علم، حیات، مغز

2022-08-30 19:26:15 Humans are not the pinnacle of evolution. Everything that has gone before was not a prelude to the appearance of human beings who arrived to a great fanfare.

انسان‌ها گل سرسبد تکامل نیستند. هر چه قبلاً رخ داده درآمدی نبوده است بر پیدایش انسان‌ها که به معرکه‌ای پرشکوه پا نهادند.

But humans are special: no other species on Earth, to our knowledge, writes books, or even reflects on the history of its own species. Wise philosophers through the ages have warned us to be humble. But humility is not what this is about. The key point is that evolution is not teleological, or ‘goal driven’. There can be no pathway laid out into the future for evolution: species come and go, buffeted by the vicissitudes of history.

با این همه، انسان‌ها خاص‌اند. هیچ گونۀ دیگری روی زمین، تا آنجا که ما می‌دانیم، نمی‌تواند کتاب بنویسد و یا حتی دربارۀ تاریخ گونۀ خود تأمّل کند. فیلسوفانِ خردمند طی قرون و اعصار هشدارمان داده‌اند مبادا فروتن نباشیم. ولی این جا بحث بر سر فروتنی نیست. نکتۀ اساسی این است که تکامل پدیده‌ای فرجام‌بین یا «هدفمند» نیست. اصلاً هیچ مسیرِ ازقبل‌مشخصی برای آیندۀ تکامل وجود ندارد. گونه‌ها زیر ضرباتِ فراز و نشیب‌های تاریخ می‌آیند و می‌روند.

In the Late Triassic, a naturalist would have had no reason to suppose that dinosaurs would become large and diverse, and dominate terrestrial ecosystems for more than 160 million years, and that mammals would remain small and humble denizens of the night. Equally, when the dinosaurs were cleared from the surface of the Earth by the KT mass extinction, crocodilians, birds, or mammals all stood a reasonable chance of becoming top predators. In South America, which was isolated from other parts of the world, certain crocodilians became rather terrestrialized, and took on the role of predators. In South America too, but also in North America and Europe, giant birds with massive 1-metre long bone-cracking beaks preyed on the ancestors of horses and cats.

در تریاس پسین، هیچ طبیعی‌دانی دلیلی در دست نداشت بپندارد دایناسورها بزرگ‌ و متنوع خواهند شد و زیست‌بوم‌های خشکی را به‌مدت بیش از ۱۶۰ میلیون سال زیر سلطۀ خود خواهند گرفت، و اینکه پستانداران شب‌گردانی کوچک و بی‌اهمیت باقی خواهند ماند. به همین ترتیب، زمانی که دایناسورها[ی غیر پرنده] طی انقراض دسته‌جمعی پایانِ دورۀ کرتاسه از صفحۀ زمین برچیده شدند، طبیعتاً احتمال اینکه تمساح‌ها، پرندگان یا پستانداران برترین شکارگران طبیعت شوند زیاد شد. در آمریکای جنوبی که از بقیۀ نقاط جهان جدا مانده بود، برخی از گونه‌های تمساح‌ها تا حدی خشکی‌زی شدند و شکارگری را در پیش گرفتند. باز در همین آمریکای جنوبی، و همچنین آمریکای شمالی و اروپا، پرندگانی غول‌پیکر به تکامل رسیدند که نیاکان اسب‌ها و گربه‌های امروزین را به‌یمن منقارهای عظیمِ یک‌متریِ استخوان‌شکن خود شکار می‌کردند.

At the beginning of the new world, during the Palaeocene Epoch of the Tertiary Period of the Cenozoic Era, the closest ancestors of humans were weedy little squirrel-like animals scuttling nervously along the tree branches. No sign there of latent genius or incipient domination of the Earth.

(The History of Life; A Very Short Introduction/ Michael Benton/ 2008)

در سپیده‌دم دنیای جدید، یعنی در خلال دور پالئوسن از دورۀ پلیوژِن از دوران سنوزوییک [بین ۶۶ تا ۵۶ میلیون سال قبل] نزدیک‌ترین نیاکان انسان‌ها حیوانات نحیفِ سنجاب‌شکلی بودند که با ترس و لرز روی شاخه‌های درختان از این سو به آن سو می‌دویدند و بر تارکشان هنوز هیچ نشانه‌ای به چشم نمی‌خورد که برخوردار از نبوغی نهان باشند یا در مسیر سیطره بر زمین گام بردارند.

