2021-05-09 19:29:00
ادامه مطلب قبل در مورد محاسبه مقدار صاع بر حسب گرم :
در روش اول محاسبه مقدار صاع ، از جمله با این استدلال که وزن درهم که یکی از مبانی محاسبه صاع و مُد و غیره می باشد، در زمانهای مختلف متغیر بوده است، اما وزن دینار شرعی برابر با مثقال شرعی و بدون تغییر بوده است و با استفاده از این أمر مشهور (نه روائی) که هر ١٠ درهم معادل ٧ دینار یا مثقال شرعی می باشد و با ضمیمه روایت مورد عمل و که در آن مقدار صاع بر حسب درهم، ١١٧٠ درهم معین شده است به این نتیجه می رسند که هر صاع معادل ٨١٩ مثقال شرعی یا معادل مثقال صیرفی آن می باشد و با آنچه از وزن مثقال شرعی مشهور (نه روایت) است، مقدار صاع و به دنبال آن مقدار مُد را محاسبه می کنند.
با معیار فوق، هر چند مثقال شرعی به وزن ۴/٢۶۵ گرم هم گفته شده است، ولی با وزن مشهور دیگر آن که ٣/۴۵۶ گرم می باشد، وزن هر صاع را حدود ٢٨٣١ گرم و با برخی اختلافات جزئی و یا بر حسب مقدار مثقال صیرفی مشهور ، حدود یک مَن تبریز یا ٣ کیلو گرم محاسبه می کنند و به دنبال آن هر مُد را که در روایات شیعه ثابت است که یک چهارم صاع می باشد، ٧۵٠ گرم محاسبه می کنند.
همانطور که مشاهده می شود در نحوه محاسبه فوق کمتر از روایات استفاده می شود و بیشتر مقادیر مشهور در نظر گرفته می شود.
اما اگر بخواهیم حداکثر استفاده از روایات موجود را ببریم و صاع و مد و به دنبال آن وزن دانق و درهم و غیره را بر روایات شیعه استوار کنیم، ابتدا باید موازین روایات ذکر شده را ذکر کنیم.
اموری که از روایات فوق روشن است، عبارت است از :
هر چند در یکی دو روایت، هر صاع معادل 5 مُد می باشد، ولی با توجه به بیش از 30 روایت معتبر شیعه،مثل روایت ، هر صاع معادل 4 مُد می باشد.
طبق روایت و که بین شیعه مشهور می باشد، هر صاع معادل وزن ١١٧٠ درهم می باشد و ١۴٠٠ درهم بودن هر صاع در روایت شاذ می باشد و مورد عمل شیعه نبوده است.
طبق روایات فوق، هر صاع برابر با ٩ رطل عراقی و ۶ رطل مدنی می باشد و در نتیجه هر مد ٢/٢۵ رطل عراقی و ١/۵ رطل مدنی می باشد.
روایت چهارم، یعنی روایت سليمان بن حفص مروزی دارای قسمت های مختلفی می باشد و البته برخی از اجزای آن با روایات دیگر تعارض دارد و به خاطر شاذ بودن قابل عمل نیست، ولی تنها جایی که در فقه شیعه، مبنای محاسبه درهم، که یک معیار بسیار کلیدی برای محاسبه صاع و مد و رطل و دانق و مقدار آب کُر و غیره می باشد بیان شده است همین حدیث می باشد که البته بخش محاسبه‌ی درهم در آن، #روایت معارض ندارد و لذا ما مقدار درهم را از این روایت به دست می آوریم و بر حسب آن با روایات دیگر سائر اوزان را محاسبه می کنیم.
در روایت سليمان بن حفص مروزی، هر درهم معادل ۶ دانق و هر دانق معادل ۶ حبه و هر حبه معادل ٢ دانه متوسط جو قرار داده شده است و در نتیجه هر #درهم معادل ٧٢ دانه متوسط جو می شود.
تنها مسئله ای که در این محاسبه است این است که دانه های جو در زمانهای مختلف و در مناطق مختلف اندکی با هم متفاوت است ،ولی می توان به حدود تقریبی وزن هر دانه جو، خصوصا با وسائل امروزی دست یافت تا معیاری برای محاسبه اوزان مذکور باشد.
برای این منظور:
وزن یک دانه متوسط جو را در ٢ ضرب می کنیم تا وزن #حبه به دست آید.
وزن حبه را در ۶ ضرب می کنیم تا وزن #دانق به دست آید
وزن دانق را در ۶ ضرب می کنیم تا وزن #درهم به دست آید
وزن درهم را طبق روایت و در ١١٧٠ ضرب می کنیم تا مقدار #صاع به دست آید
وزن صاع را به چهار تقسیم می کنیم تا مقدار مُد به دست آید
وزن صاع به دست آمده را بر ٩ تقسیم می کنیم تا وزن #رطل_عراقی به دست آید
وزن صاع به دست آمده را بر ۶ تقسیم می کنیم تا وزن #رطل_مدنی به دست آید
و......
با توضیحات فوق، مؤمنين می تواند با به دست آوردن وزن دقیق یک دانه جوی متوسط، به مقادیر مذکور بر حسب گرم دست یابند.
نگارنده این سطور، با توزین جوهای مختلف در تعداد بالا و گرفتن میانگین آنها، به وزن ٠۴١/ گرم برای هر دانه جوی متوسط دست یافت که بر حسب آن با استفاده از روایات فوق به اوزان زیر دست یافتیم :
0/041*2=0/082 وزن #حبه به گرم
0/082*6=0/492 وزن #دانق به گرم
0/492*6=2/952 وزن #درهم به گرم
2/952*1170=3453/84 مقدار #صاع به گرم
3453/84÷9=383/76 یک #رطل_عراقی به گرم
3453/84÷6=575/64 یک #رطل_مدنی به گرم
طبق این محاسبه، هر صاع حدوداً ٣/۵ کیلو و هر مُد حدود ٨٧۵ گرم می شود.
ادامه مطلب در قسمت بعد می آید :
23 views16:29
ا
