با اساتید اقتصاد

2022-06-13 10:23:59 ۶۱ اقتصاددان و از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌‌های سرار کشور در بیانیه‌ای خطاب به مردم نسبت به بی‌ثباتی اقتصاد کلان در پی جراحی‌های اقتصادی از سوی دولت هشدار دارند.

در بخشی از این بیانیه به عواقب خطرناک جراحی اقتصادی بدون توجه به پیش‌نیازهای آن اشاره شده است.

گفتگو با زهرا کریمی عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران یکی از این ۶۱ اقتصاددان.




کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-12 16:38:53 جراحی اقتصادی و دغدغه‌هایش

دکتر زهرا کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

در هفته‌های اخیر اجرای سیاست «اصلاحات ساختاری» مباحث بسیاری را برانگیخته است.

بسیاری از کارشناسان تاکید کردند که حذف ارز ترجیحی در شرایطی که نرخ تورم بالا و نارضایتی مردم شدید است از نظر تاب‌آوری اجتماعی، تحمل جامعه و تاثیر بر تولید‌کنندگان سیاست پرهزینه و کم‌فایده‌ای است.

با اجرای این سیاست تورم قطعا شتاب خواهد گرفت. افزایش پرداخت‌های نقدی به بخش بزرگی از مردم، مقدار زیادی پول به اقتصاد تزریق می‌کند.

در طرف عرضه نیز، به دلیل فضای پرخطر کسب و کار ناشی از تحریم‌ها و تنش‌هایی که اقتصاد با آنها روبه‌رو است اعمال چنین سیاست‌هایی مشوق رشد عرضه نخواهد شد و منافع محدود حاصل از پرداخت یارانه‌های نقدی زیر آفتاب سوزان تورم ذوب خواهد شد.

هرچند تحلیل‌های اقتصادی در رابطه با فساد‌زا و غیربهینه بودن نظام ارز چند‌نرخی کاملا روشن است؛ اما اجرای اصلاحات اقتصادی به فضای مناسب و دستگاه اجرایی کارآمدی نیازمند است که در حال حاضر متاسفانه در کشور وجود ندارد.

تنش‌های بین‌المللی نا‌اطمینانی را به اندازه‌ای در اقتصاد ایران بالابرده که کاهش ارزش پول ملی، تغییری در روند نامطلوب سرمایه‌گذاری ایجاد نمی‌کند.

به نظر می‌رسد افزایش قیمت برخی کالاهای اساسی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای ایجاد تحول جدی در اقتصاد ایران ناتوان‌اند و برای تحول جدی در اقتصاد ایران به تغییر فضای کسب و کار نیاز است.

تحولاتی که بتواند جریان ورود سرمایه از خارج از کشور را افزایش دهد و به رشد سریع سرمایه‌گذاری در ایران منجر شود.

تردیدی نیست که مهم‌ترین محرک اعمال سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کسری بودجه فزاینده بوده، که خود عامل اصلی تورم شدید کنونی است.

بدیهی است که اگر تغییری اساسی در هزینه‌ها و درآمدها ایجاد نشود راهکاری برای کنترل تورم وجود نخواهد داشت.

ولی دولت به جای ایجاد تحولی اساسی در ساختار بودجه که قطعا بسیار دشوار است، ساده‌ترین راه را برگزیده و یارانه کالاهای اساسی را قطع کرده است.

مدت‌ها است که بسیاری از کارشناسان زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند و بر غیر قابل دوام بودن وضعیت کنونی اقتصاد ایران تاکید می‌کنند.

تا‌کنون گروهی از سیاستمداران تلاش می‌کردند که مشکلات اقتصادی را ناشی از عملکرد این دولت یا آن وزیر جلوه دهند و به قول دکتر نیلی از اتخاذ تصمیمات سخت طفره بروند.




کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-12 12:48:20 معمای توسعه نیافتگی ایران – بررسی موردی خودروسازی
دکتر محمدرضا منجذب

بطور معمول در گروهی از صنایع مهم (زنجیره ای عمودی و افقی) فرآیند زیر باید طی شود تا کشوری توسعه یابد:
ورود تکنولوژی (تکنولوژی مناسب و مطابق با مزیت های بالفعل و بالقوه کشور)
هضم و جذب تکنولوژی
تغییر در تکنولوژی
ایجاد تکنولوژی
صادرات تکنولوژی برتر


بعبارت دیگر تولید علم بومی که منجر به ایجاد تکنولوژی برتر بومی شود.

برای شناسایی صنایع پیشرو باید اتاق فکری شامل مدیران اجرایی متخصص و اساتید اهل فن و صاحب نظر در زمینه توسعه (رشته های اقتصاد مدیریت جامعه شناسی و...) تشکیل شود و بر مبنای مزیت ها ی کشور برنامه توسعه حداقل 30 و حداکثر 60 ساله تدوین گردد. در این برنامه مراودات بین المللی پیش بینی شود. این برنامه باید در بالاترین سطح نظام تدوین گردد و همه سطوح و دولتها پایبند آن باشند. قوانین بالادستی و پایین دستی دیده شود.
متاسفانه در ایران با وجود 70 سال نظام برنامه ریزی چنین برنامه مدون و متقنی تاکنون تصویب و بویژه اجرا نشده است. و بیشتر دولتها یا سلیقه ای و یا با روزمرگی کشور را اداره کرده اند بدون نگاه به یک برنامه مدون و توسعه ای.


یک مثال و نمونه صنعت خودروسازی ایران است که علیرغم حیات 60 ساله هنوز اندر خم یک کوچه است. اولا هیچ مطالعه کارشناسی و اولیه روی این صنعت نشد که آیا ما در تولید آن مزیت خواهیم داشت یا خیر. ثانیا این صنعت فقط توانسته مرحله ورود تکنولوژِی را طی کند. در سالهای اخیر حتی این تکنولوژی برتر نبوده و سهوا (یا عمدا) تکنولوژی چند سال قبل را وارد کرده است. صنعت قطعه سازی که وظیفه مرحله دوم (هضم تکنولوژی) را به عهده دارد در سالهای اخیر با بهره گیری از ماشین آلات مستهلک با کیفیتی پایین تولید کرده است بطوریکه تولید مونتاژ اولیه خودرو با کیفیت تر بوده است. همچنین سفارش قطعات به بیرون (عمدتا چین) باعث رونق قطعه سازی در خارج کشور شده است و وابستگی ارزی را به کشور تحمیل کرده است بطوریکه با تحریمهای اخیر تولید دچار مشکل شده است. ثالثا حمایت بیش از اندازه و طی 60 سال باعث شده این صنعت نتواند روی پای خود بایستد و صادرات محور گردد. رابعا حمایت و مدیریت دولتی بر این صنعت سایه افکنده است. و بالاخره عدم تعامل مناسب با خارج از کشور پویایی از این صنعت را گرفته است. متاسفانه سایر صنایع و تولیدات ما هم مشکلاتی مشابه را دارد.


جمع بندی اینکه از 5 مرحله توسعه ما حداکثر توانستیم نیم بند دو مرحله را طی کنیم و برنامه ای مدون برای تغییر این شرایط نداریم چرا که دچار روزمرگی شده ایم.