(تاریخ حیات؛ درآمدی مختصر و مفید/ مایکل بنتون/ 2008)

- ترجمه‌ی این قطعه‌ها: عبدالرضا شهبازی

#ترجمه
#نمونه_ترجمه
#یادگیری_انگلیسی
#آموزش_ترجمه
#تاریخ_حیات

@Englishnutsbolts باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 19:26:15 باز کردن / نظر دهید

2022-08-29 12:56:34 باز کردن / نظر دهید

2022-08-29 12:56:34 فیلم زیبا و تاثیرگذار «سفر شگفت‌انگیز» (Fantastic Voyage 1966) بی‌شک یکی از بهترین و ارجمندترین فیلم‌های علمی‌تخیلیِ کلاسیک است.

خلاصه‌ی داستان فیلم این است که هم آمریکا و هم اتحاد جماهیر شوروی به تکنولوژی کوچک‌‌سازی موقت اجسام (بی‌جان و جاندار) دست یافته‌اند. فقط نکته در این است که متناسب با درجه‌ی کوچک‌سازی، زمان ماندگاری جسم کوچک‌شده تغییر می‌کند. مثلاً اگر جسمی را به نصف کوچک کنیم چند روز ماندگاری دارد ولی اگر همان را به اندازۀ میکروبی کوچک کنیم فقط یک ساعت ماندگاری دارد و بعد به اندازۀ اولیه برمی‌گردد.

از سویی، دانشمندی چک را که توانسته است راهی برای ماندگاریِ دائمی اجسام کوچک‌شده بیابد، نیروهای اطلاعاتی‌امنیتی آمریکا از منطقۀ تحت نفوذ شوروی‌ها خارج می‌کنند و به آمریکا می‌آورند ولی حین انتقال به آزمایشگاه سری، گروهی تروریست (احتمالاٌ از سمت شوروی) به ماشین حامل دانشمند حمله می‌کنند.

دانشمند زنده می‌ماند ولی به کُما می‌رود و لخته‌ای خون در گوشه‌ای از مغزش تشکیل می‌شود که با روش‌های جراحی معمول نمی‌توان آن را برطرف کرد. وقت کم است و اگر دیر بجنبند و دانشمند بمیرد، راز ماندگاری دائمی اجسام کوچک‌شده را با خود به گور خواهد برد.

ارتش آمریکا که این تکنولوژی و آزمایشگاه سری مربوطه را در اختیار دارد، افسری را که مسئولِ تیم خارج‌سازی دانشمند از منطقۀ تحت نفوذ شوروی بوده، یک پزشک، یک جراح، دختر جوانی که دستیار جراح است و مهندس خلبانی را مامور می‌کند سوارِ زیردریایی ویژه‌ای شوند، به اندازۀ میکروبی کوچک شوند، به بدن دانشمند تزریق شوند و نهایتاً خود را به لختۀ خون برسانند و آن را به‌کمک اسلحه‌ای لیزری از بین ببرند و تا پیش از اتمام یک‌ساعت از بدن دانشمند خارج شوند.

فیلم و جلوه‌های ویژه‌ی آن با توجه به استانداردهای آن زمان و بودجۀ مصرفی خیلی خوب ساخته شده است. با این همه، مخاطب امروزی ممکن است تعجب کند که چرا دو ژنرال ارتش در اتاق عمل سیگار برگ می‌کشند. یا اینکه این دو ژنرال که مسئولیت این عمل را بر عهده دارند اطلاعاتشان از بدن انسان و سرخرگ‌ها و سیاه‌رگ‌ها به اندازۀ جراحی حاذق است.

نکتۀ تامل‌برانگیز برای من سکانسی از فیلم است؛ حدوداً دقیقۀ ۵۵ از آن.

