فرهیختگان

2022-08-03 17:41:53 در نشست ۳۱ از درس‌گفتار ”شرح دفتر ششم مثنوی“ که با روز دوم ماه محرم ۱۴۴۴همزمان شده است، دکتر عبدالکریم سروش با اشاره به ایام محرم و واقعه عاشورا گفت:

ملتی که قهرمانی چون امام حسین دارد، که درس عزت نفس و بزرگی می‌داد، نباید ذلیلانه زندگی کند.
ایشان با اشاره به خرافاتی که دامن چنین مراسم و سنت‌های بزرگی را گرفته است گفت که اکنون مداحان و عاطفه‌انگیزان فضا را بر عقلانیت و عاقلان در مراسم‌های این چنینی تنگ کرده‌اند، در حالی که به گفته مرحوم اقبال لاهوری هیج تمدنی بر عاطفه محض بنا نشده‌ است و لذا ما باید به سمتی حرکت کنیم که عقل را به تاریخ عاطفه‌زده خود تزریق کنیم.

به گفته دکتر سروش بودجه‌های کلانی به شکل مسرفانه‌ای صرف می‌شود که خرافات را بین مردم بپراکنند و باید چه در حوزه‌ها و چه از سوی نهادها و افراد دیگر کوششی جدی صورت گیرد که جلوی خرافه‌پراکنی‌ها و حرکت‌های مسرفانه گرفته شود


جان آگه با #فرهیختگان باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 17:41:24 حسینعلی منتشر شد






#فرهیختگان، ندای آگاهی و آزادی باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 17:28:43 کشف المحجوب و یا پدیدارشناسی عاشورا

سید محمد دیباجی

متاسفانه عده ای واقعه کربلا را تحت تاثیر مارکسیست به سیاست و اجتماعیات تقلیل دادند و جنبه فلسفی و فراتاریخی و عرفانی آن را به حاشیه راندند.
با نقد مراسم عزاداری و سنت‌های مذهبی مخالف نیستم ولیکن قرائت خشونت و جنگ طلبی از عاشورا به بهانه عدالت خواهی بود، که منجر به اراده معطوف به قدرت شد و دیروز در دام کمونیست و مارکسیست نابه هنجار افتاد و امروز در دامن سرمایه‌داری افسار گسیخته!!

بنابراین با بازنگری و پدیدارشناسی در واقعه کربلا متوجه می‌شویم که نه تنها در یک قرائت خشونت و نظامی نیستیم، بلکه پیامی فلسفی و معنوی نیز، برای انسان مدرن و معاصر تبیین می‌گردد، تا برای معنای زندگی از ترس آگاهی و اراده معطوف به مرگ، به فراسوی مرگ و رهایی از تعلقات و نفسانیات گذر کنیم. گویی پیام عاشورا همان موتوا قبل آن تموتوا نفسانیت است و مرگ آگاهی امام‌حسین‌ع و یارانش با همان سخن سهروردی در شناخت حقیقی حکیم متاله و شهود و مکاشفه، در جدایی روح از بدن، هر گاه که عارف اراده نماید تفسیر می‌شود.

در این بستر پدیدارشناسی فلسفه عاشوراست که معنای امر به معروف و نهی از منکر و عدالت نیز، از این سطحی نگری و قشریت و خشونت طلبی به سمت باطن و اصالت معنوی خویش سوق می‌یابد و کسانی که خویش را آمر به معروف و ناهی از منکر در امور زندگی مردم و جامعه می‌دانند، خود محتاج‌تر و نیازمند شدید و سریع این فرهنگ امر و نهی توسط نخبگان جامعه به سوی صلح و امنیت و رفع بی‌عدالتی و تبعیض می‌شوند!!



جان آگه با #فرهیختگان باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 13:09:09 سطور پیش رو را در پاسخ به پرسشهای دوستان و مخاطبانِ متعددِ ساکن داخل و خارج کشور که در روزهای اخیر دریافت کردم، می نویسم.

مطالب منتشر شده طی چند روز اخیر ناظر به ویدئوی منتشر شده از آقای محسن کدیور در صفحه اینستاگرامیِ « جرعه» و پاسخ آقای عبدالکریم سروش را رصد کردم و خواندم. صبر کردم چند روز فاصله افتد، سپس داوری و موضع شخصی خود را بازگو کنم و با دوستان در میان نهم. آنچه در ذیل می نویسم، به عنوان عضوی از خانوادۀ نواندیشی دینی، فارغ از رابطه نسبی با عبدالکریم سروش است.

