2022-06-12 14:03:31
حامد اولادی؛ پژوهشگر حقوق عمومی
قانون اساسی و استعاره آینه و میدان؛ جستاری در زمانمندی ایده بازنگری
۱. فهم انسان ایرانی از قانون اساسی دستخوش انحرافی قابل تامل است. اگر در تبار این انحراف دقیق شویم می‌سزد که سهم بیش‌تر را به نهضت ترجمه‌های نادقیق دهیم.
۲. در این میان اما انسان ناگزیر از ترجمه است خاصه آنکه بنا باشد تا عنوانی برای مهم‌ترین سند یک ملت عرضه کند.
حال اگر چنین است پس باید ترجمه‌ای قرین احتیاط به دست داد که زیبا و وفادار باشد؛ وفادار به سرآغازها.
اگرچه آن ضرب‌المثل معروف فرانسوی کماکان صادق است که می‌گوید: ترجمه همچون زنی‌ست که چون زیباست وفادار نیست و چون وفادار است زیبا نیست.
۳. از میان ترجمه‌های موجود ترجمه " اساس" تاحدودی خیرالموجودین است و آثار مثبت متعددی نیز بر آن مترتب. یکی از این آثار تعدیل فضای حقوق‌زده مباحثی است که پیرامون اساس(قانون اساسی) شکل می‌گیرد.
۴. نگاه صرفاً حقوقی و اجتناب از منطق سیاست، انسان را سرگرم ظواهر اساس(قانون اساسی) کرده و او را ناتوان از گام نهادن در مسیری می‌کند که رو به سرآغازها دارد.
۵. اساس همچون قابی از یک آینه است که بر دیوار حیات سیاسی آویخته‌اند.
۶. آنگاه که از لباس‌های حقوقی اعیانی و فاخر اساس فارغ شویم و آنها را چونان یک پرده به کناری زنیم آنچه پیش‌روی ما پدیدار می‌شود چیزی جز یک میدان نبرد نیست. میدانی که آنات ما در حیات سیاسی؛ متبوعِ آنی از آنات آن است.
پنداری تصویری از یک لحظه آن میدان بر روی آینه موصوف نقش می‌بندد و سپس با زبان‌های رمز گونه علوم مختلف تعبیر و تاویل شده و در نهایت مناسبات روزانه و یا سالانه و چه‌بسا سرنوشت ما را تنظیم می‌کند.
۷. آن میدان عرصه تنازع نیروهای متعارض سیاسی است. نیروهایی که در کشاکشی دائمی به سر می‌برند. نیروهای حامل شعارها و منافع و باشندگان حیات سیاسی چشم دوخته‌اند بر آن آینه.
۸. در یک دوران، نیرویی غالب میدان می‌شود و نیرویی دیگر مغلوب آن. در این اثنی نمایندگان جریان غالب خواهان ابدی کردن آن تصویری‌اند که بر آینه حیات سیاسی نقش بسته؛ جلوه می‌کند و سخت دل‌هایشان را می‌رباید. پس با خود چنین می‌اندیشند که اینک می‌برازد تا با تغییر در متن اساس، قاعده‌ای دیگر مقرر کنیم و در عهد ظفر خویش و عهد فترت خصم قالب را دگرگون کنیم.
۱۰. آنگاه که قالب آن آینه مبدل شد دیگر آنچه بر آن نقش می‌بندد آن قسمت از میدان است که محل تجمع نیروهای غالب بوده و پس از آن دیگر تصویری مشروع(مشروعیت قانونی) از رشادت‌های لشکر مغلوب و حتی از کشته‌هایشان نخواهد بود.
۱۱. اما نمایندگان جریان مغلوب خاصه هسته رندان‌شان به یک نکته ملتف‌اند: تنها غالب است که می‌نویسد.
پس آنها قالب آینه را قدر می‌نهند و آن را بر صدر می‌نشانند و اقدام خود را تنها به آه‌های پیاپی و تکدر صورت آینه فرمی‌کاهند و در لفاظی ها و ابهامات خانه می‌کنند تا بزنگاه‌ها فرارسند و آن هنگام قالب خود را غالب می‌کنند و یا حتی آینه‌ای که این‌بار واقعاً آینه است را بر دیوار حیات سیاسی می‌آویزند. زیرا آنگاه که در غیبت توازن، طرح جدیدی برای قالب آینه درانداخته شد گویی طرح جدیدی برای میدان درانداخته شده و نیروهای مغلوبِ امروز، رانده شدگان فردای میدان اساسِ جدید(قانون اساسی جدید)خواهند بود و پس از آن باید دست از منازعه مشروع شسته و بدرود میدان تنازع سیاسی را گفته و به نقطه‌ای هجرت کنند که دیگر نه سیاست است و نه حقوق و بیرون از هر دو؛ جایی که البته خود حکایت دیگری دارد و در این مقال نگنجد.
501 views11:03
ح