در این سکانس دکتر دووال (جراح) حین عبور زیردریایی از یکی بخش‌های ریه به شگفت می‌آید و می‌گوید ساختمان شش‌ها یکی از معجزه‌های خلقت است؛ ساز و کار شگفتِ چرخه‌ی دم و بازدم.

دکتر مایکلز (پزشک) در پاسخ می‌گوید هیچ امر معجزه‌گونی در کار نیست و صرفاً تبادلات گازی است و آن هم محصول نهایی پانصد میلیون سال تکامل است.

دکتر دووال در جواب می‌گوید: نمی‌خواهی بگویی که این‌همه تصادفی ایجاد شده؟! که هیچ خالق هوشمندی آن را به‌وجود نیاورده؟!

دکتر مایکلز تا می‌آید پاسخ سخن دووال را بدهد وضعی اضطراری در زیردریایی حادث می‌شود و صحبتش قطع می‌شود!

فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان به همین هم اکتفا نکرده‌اند و مایکلز را در فیلم شخصیتی اضطرابی، ترسو و خرابکار نشان می‌دهند و سرانجام در اواخر فیلم که زندگی دیگر سرنشنیان و کل ماموریت را به خطر انداخته است طعمۀ گلبولی سفید می‌کنند تا بمیرد!

ایزاک آسیموف، نویسندۀ کتاب‌های فراوان علم‌ برای عموم، در ژانویۀ سال ۱۹۶۶، یعنی شش‌ماه قبل از اکران فیلم، رمانی علمی‌تخیلی مبتنی بر فیلم‌نامۀ این فیلم و با همان عنوان فیلم، منتشر کرد. انتشار کتاب قبل از فیلم معمولاً خیلی‌ها را به اشتباه انداخت و می‌اندازد که فیلم بر اساس رمان آسیموف ساخته شده است، حال آنکه قضیه برعکس است.

این کتاب را آقای احمد اخوت سال ۱۳۶۸ با عنوان «سفر شگفت‌انگیز» ترجمه و منتشر کرد. ترجمۀ ایشان نسبتاً خوب و قابل قبول است (فقط کاش دیالوگ‌ها را شکسته ترجمه نمی‌کرد). این ترجمه بسیار بهتر از ترجمۀ غلط‌غلوطی است که شخصی به نام شاهرخ وزیری، احتمالاً در همان برهه، منتشر کرد.

انتظار می‌رفت آسیموف، که خود دکترای بیوشیمی داشت، پاسخ مایکلز به دووال را کامل بنویسد. ولی او نیز مثل فیلم‌نامه‌نویس رفتار کرده است (صفحۀ ۲۱۶ از کتاب را ببینید).

سیلوین مارتل، پژوهشگر کانادایی که عمدۀ شهرتش بابت ابداع شیوه‌های نوین درمان سرطان است و طرح‌های نوآورانه‌اش در ارسال نانو‌ربات‌های درمانگر به درون بدن انسان با استقبال مواجه شده است، در سال ۲۰۱۶ کتابی نوشت تحت عنوان «یک زیردریایی میکروسکوپی در خون من» که فصل‌به‌فصل مبتنی بر فیلم «سفر شگفت انگیز» نوشته شده است نشان می‌دهد علم کنونی چگونه رویای آن فیلم را ی‌ به‌یک، منتهی نه بر اساس کوچک‌سازی انسان‌ها، تحقق بخشیده است. این کتاب چکیدۀ ۱۵ سال پژوهش مارتل و تیمش است که با زبانی غیر فنی نوشته شده است.

☚ فایل پی‌دی‌اف هر دو کتاب را در ادامه می‌گذارم، با این توضیح که ترجمۀ آقای اخوت را چون می‌دانم نایاب است و تجدید چاپ نمی‌شود در کانال قرار می‌دهم.

