FactNameh | فکت‌نامه

2021-02-09 01:38:27 باز کردن / نظر دهید

2021-02-08 20:28:00 زهره الهیان نماینده مجلس، بار دیگر این ادعای به‌کل نادرست را تکرار کرده است: «طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت جمعیت ایران تا سال ۲۱۰۰ به ۳۰ میلیون نفر می‌رسد.»
چنین اتفاقی نخواهد افتاد. خانم الهیان یک سال پیش نیز همین حرف را زده بود که فکت‌نامه به آن نشان «شاخ‌دار» داده است.

اولا، برآوردهای جمعیتی کار سازمان ملل است نه بهداشت جهانی.

دوم، داده‌های جمعیتی سازمان ملل در دسترس عموم است. خانم الهیان اگر در گزارش اصلی کلمه ایران را جست‌وجو می‌کرد، می‌دید که تا سال ۲۱۰۰ جمعیت ایران حدود ۹۸/۵ میلیون پیش‌بینی شده، نه ۳۰میلیون.
ما تا الان مجموعه‌ متنوعی از ادعاهای مسئولان را درباره جمعیت بررسی کرده‌ایم.

افزایش سن و کاهش رشد جمعیت، پدیده‌ای جهانی است که می‌توان با استفاده از داده‌ها و اطلاعات معتبر درباره آن بحث کرد. نیازی به استفاده از آمارو ارقام جعلی و انتشار مداوم اطلاعات غلط نیست.

متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-02-08 19:51:06 حسین نجات روز ۱۷ بهمن ۹۹ گفت: «آمریکایی‌ها تلفات حمله ایران به عین‌الاسد را پنهان‌‌ کردند.»

حدود ۴۰۰ روز از حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد می‌گذرد. تاکنون هیچ سندی در اثبات تلفات انسانی در این حمله ارائه نشده است. درعوض شواهدی وجود دار د که نشان می‌دهد جریانی سازمان‌یافته پشت انتشار اخبار جعلی در این باره است.

الگوی ساخت و پخش اخبار جعلی عین‌الاسد، برنامه‌ریزی شده است. از ساختن صفحه جعلی به نام روزنامه‌نگار اسرائیلی در توییتر، جعل نامه سناتور آمریکایی و انتشار آن در یک رسانه‌های عراقی، برقراری تماس ساختگی با برنامه‌های زنده تلویزیونی آمریکا، جعل صفحه اول روزنامه‌های معتبر دنیا گرفته تا انتشار و پخش ویدئوهای جعلی از انفجار و البته سخنرانی در جمع هواداران نظام و طرح ادعاهای جعلی در فضای عمومی.

در همین راستا #فکت‌نامه یک سال پیش مطلبی با عنوان «صدا و سیما و اخبار جعلی درباره «انتقام سخت»» منتشر کرد که به طور مفصل به چگونگی انتشار اخبار جعلی درباره حمله به پایگاه نظامی عین الاسد می‌پردازد.

متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-02-06 07:40:31 نورالدین پیرموذن در گفتگو با بی‌بی‌سی‌ فارسی ادعا کرده #واکسن_روسی اسپوتنیک از سوی مراکز بی‌طرف بررسی نشده است. او همچنین می‌گوید زمان لازم برای تولید یک واکسن امن، چهار سال است. چرایی نادرست بودن هر دوی این ادعاها را در #فکت‌نامه بخوانید.

پیرموذن ادعا می‌کند مراکز بی‌طرف، واکسن #اسپوتنیک را بررسی نکرده‌اند. این ادعا نادرست است. در این لینک می‌توانید گزارش ژورنال معتبر لنست را درباره نتایج موقت فاز سوم واکسن روسی بخوانید.

پیرموذن همچنین مقاله لنست را «ریپورت اولیه» معرفی می‌کند. این ادعا نیز نادرست است. گزارش اخیر «نتایج موقت» است. گزارش اولیه (فازهای یک و دو) در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۲۰ در این ژورنال منتشر شد.