مطلب مرتبط الزامات توسعه اقتصادی ایران


کانال دکتر منجذب باز کردن / نظر دهید

2022-06-12 04:55:06 عواقب بن بستِ برجام برای ایران


دکتر قاسم محب علی:
تا چند روز قبل از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین ، این گونه گمان می شد که برجام در پی توافق ایران و آمریکا در آستانه احیاء شدن قرار دارد. اما به فاصله کوتاهی پس از آن و شروع تحریم های آمریکا و اروپا علیه روسیه ، حکومت پوتین اعلام کرد درصورتی به احیای برجام رضایت خواهد داد که تحریم های برقرار شده روابط تجاری روسیه با ایران را شامل نشود. اگرچه چند روز بعد روسیه پذیرفت که فقط این امر به نقش و حضور روسیه در برنامه هسته ای ایران از جمله نیروگاه هسته ای بوشهر محدود شده و از این بابت تضمین آمریکا را دریافت کرده است . اما به نظر می رسد دوستان ایرانی آن باپیش کشیدن شرط رفع کامل تحریم های سپاه و خروج آن از لیست گروه های تروریستی، موانع بزرگتری را در مقابل بازگشت طرفین به توافق قرار دادند. واضح است با توجه به نقش سپاه در اقتصاد کشور بدون رفع تحریم های آن برداشته شدن تحریم های هسته ای بهبودی چندانی را حاصل نخواهد کرد

ظریف در آخرین گزارش خویش به مجلس اشاره کرد که آمریکا موافقت کرد که در صورت توافق کامل آمادگی دارد سپاه را از لیست گروه های توریستی خارج نماید. اما در گزارش وی اشاره ای به مذاکره برای رفع تحریم های آن نشد. لذا به نظر می رسد طرح این موضوع چه باهماهنگی با روسیه و چه بدون آن ترفندی از سوی مخالفان قدرتمند برای ممانعت از رسیدن به توافق بوده است.

موضوع ادامه مذاکره برای احیای برجام از دستور کار طرفین خارج شده تلقی می گردد. در همان حال دولت رییسی بنا به امریه ها وتوصیه ها و انچه در گفته های مقامات بالاتر مبنی بر تکیه بر توان داخلی به جای رفتن دنبال رفع تحریم های خارجی مورد تاکید قرار می گرفت، برنامه به اصطلاح جراحی اقتصادی را اعلام نمود تا شاید بتواند از راه گران کردن کالاهایی که فروشنده آنها دولت و شرکت های حکومتی هستند منابع لازم را برای تامین بودجه دولت و رفع کسری آن و همین طور نهاد های بالا دستی تامین نماید.

لذا حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی و متعاقبا افزایش قیمت فروش حامل های انرژی و نهاده ای صنعتی به عنوان جایگزین توافق برجام در دستور کار قرار گرفت.

پس از خروج ترامپ از برجام ، ایران با آنچه اقدامات جبرانی می خواند شروع به افزایش حجم و بالابردن در صد غنی سازی نمود به این گمان که با بالابردن سطح تهدید طرف های مقابل مجاب به بازگشت به برجام همراه با گرفتن امتیازات بیشترخواهند شد . اکنون به نظر می رسد دیگر این سیاست کارکرد خویش را ازدست داده چرا که در حال حاضر و حتی تا یک دهه آینده این امیدواری وجود ندارد که برنامه هسته ای ایران کاربردی اقتصادی و یا صنعتی داشته باشد

آمریکا وطرف‌های غربی نیز دیگر اشتیاق سابق را برای احیای برجام ۲۰۱۵ نداشته و احتمالا رفتاری مشابه رفتارشان دربرابر کره شمالی یعنی سیاست صبر و حوصله را در پیش خواهند گرفت.

طبیعی است که انحراف برنامه هسته ای ایران از صلح آمیز به نظامی ، نه تنها به بهبود وضعیت امنیتی و اقتصادی کشور کمکی نخواهد نمود بلکه تهدیدات بیشتری علیه امنیت ملی و حتی حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران در پی خواهد داشت. اجماع جهانی علیه ایران شکل گرفته و تحریم های بین المللی به شکل گسترده تری احیاء خواهند شد. حتی احتمال رفتن پرونده هسته ای ایران از ذیل بند ۴۱ ، به بند ۴۲ وبالاتر فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در شورای امنیت نیز متحمل خواهد بود .

از جمله برندگان این وضعیت در سطح منطقه در درجه اول اسراییل خواهد بود.روند عادی سازی و حتی نوعی ائتلاف با اعراب در مقابل جمهوری اسلامی ایران سرعت خواهد گرفت و رادیکال ها در اسراییل و در آمریکا تقویت خواهند شد. روس ها هم احتمالا از بابت پدید آمدن یک بحران بزرگتر و فوری تر از اوکراین و در حاشیه قرار گرفتن آن شادمان خواهند شد.