فایل سخنرانی آقای کدیوردر این باب ( بهمن ماه سال 1400) را بطور کامل شنیدم. ایشان در جایی از سخنرانی به صراحت می گوید تجدید نظر طلبان ( عبدالکریم سروش، مجتهد شبستری و صدیقه وسمقی)، در کار آوردنِ « دین متفاوت» هستند. « دین متفاوت» عین تعبیر ایشان است. وقتی کسی به زعم کدیور،« دین متفاوت» می آورد، منطقا، در رتبۀ سابق از دین پیشینِ خود خارج شده است. تعبیر دیگرِ خارج شدن از دین سابق، تکفیر کردن و مرتدّ انگاشتن افراد یاد شده است.

محسن کدیور چند سال قبل در نقد ارتداد، مقاله و کتاب منتشر کرده است. آن آثار و فعالیت ها در جای خود نیکو و رهگشاست. در عین حال، منطقا آثار نگران کننده ای بر سخنان اخیر ایشان مترتب می شود. مگر نمی شود و متصور نیست کسی سخن درستی بگوید، بنویسد و در مقام عمل به نحو دیگری رفتار کند؟؟ البته که شدنی است. چه بهتر که هر یک از ما سازوار عمل کنیم و به قدر وسع، ناسازگاری در نظر و عمل ما دیده نشود؛ اما داوریِ موجه و منصفانه بر اساس مجموعۀ سخنان و کنش های ما صورت می گیرد.

چنانکه در می یابم، آنچه اینجا رخ داده، تناقض و ناسازگاری درونی در مکتوبات و سخنان ایشان است. مفروض منطقیِ سخن کدیور که بدان تفوّه نکرده و آنرا نگفته؛ یعنی نسبت « دین متفاوت» آوردن به فلانی و بهمانی، نه « قرائت متفاوتی از دین»، عبارتست از خروج از دین سابق.

چند ماه پیش، در نقد سخنانِ کدیور، مقاله « کوررنگی دینی یا کوررنگی اخلاقی؟» را در سایت « دین آنلاین» منتشر کردم. در آنجا ضعف و ناموجه بودنِ استدلال های ایشان در دفاع از « هسته سخت اسلام» را به تفصیل تبیین کرده ام.

اما بحث کنونی از لون دیگری است. به نزد من، همۀ ما در برابر سخنانی که تلویحا و یا تصریحا، از آن بوی تکفیر و طرد استشمام شود، باید موضع بگیریم و آنرا محکوم کنیم و اجازه ندهیم چنین سنتِ ناروایی در نحلۀ نواندیشی دینی پا بگیرد. من از انگیزۀ شخصی آقای کدیور خبر ندارم، اهمیتی هم در بحث کنونی ندارد. آنچه، مهم است و محل اتکا و استناد، سخنان منتشر شده ایشان است، که می توان به نحو بین الاذهانی دربارۀ آن بحث و گفتگو کرد. از مجموع سخنان ایشان، ایفا کردنِ نقش « سوزن بانی » و « خط نگهداری» در عرصۀ دیانت و فقاهت و نمره دادن به میزان اسلام فلانی و بهمانی به ذهن متبادر می شود.
باز هم تاکید می کنم، نسبت دادنِ آوردنِ « دین متفاوت» به این و آن، مفروض منطقیِ ناگفتۀ تکفیری دارد؛ چرا که تا کسی دین سابق ( در اینجا اسلام) را ترک نکرده باشد، منطقا نمی تواند دین متفاوت و تازه ای بیاورد.

اگر مفروض منطقیِ ناگفته سخنان آقای کدیور، خروج از دین سابق و به زبان دیگر ارتداد هست، که به نظرم من هست؛ به این مسئله مهم باید پرداخت و آنرا صراحتا نقد کرد. گفتن « دین متفاوت»، نه «قرائت متفاوتی از دین»، لوازم خطرناکی دارد. نباید در این باب دیده خطا پوشی داشت و به سهولت از آن گذشت..

افزون بر این، آقای کدیور در سخنان اخیرخود، سودای «اسلام واقعی» را در سر می پروراند و از آن سراغ می گیرد؛ نگرشی که متاسفانه حجم مهمی از ادبیات نواندیشی دینی متاخر طی سه دهه اخیر را نادیده می گیرد و به محاق می برد؛ گویی که در باب « قرائت پذیر بودن دین» به تفصیل سخن رانده نشده، این مبحث چکش نخورده، ادبیات انبوهی حول آن شکل نگرفته و کثیری از مخالفان پیشین، آنرا نپذیرفته اند.

