاسلامی، مثلا در تونس به رهبری راشد الغنوشی، از برچسب «نهضت» استفاده میکنند.
امام غایب، حضرت مهدی، پرچمدار «قیام» خواهد بود نه انقلابــ به همین سبب او را «قائم» لقب دادهاند. مختار ثقفی که برای کینخواهی حسین قیام کرد پرچمدار «خروج» نامیده میشودــ خوارج که خلافت علی را به چالش کشیدند در پی انقلاب یا الثوره نبودند. معتزله بازیگران اعتزالـ یعنی گوشهگیری از وضع موجودـ بودند نه رزمندگان روولوسیون فرانسوی.
@AmirTaheri4
2.6K views19:14