2022-02-20 10:52:08
اسماعیل فصیح هشتادوهفتساله شد
مطرودِ نسل گمشده
احمد ابوالفتحی: اسماعیل فصیح در یکی از معدود گفتوگوهایش بیان کرده است که وقتی بعد از سالها زندگی در آمریکا به ایران بازگشته، از میان نویسندگان ایرانی با صادق چوبک و احمد محمود رفیق شده است. چه دوستیِ معناداری. چوبک، محمود و فصیح سهگانهای پرکار و کمتر قدر دیده در میان نویسندگان ایرانی هستند که وقتش رسیده آثارشان با نگرشی نو بازخوانی و عیارسنجی شود.
از میانِ این سه نفر، محمود و فصیح نزدیکیِ نوشتاریِ بیشتری با یکدیگر دارند. اگر چوبک در دورههای مختلف نوشتاریاش به طبعآزمایی در گونههای مختلف نوشتاری تمایل داشت و از الگوهای نزدیک به جریان سیال ذهن تا نوعی از ناتورالیسم را در سیاههی آثار او میتوان یافت، محمود و فصیح همواره به واقعگرایی متمایل بودند و این واقعگرایی در آثارِ فصیح شدت و دقت بیشتری داشت.
خاستگاه واقعگرایی محمود رئالیسم سوسیالیستی بود و او اگر چه در چارچوب تنگ این الگوی پارادوکسیکالِ نوشتار نماند و از آن گذار کرد، اما همواره یکی از مهمترین طلایهداران نوعی رئالیسم چپگرا در داستانِ فارسی باقی ماند. فصیح اما از سنتی آمریکایی میآمد. محبوبترین نویسندهی عمرِ او ارنست همینگوی بود و آثار او را با دقت و بهخوبی خوانده بود.
صفدر تقیزاده مترجم و داستانشناس، در یکی از معدود نقدهای روشمند بر «ثریا در اغما» که یکی از رمانهای شاخص و محبوب فصیح است، بهنسبتِ برقرار میان اثر و رمان «خورشید همچنان میدمد» اثر ارنست همینگوی اشاره میکند. بهگمانم ردگیریِ این اشارهی درست و فراتر از آن مطالعهی تطبیقیِ آثار همینگوی و فصیح، از الزامات بازخوانی میراث روایی اسماعیل فصیح است.
پلها
این مطلب یکشنبه دوم اسفندِ هزاروچهارصد در روزنامهی آرمان ملی منتشر شده است.
متن کامل را اینجا بخوانید:
214 viewsاحمد ابوالفتحی, 07:52