از اینکه درگذریم، سخنان تجدید نظر طلبان را با آراء دین ستیزان مشابه انگاشتن از منظر کدیور،هم نادقیق و ناموجه است، هم غیر اخلاقی؛ که تیغ به کف زنگیان مست می دهد و باب را برای برخوردهای تندِ غیر معرفتیِ مخالفان با نواندیشان دینیِ به تعبیر ایشان تجدید نظر طلب باز می کند.

سروش دباغ


جان آگه با #فرهیختگان باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 11:46:20 مباحثی در موضوع امام حسين(ع) در كانال باورهای قديم و انديشه‌های نو

هدف امام حسین در نهضت خود

https://telegram.me/beshnofekrkon/666

و مطالب زیر :

1- نگاهی دیگر به زندگی سیاسی امام حسین(ع)
https://t.me/beshnofekrkon/971

2- مرواريدهايی از زبان امام حسين (ع)
https://telegram.me/beshnofekrkon/327

3- جلوه‌های اخلاق در سرزمین حسین(ع) – 1 (در 9 قسمت)

https://telegram.me/beshnofekrkon/626

4- مروری بر زندگی سیاسی امام حسين ( ع ) – در 9 قسمت
https://telegram.me/beshnofekrkon/579

5- اجمالی از زندگی امام حسین (ع) - در 15 قسمت
https://telegram.me/beshnofekrkon/614

6- روز شمار حرکت امام حسین در دهه اول محرم ۶۱ هجری
https://t.me/beshnofekrkon/981

7- ‍ روزشمار حرکت امام حسین در بعد از عاشورا تا اربعین محرم ۶۱ هجری
https://t.me/beshnofekrkon/984

8- بررسی اجمالی كتب تحریف‌ساز عاشورا
https://t.me/beshnofekrkon/976

9- تعداد فرزندان امام حسين(ع ) و حضور آن‌ها در واقعه‌ی كربلا چگونه بود؟
https://t.me/beshnofekrkon/980

10- آيا امام حسين باغی ( شورشی ) بود؟
https://telegram.me/beshnofekrkon/586

11- هدف امام حسین(ع) در واقعه کربلا از نظر ایشان یا نظر شیعیان؟ - 1
https://telegram.me/beshnofekrkon/603

12- معرفی امام حسین (ع) به مردم آمریکا؛
https://telegram.me/beshnofekrkon/595

13- آیا رمان عشقی امام حسین (ع) و اورینب حقیقت دارد؟ - 1
https://telegram.me/beshnofekrkon/607

14- آیا حضور امام حسین(ع) در حمله اعراب به ایران حقیقت دارد؟ - 1
https://telegram.me/beshnofekrkon/616

15- چند دليل مبنی بر مردود بودن انتساب امام سجاد(ع) به شهربانو دختر يزدگرد
https://telegram.me/beshnofekrkon/624

16- آيا شهربانو دختر يزدگرد به‌عنوان مادر امام سجاد حقيقت دارد ؟ 1
https://t.me/beshnofekrkon/985

17- امام حسین پیشنهاد بیعت با یزید نداده است
https://t.me/beshnofekrkon/1002

18- پاسخ به نقد دوم خانم محمدزاده
https://t.me/beshnofekrkon/1004



#فرهیختگان، ندای آگاهی و آزادی باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 11:14:52 یادداشت های عاشورایی ؛
یادداشت پنجم.

"پیام هایی که نباید زیر آوار علم و کتل کم رنگ شود .!"