کشور های عرب منطقه نیز با احساس تهدید هر بیشتر به روابط نزدیکتر و هم‌پیمانی با اسراییل و آمریکا فکر کرده و بعضی از آنها مانند عربستان سعودی، مصر و حتی ترکیه به سمت دست یابی به سلاح هسته ای در رقابت با ایران خواهند رفت . در نتیجه رقابت های تسلیحاتی در منطقه از سطح متعارف به سطوح غیر متعارف و از حمله هسته ای ارتقاء خواهد یافت .

می توان گفت حفره های ناشی از سیاست خارجی نامتوازن و یک طرفه جمهوری اسلامی ایران در پی یک دست سازی نهادهای انتخابی و حکومتی نه تنها کاهش نیافته بلکه هربیشتر در حال عمیق ترشدن بوده ، تهدیدات علیه امنیت ملی در حال افزایش و امید به بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه مردم پیش از گذشته همچنان رو به کاهش است.



کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-11 13:31:59 بخشی از سخنان آقای دکتر ظزیف، در فایل صوتی جنجالی منتشر شده در بهار سال گذشته،

شرایطی که امروز برای احیای برجام هست، ۶ ماه دیگر تکرار نمی‌شود؛ آقایان واقعا حالیشان نیست

خیال می‌کنند اگر مانع این دولت شوند، ۶ماه دیگر همه چی سر جایش است و آن‌ها می‌آیند و افتخار حل مشکل اقتصادی کشور را به خودشان اختصاص می‌دهند؛ واقعا ‎حالی‌شان نیست.
۶ ماه دیگر دنیا، یک دنیای دیگر است.



کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-11 08:06:09 رییس‌کل سازمان امور مالیاتی:

عقلانیت در اداره کشور ایجاب می‌کند کشور با مالیات اداره شود.

دکتر پیمان مولوی: اول کشور را با عقل اداره کنید و ...


مطلب مرتبط: تورم همان مالیات پنهانی است که طبقه متوسط را از بین می برد.



کانال تخصصی اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-11 04:52:40 چرا نظام مالیاتی ایران پایه‌های متعدد دارد؟


دکتر مدنی‌زاده: بر اساس آمار و برآوردهای سه سال پیش، ۳۸ درصد بودجه رسمی روی گرفتن مالیات بنا شد اما کاستی‌های درآمدهای مالیاتی سبب کسری بودجه و تورم شد. در این وضعیت، درآمد پایین مالیاتی با پدیده‌هایی مانند فرار مالیاتی همراه شد و نظام مالیات‌ستانی هم وضعیتی پراصطکاک و پرهزینه را تجربه کرد که هم برای بنگاه‌های اقتصادی و کسب و کارها و هم برای دولت مشکلاتی را به همراه آورد.

ناعادلانه و پراجحاف بودن فرایندهای مالیاتی، ممیزی‌محوری در مقابل مودی‌محوری، استفاده نکردن از بانک‌های اطلاعاتی، متصل نبودن نظام یارانه‌ای به نظام مالیاتی دیگر آسیب‌هایی بود که رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف به آن‌ها اشاره کرد و افزود: سهم مالیات ما در تولید ناخالص داخلی GDP، بر اساس قیاس با اوضاع جهانی با وجود تمهیداتی که اندیشیده شده فرقی نکرده است. همچنین، بر عکسِ کشورهای توسعه‌یافته، همچنان سهم مالیات شرکت‌ها و نیز مالیات واردات در کشور ما بالا است و مالیات‌ستانی از افراد سهمی اندک دارد.
رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف: با ایجاد هویت دیجیتالی برای مودی، نظام «راست اظهاری» شکل می‌گیرد و نظام یارانه‌ای به نظام مالیاتی متصل می‌شود