- عبدالرضا شهبازی

@dirinenegar باز کردن / نظر دهید

2022-08-29 12:56:33 باز کردن / نظر دهید

2022-08-28 20:14:04 جهان با همۀ زیبایی و شکوه و شگفتی‌اش هیچ اهمیتی برای تخیلات و توهمات و تصورات ما انسان‌ها قائل نیست؛ از ایدئولوژی‌هایی که از آغاز مقدس اعلام شده‌اند گرفته تا آنهایی که بعدها به‌سبب تحکّم سرکوبگر بانیانشان رنگ تقدس به خود گرفتند.
همان زمان که خون یکدیگر را فرش زمین می‌کنیم و حقوق هم‌نوعان و دیگر گونه‌های میهمان در سیارۀ زمین را زیر پا می‌گذاریم، همان گاه، در کیهانی بی‌اعتنا به ما، سیارت به گِرد خورشیدهایشان می‌گردند، سیاه‌چاله‌ها به بلعیدن بیشتر هر آنچیزی که فراچنگ آرند ادامه می‌دهند، ستارگان فرو می‌پاشند، سحابی‌ها شکل می‌گیرند و دنیاهای جدید سر بر می‌آورند.
ادیان ما، ادبیات ما، تاریخ ما، علوم ما، تکنولوژی ما، احساسات ما،... برای جهانی که حتی نمی‌دانیم کجایش هستیم پشیزی ارزش ندارد و همۀ های و هوی تمدن بشری در مقابل ارکستر عظیم کیهانی صدای محو زنگوله‌ای در دوردست بیش نیست.
دیرزمانی است نظام زمین‌مرکزی بطلمیوسی از اعتبار افتاده است و دانسته‌ایم در پهنۀ کران‌ناپیدای هستی چقدر تنهاییم، با این همه، برای فریب خود (و شاید هم از سر اعتقادی درونی و مخفی در پسِ ذهنمان) همچنان همه‌چیز را در این جهان، ساده‌لوحانه، با حضور خود تفسیر و تبیین می‌کنیم و خود را عملاً مرکز کائنات می‌پنداریم.
در تُهیای هراس‌انگیز کیهانی، وجود زمین، چه رسد به انسان بی‌مقدار ساکن در آن، ذرۀ غباری است گمشده در میانۀ میلیاردها میلیارد سال نوری و پیچیده در طومار سترگ تاریخ مه‌آلود جهانی که جز اندکی ناچیز چیزی از آن نمی‌دانیم.
@dirinenegar باز کردن / نظر دهید

2022-08-28 20:14:04 باز کردن / نظر دهید

2022-08-28 14:21:34 حیات روی زمین با چه تهدیدهایی روبه‌روست؟

پیشرفت غیرقابل کنترل هوش مصنوعی، تغییرات اقلیمی، گرمایش جهانی و آب شدن یخ‌های قطبی یا شیوع همه‌گیری‌های مرگبار از جمله تهدیداتی به شمار می‌روند که به گفته دانشمندان، حیات روی زمین با آن مواجه است. اما فهرست تهدیدات و خطرات پیش روی حیات زمین، در عمل به مراتب طولانی‌تر از این‌هاست.

آزاد شدن پاتوژن‌هایی که ممکن است در اعماق لایه‌های یخی قطب پنهان شده باشند، از دست رفتن کنترل هوش مصنوعی و یا وقوع یک جنگ هسته‌ای، هر کدام به نحوی ممکن است سوت پایان حیات روی زمین را به صدا درآورند. اما واقعیت این است که زمین، با خطراتی بسیار بیش از این‌ها روبه‌روست.

استیون هاوکینگ، فیزیک‌دان و کیهان‌شناس مشهور، در سال ۲۰۱۳ گفته بود که بشر تنها ۱۰۰۰ سال برای ترک زمین فرصت دارد. او که بعدها پیش‌بینی خود را به ۱۰۰ سال و بعدها به ۶۰۰ سال تغییر داد، تغییرات اقلیمی، غلبه هوش مصنوعی، خطر برخورد سیارک‌ها، همه‌گیری‌های مرگ‌بار را از جمله تهدیداتی می‌دانست که دیر یا زود زندگی بر روی زمین را ناممکن خواهند کرد و اعلام کرده بود که بشر در نهایت چاره‌ای جز ترک زمین نخواهد داشت.

برای دسترسی به گزارش کامل روی تیتر کلیک کنید.
@dw_farsi باز کردن / نظر دهید