پیش از این هم عرض کردم که حسین (ع) و نینوا ، مدرسه ای است که برای هدفی بزرگ و فراتر از عُرف و عادت های متداول در ماه محرم بوجود آمده است.
غایت و هدف متعالیِ این مدرسه ؛
نه عَلَم و کُتل کَشی است ،
نه طبل و سنج زنی است ،
نه شیون ، فریادِ احساسی صرف،
نه بر سر و سینه زدن های بی پشتوانه،
نه افسانه سرایی برای تهییج هیجانات و احساساتِ گذرا،
نه خاک و گل بر سر و صورت مالیدن ،
نه با زنجیر و مشابه آن به جان جسمِ نحیف و امانت الهی افتادن ،
و نه برخی از نمادهای متنوع دیگری از ابراز احساسات و عزاداری که در گوشه و کنار دنیا مرسوم است.
بدیهی است که هرکسی می تواند به تناسب آداب ، رسوم و فرهنگِ رایج خود بصورت منطقی و درست ،احساس و مراتب ارادت خود به اهل بیت و حسین ابن علی (ع) را بروز دهد ، اما نباید تصور کند این مدرسه با آن هزینه سنگین که پای خِشت خشتِ آن خون داده شده تنها برای " ابرازِ احساسات " است و بس!
بلکه مدرسه حسینی و نینوایی بنا شده، تا بشریت فرق سبک زندگی عقلانی و معرفتی ، محمدی ، علوی و فاطمی را از سبکِ جاهلانه ، خرافی ، غیر عقلانی ، ابو سفیانی ، معاویه ای و یزیدی را باز شناسد .
نوک پیکان حرکت فرزند فاطمه(س) متوجه حاکمان اسلامی زمانه اش ، جهالتِ لباس تقدس به تن کرده جامعه اش ، علماء ، وعاظ ، منبری ها و تریبون بدست ها و سخنورانی بود که عیار دینداری و دین شناسی آنان با نان و آب و زر و زیور حاکمان پیوند خورده بود.
نان و آب و زر و زیوری که ،معجزه می کرد و با کم و زیاد شدنش ، رنگ ، بو ، اندازه و نوعیت آن، دین و دینداری متناسب با آن ،رواج و ترویج می یافت.
و حسین (ع) با تحریف ، انحراف و بلائی که بر سر دین و دینداری آمده بود ، یا باید با چنین روندی همراهی می کرد ، و یا اگر روا نمی داند و نمی پسندد ، تغییر دهد قضا را.!
فرزند علی (ع) با بیان اینکه؛
" چون منی با چون یزیدی همراهی نخواهد کرد"
راه اصلاح در دین و دینداری امت جد را در پیش می گیرد و با ترک بزرگترین متینگ جهانی مسلمانان یعنی حج ، تشت روسوایی اسلام بنی امیه ای را بر زمین میکوبد تا همه بشنوند ، و تا ذهن همه مسلمانان با دو پرسش اساسی درگیر شود.
نخست اینکه چرا نوه پیامبر بزرگترین و شاید مهمترین عبادت جمعی اسلام و مسلمانان را رها می کند .؟
و دیگر آنکه چه کار مهم تری در بین است که بجای آوردن حج در برابر آن اولویتی ندارد؟

با این اقدام حیاتی و پرسش آفرینی که در وزان بت شکنی ابراهیم (ع) در خانه خدا صورت گرفت ، بساط دین ، دینداری ، وعظ، خطابه و تریبون دارانی که دین و آموزه های معرفتی و عقلانی دین خدا را بازیچه رسیدن به آرزوهای شخصی ، گروهی و حکومتی خود کرده بودند با پرسش های جدی روبرو شد و با اعتراض روش مند حسین بن علی (ع) متزلزل گشت.
اعتراضی که اصلاح دین و دینداری آلوده را نشانه رفته بود و معمار این حرکت اصلاحی بخوبی از هزینه های آن آگاه بود.! هزینه هایی که برای حفظ و صیانت از دین و دیانت معرفتی و عقلانی که دسترسی به آن حق نه تنها مسلمانان که حق تمام بشریت است ناگزیر و بلکه لازم بود.!
خدا رو شکر که مجالس حسینی بپاست. خدا رو شکر که خیل عظیمی از پیر و جوان شعائر حسینی را پاس می دارند و در هوا و عشق به شهدای کربلا احساسات خود را ابراز می دارند.
اما اتفاقی که نباید می افتاد و متاسفانه در طول زمان و بتدریج در سطح نگران کننده ای افتاده است، آنست که عبرت ها و پیام های اصیل نهضت ابا عبدالله الحسین (ع) , چونان دین امت جدش ، با تحریفات، افسانه سرایی ها و خصوصی سازی ها روبرو گشته و از رویکردها و کارکردهای ناب معرفتی و عقلانی به سمت رویکردها و کارکردهای آنی ، احساسی ، صنفی سوق داده شده است، و عملا بجای تبدیل شدن به سبک زندگی ، سالی چند روز در حاشیه زندگی جاری - که نمیدانم چقدرش با الفبای اندیشی کربلا سازگار است - ، تسلی بخش قلوب و تسکین بخش آلام معصیتی و مصیبتی مردمان روزگار ما شده است.!


محمد رضوی راد


#فرهیختگان، ندای آگاهی و آزادی باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 07:39:01 اجبار حجاب از اول اشتباه بود و استمرارش اشتباهی بزرگتر

هشدار ۲۱ چهره سیاسی و مدنی کشور درباره پیامدهای سیاست حجاب اجباری



اجباری کردن حجاب از آغاز، تصمیمی خطا بود که گذر زمان اشتباه بودن آن را بیشتر آشکار کرده است. اگرچه درباره‌ی وجوب و عدم وجوب حجاب، میزان آن و نیز پوشاندن موی سر برای زنان، مناقشات جدی فقهی وجود دارد اما در این باره که تحمیل حجاب، محمل شرعی قابل دفاعی ندارد چندان نمی توان مناقشه نمود.

واقعیت این است که سیاست حجاب اجباری و به عبارتی تعیین شکل پوشش زنان توسط حاکمیت و اجبار نمودن بانوان محترم اعم از مسلمان و غیرمسلمان به پوشاندن موی سر خود، سیاستی بی‌فایده و پرهزینه بوده است که از سویی به چالش‌های جدی میان مردم و اسلام، و از دیگر سو میان مردم و حاکمیت، و مردم و مردم، انجامیده است.

به دیگر سخن این سیاست برای همه‌ی طرفهای درگیر یعنی مردم، به ویژه زنان، حاکمیت و اسلام هزینه‌ی فراوانی داشته است. اگر ما می‌توانستیم با اجماع و قاطعیت بگوییم که:
الف- حجاب سخت‌گیرانه‌ای که توسط حکومت تعریف شده مبتنی بر حکم قطعی شرعی است،
ب- اجبار نمودن بانوان محترم اعم از مسلمان و غیرمسلمان به رعایت حجاب مذکور مبتنی بر حکم قطعی شرعی است،
ج- حکومت شرعا مجاز به مجبور نمودن زنان اعم از مسلمان و غیرمسلمان به رعایت حجاب مذکور با استفاده از هر وسیله‌ای ولو زور می‌باشد،
در این صورت باز هم برای پیگیری سیاست حجاب اجباری با توجه به هزینه‌های آن و اکراه بسیاری از زنان نسبت به پذیرش آن، جای تامل وجود داشت؛ اما اکنون که در هر سه مورد فوق‌الذکر هیچ اجماع و قطعیتی وجود ندارد، پافشاری بر استمرار این سیاست، اشتباهی بزرگتر از اشتباه نخستین است.

ارتکاب منکرات فراوان برای تحمیل حجاب به زنان آنقدر فاحش است که منکر احتمالی نپوشاندن موی سر نزد آن ناچیز است. به راستی حکومت تا کجا می‌خواهد به این تنش اجتماعی دامن بزند؟ اگر حکومت در موضوعاتی که پرداختن به آنها قطعا وظیفه‌ی اوست، مانند مبارزه‌ی راستین با فساد اقتصادی، فقر، بیکاری، گرانی و…، به اندازه‌ی تحمیل حجاب بر زنان هزینه کرده بود، حتما حاصلی در بر داشت.

ما امضا کنندگان این بیانیه نسبت به استمرار سیاست نادرست حجاب اجباری و سخت‌گیری و اعمال خشونت و محدودیت‌های غیرعاقلانه و غیرعادلانه به بانوان محترم هشدار داده و درخواست تجدیدنظر در این سیاست‌ها و تصمیمات نادرست را داریم. به گمان ما بهتر آن است که حکومت موضوع تحمیل حجاب را از دستورکار خود خارج نماید. مطمئنا مردم محترم و بافرهنگ این سرزمین کهن خود، مانند مردمان دیگر جوامع با این مقوله، مواجهه‌ای عقلانی و پسندیده خواهند داشت.

امضاها:
شهربانو امانی، مصطفی تاج‌زاده، فاطمه راکعی، زهرا ربانی املشی، علیرضا رجایی، حسین رفیعی، زهرا رهنورد، پروانه سلحشوری، احسان شریعتی، فیروزه صابر، طاهره طالقانی، طیبه طالقانی، سمیه طهماسبی، حسین کروبی، الهه کولایی، فاطمه گوارایی، فخرالسادات محتشمی‌پور، احمد منتظری، آذر منصوری، صدیقه وسمقی، فائزه هاشمی



#فرهیختگان، صدای فرزانگان باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 05:06:36 دوره ۱۵ جلدی «درسهایی از نهج البلاغه» اثر ماندگار فقیه عالیقدر آیة الله العظمی منتظری از بهترین و عالمانه‌ترین شروح فارسی نهج البلاغه.

#فرهیختگان، ندای آگاهی و آزادی باز کردن / نظر دهید

2022-08-03 05:06:14 دوره ۱۵ جلدی «درسهایی از نهج البلاغه» اثر ماندگار فقیه عالیقدر آیة الله العظمی منتظری از بهترین و عالمانه‌ترین شروح فارسی نهج البلاغه.

#فرهیختگان، ندای آگاهی و آزادی باز کردن / نظر دهید