مدنی‌زاده به ضرورت سه دسته اصلاحات در فرایند مالیات‌ستانی اشاره کرد که اصلاحات زیرساختی یکی از آن‌ها است و بر اساس آن باید اقتصاد دیجیتال و استفاده از هوش مصنوعی نهادینه شود و هویت دیجیتالی برای مودی شکل بگیرد. در این صورت نظام «راست اظهاری» شکل می‌گیرد و نظام یارانه‌ای به نظام مالیاتی متصل می‌شود. ایرنا



کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-10 20:17:40 نامه ۶۱ اقتصاددان در مورد شرایط اقتصادی و اجتماعی پس از موافقت مجلس با حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی، در خلال گفتگوی رئیس‌جمهوری در برنامه تلویزیونی نوزدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱، برنامه «اصلاحات اقتصادی» دولت آغاز شد.

اصلاحاتی که دلار ۴۲۰۰‌ تومانی را از گروه‌های کالایی لبنیات، خوراک دام و تولید مرغ، تخم‌مرغ و روغن و بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی حذف کرد. این کالاها با ‌عنوان کالاهای اساسی در سبد خانوار شناخته می‌شوند.

البته پیش از این تصمیم، با حذف یارانه آرد صنف و صنعت در فروردین ماه، کالاهایی مانند ماکارونی، انواع کیک، نان‌های حجیم و محصولات قنادی نیز از لیست مشمولان دریافت ارز ترجیحی خارج شده بودند.

این سیاست دولت که «جراحی اقتصادی» نامگذاری شده، بسیار شتابزده و بدون تمهید مقدمات اجرایی لازم برای جبران خسارت تولید کنندگان و مصرف کنندگان اجرا شده و فقط یک اقدام موقت برای حل مشکل عاجل کسری بودجه در شرایط تحریم و بحران جهانی قیمت مواد غذایی است و آن را نمی توان برنامه اصلاحات اقتصادی نامید.

دولت و مجلس در شرایطی ارز ترجیحی کالاهای اساسی را حذف و آن را به عنوان آغاز جراحی اقتصادی برگزیده اند که هزاران میلیارد تومان هزینه های غیر ضروری و مبهم و قابل حذف در بودجه سالیانه پیش بینی شده و حذف دائم یا موقت آن هیچ آسیبی نه به کلیت و ماموریت های اصلی دولت و نه معیشت عمومی مردم نخواهد زد.

همچنین این سیاست پرخطر در نگران کننده ترین شرایط امنیت غذائی جهان (با وجود خطر بروز گرسنگی و فقر غذائی در سطح جهانی) اجرا شده است. تا امروز، هیچ اطلاعی از چند و چون مالی این سیاست و منابع و مصارف و میزان ناترازی آن در دسترس نیست و حتی برای اولین بار در چند دهه اخیر جداول اطلاعات منابع و مصارف یارانه های آشکار (جدول تبصره ۱۴ بودجه عمومی دولت) به همراه بقیه بخش های قانون بودجه انتشار نیافته و قابل ارزیابی و اظهار نظر نیست.

هشدار ما به دولتمردان این است که وضعیت کشور بسیار شکننده است و اصرار بر حذف یارانه ها در این دوران فلاکت بار، کاسه صبر مردم را لبریز خواهد کرد و نظام و دولت را رویا روی مردم قرار خواهد داد.

رویارویی که برای هر دو سوی این مقابله می تواند بسیار پر هزینه باشد. بدیهی است که بعد از بازگشت وضعیت عادی به اقتصاد کشور و بازارهای غذا در سطح جهانی و ایجاد پیش نیازها و لوازم مورد نیاز در کیفیت حکمرانی و برقراری ثبات اقتصاد کلان و کاهش تنش های اجتماعی، می توان بر اساس یک برنامه سنجیده نسبت به انجام اصلاحات اقتصادی از جمله یکسان سازی نرخ ارز و اصلاحات در بازارهای چهارگانه اقتصاد و ساماندهی یارانه های مصرفی اقدام کرد.

در آن حالت نیز قطعا حمایت از گروه های آسیب پذیر باید مورد نظر قرار گیرد. اجرای موفق اصلاحات اقتصادی نیازمند برخی پیش شرط های ضروری و ناگزیر در سطح اقتصاد کلان شامل موارد زیر است:

برخورداری از درآمدهای صادراتی نفتی و غیر نفتی و ذخایر کافی و اطمینان بخش عرضه ارز برای مدیریت نوسانات احتمالی
تدوین سیاست های روشن و کارآمد برای ایجاد ثبات در اقتصاد کلان با کنترل عوامل مالی و بودجه ای تورم زا
دسترسی کم هزینه به بازارهای جهانی از جمله بازار کالاها و خدمات اساسی و نیز منابع و روش های مناسب و کم هزینه تامین مالی در صورت ضرورت
متن کامل نامه



کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-10 13:58:06 دکتر عبدالناصر همتی: تصویری از اموال مسروقه صرفاً بخشی از صندوق امانات یک شعبه بانک ملی که عمدتاً دلار و یورو و سکه میباشد.
میلیاردها دلار از این دارایی های راکد می تواند به چرخه اقتصاد وارد شود.
اگر می خواهیم اثر تحریم را کم کنیم ( درکنار تلاش برای رفع تحریم)، صاحبان پس انداز باید به سرمایه گذاری در کشور علاقمند شوند.
لازمه آن ایجاد ثبات و پیش بینی پذیر کردن اقتصاد است.




کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید

2022-06-10 04:59:00 نقطه عطف تاریخی


دکتر محسن رنانی: به‌نظر می‌رسد آنچه در جامعه امروز ایران با آن مواجه‌ایم این است که جامعه اکنون در نقطه عطف تاریخی (آغاز دوره توسعه‌یافتگی) قرار دارد؛ جایی که در حال شروع به شکل‌دهی ساختارهای اجتماعی مدرن همراه با ارزش‌های متناسب با جامعه مدرن و تمرین برای یادگیری حل مسئله با ساختارهای مدرن است. گرچه در این زمینه مقاومت‌هایی از جانب نهادهای سنتی و حکومت وجود دارد اما جامعه در حال غلبه بر این موانع است. اگر ساختار حکمرانی نیز به این تحول می‌پیوست و این گذار را تقویت می‌کرد جامعه ایران با هزینه کمتر و سرعت بیشتری می‌توانست از نقطه عطف عبور کند و به‌سمت توسعه‌یافتگی حرکت کند. اما این گذار، ناگزیر است و در شرایطی کنونی که منابع طبیعی ایران کاهش یافته، نظام تدبیر نیز به‌غایت ناکارآمد شده، ساختار جمعیتی نیز بسیار جوان است و فناوری ارتباطات و اطلاعات نیز به کمک او آمده است به‌نظر می‌رسد که جامعه ایران به‌زودی و به‌سرعت از این نقطه عبور خواهد کرد. هم حکومت باید درک کند که به نقطه ناگزیر رسیده است و هم جامعه باید بداند که که در این نقطه قرار دارد و آینده از آن اوست.


اکنون ما نیازمند ساماندهی راهکارهایی برای گفت‌و‌گوی جمعی در جهت گذار کم‌هزینه‌تر از این نقطه عطف هستیم. این آن چیزی است که امروز برعهده روشنفکران توسعه‌خواه و آن بخش‌هایی از نظام تدبیر است که متوجه ضرورت گذار به توسعه شده‌اند. زمان به‌نفع این گذار عمل می‌کند. تنها کاری که باید بشود این است که نخبگان با مشارکت جدی در فرآیندهای اجتماعی مانع آن شوند که کنشگری‌های دوران بحران منجربه بی‌ثباتی و درهم‌ریزی شود. گذار به‌سلامت و کم‌هزینه از این نقطه یکی از بزنگاه‌های جدی تاریخ توسعه در ایران است.




کانال با اساتید اقتصاد باز کردن / نظر دهید