ادعای دیگر پیرموذن این است که زمان لازم برای تولید یک واکسن امن، چهار سال است. این ادعا نیز نادرست است. بسیاری از مخالفان واکسیناسیون کرونا به انتشار چنین نظراتی کمک می‌کنند. WHO و نهاد‌های رسمی بهداشت در کشورها، طبق دستورالعمل‌های قانونی، امنیت یک واکسن را بررسی می‌کنند.

دکتر فائوچی رئیس موسسه آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا می‌گوید دلیل سرعت در تولید واکسن کرونا، پیشرفت فناوری، سرمایه‌گذاری و همکاری قابل توجه نهادهای پژوهشی برای تسریع در فرایند تولید واکسن است. او می‌گوید در این مسیر، کیفیت تولید، فدای سرعت نشده است.

ضمن اینکه سایت‌های درستی‌سنجی نیز توضیح می‌دهند دلیل سرعت بالای تولید واکسن کرونا در کشورهای مختلف دنیا چیست. به عنوان مثال می‌توانید فکت چکینگ USA Today و رویترز را در این باره اینجا بخوانید.

به طور خلاصه خانواده ویروس‌های کرونا دهه‌هاست شناخته شده است. تلاش برای ساخت واکسن نیز از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شده است. به دلیل شرایط همه‌گیری جهانی، برخی فرایندهای تایید و تولید به صورت همزمان آغاز شده‌اند. این به معنای کاهش کیفیت در تولید و بی‌توجهی به استانداردها نیست.
سازمان بهداشت جهانی درباره امنیت واکسن‌هایی که تایید کرده، در این لینک توضیح داده است. اشاره به این نکته ضروری است که واکسن #اسپوتنیک در زمان نوشته شدن این توییت‌ها، هنوز تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را به دست نیاورده است.

پیرموذن: اسپوتنیک چون روی ابولا موثر نبود، روس‌ها «به کووید سویچ» کرده‌اند. این ادعا بی‌اساس است. این مطالعه در نشریه Human Vaccines & Immunotherapeutics نشان می‌دهد فاز یک و دوی این واکسن موثر و امن بوده و می‌تواند وارد فاز سوم شود.

پیرموذن ادعا می‌کند یک واکسن باید ۱۰۰٪ امن باشد ولی در آمریکا چون مرگ و میر پاندمی زیاد بود تصمیم گرفته شد میزان امنیت واکسن را ۷۰٪ هم پایین آورده‌ شود. این حرف نادرست است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا در توضیح امنیت واکسن، چنین ادعایی نکرده است.

پیرموذن: «فایزر در توجیه مرگ پزشکی بعد از دریافت واکسن در فلوریدا گفت در یک میلیون واکسیناسیون ما ۲/۶ مرگ و میر داریم.» این عدد مبهم و نادرست است. فایزر چنین ادعایی نکرده و می‌گوید این اتفاق هنوز در دست بررسی است. گزارش این رویداد را در نیویورک تایمز بخوانید.

پیرموذن ابتدا ادعا می‌کند «امنیت» واکسن‌ها به ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده و می‌گوید «بنابراین واکسن با تاثیر ۷۰ درصد برای کشورهای عقب‌مانده و کشورهای فقیر که نمی‌توانند واکسن‌های گران بخرند مورد پذیرش قرار گرفته است.» این گفته گمراه‌کننده است زیرا .امنیت یک واکسن، ارتباط مستقیمی با «تاثیر» آن ندارد. هر واکسن به طور جداگانه از لحاظ ایمنی و همچنین تاثیرگذاری بررسی می‌شود. صحبت‌های پیرموذن ممکن است این تصور را به وجود آورد که واکسن‌های تاییدشده کرونا چون ممکن است تاثیری ۷۰ درصدی داشته باشند، همین سطح از ایمنی را دارند.

متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-02-05 08:47:11 درستی‌سنجی دو ادعای پیرموذن درباره واکسن اسپوتنیک V
نورالدین پیرموذن، پزشک و نماینده پیشین مجلس، در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با بی‌بی‌سی فارسی به سوال‌هایی درباره امنیت و تاثیرگذاری واکسن کرونای روسی پاسخ داده است.
او در بخشی از پاسخ‌های خود ادعا می‌کند واکسن اسپوتنیک روسیه از سوی مراکز بی‌طرف بررسی نشده است. این ادعا نادرست است زیرا گزارشی که به تازگی در ژورنال لنست بریتانیا منتشر شده، یافته‌های موقت مربوط به این واکسن را داوری همتا کرده است؛ گزارشی که پیرموذن آن را گزارشی «دور از انتظار» و «ریپورت اولیه» توصیف می‌کند، در یکی از معتبرترین نشریات علمی دنیا منتشر شده است.
آقای پیرموذن می گوید زمان لازم برای تولید یک واکسن امن چهار سال است. این ادعایی است که بسیاری از مخالفان واکسیناسیون کرونا آن را مطرح می‌کنند. این ادعا نیز نادرست است. بخشی از دلیل سریع بودن کشف واکسن کرونا، دستاوردهای علمی و مطالعات پیشین درباره ویروس بوده است.
فکت‌نامه، هر دو ادعای آقای پیرموذن را بی‌اساس می‌داند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.
متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factname باز کردن / نظر دهید

2021-02-04 01:12:06 درباره واکسن روسی و اثربخشی و امنیت آن چه می‌دانیم؟

روز ۲۱ مرداد بود که ولادیمیر پوتین به صورت رسمی اعلام کرد نتایج واکسن کرونای روسی موفقیت‌آمیز بوده است و به زودی واکسیناسیون عمومی در این کشور آغاز می‌شود. ،اما پنج ماه و ۲۴ روز طول کشید تا یک نشریه معتبر علمی اعلام کرد واکسن اسپوتنیک روسیه، مقاومت موثری در برابر ابتلا به ویروس کرونا ایجاد می‌کند و واکسنی امن است.

بعد از اعلام خبر تایید واکسن روسی در ایران و آغاز قریب‌الوقوع واکسیناسیون، برخی متخصصان، درباره ایمنی و کارایی این واکسن اظهار تردید کرده بودند. دلیل اصلی نبود اطلاعات موثق و نداشتن تاییدیه مراجع معتبر بین‌المللی بود.
هر چند واکسن اسپوتنیک هنوز از سوی سازمان بهداشت جهانی و اتحادیه اروپا تایید نشده است اما انتشار نتایج موقت این پژوهش در ژورنالی که مقالاتش داوری همتا می‌شود، بخشی از تردیدها درباره این واکسن را کمرنگ کرده است.

متن کامل مقاله را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-02-03 19:44:14 آیا هزینه دفاعی ایران یک هفتم عربستان سعودی است؟

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران مدعی است: «هزینه‌ دفاعی ایران یک هفتم عربستان سعودی است.»
این اولین بار نیست که بودجه نظامی ایران و عربستان مقایسه می‌شود. تردیدی نیست که بودجه نظامی عربستان بیشتر از ایران است، اما نسبت هفت برابر اغراق‌شده و نادرست است.
بر اساس گزارش‌های موسسه معتبر صلح استکهلم، مجموع بودجه نظامی عربستان در پنج سال اخیر حدود ۵ برابر ایران بوده است.

به عنوان نمونه به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا سپاه یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های اقتصادی منطقه است که درآمد سالانه آن از چند ده هزار میلیارد تومان بیشتر است. طبق برآوردهای پراکنده ارزش افزوده یک سال این قرارگاه دست‌کم معادل نصف کل بودجه رسمی نهادهای نظامی است.

دقیقا معلوم نیست حجم فعالیت اقتصادی بنگاه‌های اقتصادی-نظامی چقدر است و عواید آنها چگونه هزینه می‌شود، اما شواهدی هست که نشان می‌دهد دست کم در مقاطعی بنگاه‌هایی مانند بنیاد تعاون سپاه برخی هزینه‌های جنگ سوریه را تامین کرده‌اند.


متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-02-03 00:43:40 آیا در سه سال گذشته ۲هزار دانشجوی ایرانی از صد دانشگاه برتر جهان به ایران بازگشته‌اند؟

سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس جمهوری ایران مدعی است: «در سه سال گذشته ۲هزار دانشجوی ایرانی از صد دانشگاه برتر جهان به ایران بازگشته‌اند.»
این آمار با گزارش‌های رسمی معاونت علمی و بنیاد نخبگان همخوانی ندارد.
بر اساس آمار رسمی کل آمار «بازگشت تجمعی ایرانیان متخصص خارج از وطن» طی ۶ سال (۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰) ۱۵۶۰ نفر است.
آمار سالانه ۵۱ هزار نفر برای ادامه تحصیل از کشور خارج می‌شوند و به طور متوسط ۲۶۰ نفر در سال بازمی‌گردند. با این حساب نسبت ورودی به خروجی دانشجویان در سال حدود نیم به صد است.
طبق برآوردهای داخلی میل به مهاجرت در میان دانشجویان ۴۲ درصد است که از این میان تنها ۱۶درصد میل به بازگشت دارند.

متن کامل مطلب را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-01-31 20:19:06 مجموعه مقالات «مروجان نظریه‌های توطئه در ایران»

غلامرضا جلالی، سردار مبارزه با سرقتِ «ژن و برف و ابر»

سرتیپ پاسدار غلامرضا جلالی از سال ۱۳۹۴ تاکنون، به حکم آیت‌الله خامنه‌ای رئیس سازمان پدافند غیر عامل ایران است. این سازمان، زیر مجموعه ستاد کل نیروهای مسلح ایران است و در سال ۱۳۸۲ به دستور رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شده است. «پدافند غیرعامل» به مجموعه اقدامات دفاعی اما غیرمسلحانه‌ای گفته می‌شود که هدف آنها کاهش آسیب‌پذیری یک کشور و افزایش بازدارندگی در مقابل دشمنان است.

سازمان‌های متولی این پدافند، در بیشتر کشورهای دنیا وجود دارند و دارای اهمیت زیادی هستند. اما نام سازمان پدافند غیرعامل در ایران، معمولا تحت‌الشعاع رئیس آن بوده که به خاطر طرح نظریه‌های توطئه جنجالی شهرت دارد. نظریه‌هایی که به نظر می‌رسد فراتر از جنجال‌های خبری هستند و در عمل، مجموعه‌ای از پروژه‌های پرهزینه این تشکیلات حکومتی را به خود اختصاص داده‌اند.

در این مقاله برخی از مهم‌ترین ادعاهای غلامرضا جلالی را بررسی کرده‌ایم.

متن کامل مقاله را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-01-30 20:05:03 آیا قوه قضاییه در دو سال گذشته هیچ پیام‌رسانی را مسدود نکرده و به دنبال آن‌هم نبوده است؟

سخنگوی قوه قضاییه مدعی است از زمان روی کار آمدن ابراهیم رئیسی ،قوه قضائیه هیچ پیام‌رسان، رسانه و خبرگزاری را مسدود نکرده و به دنبال مسدودسازی فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها نیست.
این ادعا درست نیست. شواهدی وجود دارد که ثابت می‌کند قوه قضائیه از آغاز ریاست ابراهیم رئیسی تاکنون پیگیر ایجاد محدودیت و فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها بوده است.
از جمله می‌توان به احضار و تفهیم اتهام وزیر ارتباطات با عنوان «خودداری از اجرای دستور قضایی فیلتر کردن اینستاگرام» اشاره کرد.
در برگه تفهیم اتهام، تناقض‌ها و ابهام‌های آشکاری وجود دارد که ظن پیگیری برای محدود کردن پیام‌رسان‌ها را تقویت می‌کند.
فیلتر شدن پیام‌رسان سیگنال و حذف آن از اپ‌استورهای ایرانی نیز که هفته گذشته با دستور مقام‌های قضایی انجام شده یکی دیگر از این شواهد است.

منابع و لینک‌ها در متن مقاله در دسترس‌اند.

مقاله را همراه با منابع در سایت فکت‌نامه بخوانید.
در تلگرام بخوانید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید