تفکر

2023-05-01 10:24:06 واقعا هیچ اندیشیده‌اید که “ریا” از چه چیزی به وجود می‌آید؟ از تناقض. تناقض میان دل و رفتار. رفتار مطابق شریعت، گفتار مطابق شریعت، اما دل متوجه فریب مردم، برای جلب قدرت و استمرار حکومت. حاکمیت امیر مبارزالدین با آن سوابق و رفتارهایش چیزی جز ترکیب تناقض هاست طنزی بالاتر از این که کسی با عالی ترین اسلوب بیان هنری خویش این تناقضی را تصویر کند؛

محتسب شیخ شد و فسق خود از یاد ببرد
قصهٔ ماست که در هر سرِ بازار بماند

جامعهٔ ایرانی بعد از اسلام در طول تاریخ ده–دوازده قرنی‌اش دو آسیبِ بزرگ دیده که هنوز هم در عوارض ذاتی همان آسیب‌ها گرفتار است و به این زودی هم راهِ نجاتی برای این جامعه نمی‌توان یافت؛ که درین دایره صاحبنظران حیرانند.
ریا و خودکامگی دو ضربه‌ای بوده که بر پیکر اجتماع ما خورده است و ما هنوز هم زیرِ ضرباتِ دردناکِ ریا و دیکتاتوری به سر می‌بریم و از آنجا که با ریا و محیط ریازده و دیکتاتوری و محیط دیکتاتوری‌زده متولّد می‌شویم و با عوارض ریا و دیکتاتوری زندگی می‌کنیم و در سایهٔ همان می‌میریم و نسل‌های پی در پی ایرانی متولّد می‌شوند و می‌پژمرند و می‌میرند کسی کمتر متوجه زیان‌های ریا و دیکتاتوری می‌شود و آنها که می‌شوند یا به زبان هنر اعتراض خود را بیان می‌کنند و یا به زبان سیاست.

آنها که به زبان سیاست معترض‌اند، قربانیِ صراحت لهجهٔ خود می‌شوند، مثل فرّخی یزدی یا احمد کسروی. ولی آنها که زبان هنر را ابزار بیان اعتراض خود بر دیکتاتوری و ریا قرار دهند کمتر به سرنوشتِ این گونه معترضان گرفتار خواهند شد، اگرچه درین وادی هم «کس را نداده‌اند براتِ مسلّمی».
شغرِ مغانهٔ فارسی، صورتِ هنریِ اعتراض مردم ایران است به این دو بلیهٔ اجتماعی.

محمدرضا شفیعی کدکنی
این کیمیای هستی، ج/۱ @Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-01 08:31:22 ‍ ‍امروز‌در‌این‌آیه‌تدبر‌می‌کنیم
به نام خدا

…أَصحابُ الجَنَّةِ هُمُ الفائِزونَ ‍
اصحاب بهشت رستگار و پیروزند
حشر/ ۲۰
@Tafakkor
࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅

زمانی که مردم نادان برای اثبات خدایانشان یکدیگر را تکه پاره می کردند؛ من با چهار سیم و یک تکه چوب اصوات خدا را روی کاغذ می‌نگاشتم.

انتونیو ویوالدی
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-30 16:10:17 هیچ جرمی، فقط یک مجرم ندارد و هیچ قتلی فقط یک قاتل. ما بی ‌هیچ رد و نشانی، شریک بسیاری از قتل‌های روزگاریم! باز کردن / نظر دهید

2023-04-30 16:06:13 مردم در قتل کسروی شرکت داشتند!

این نهایت تقلیل گرایی است که نوشته می‌شود کسروی را برادران امامی کشتند زیرا به نظر من ٩٩ درصد مردم و حکومت آن‌زمان در مرگ کسروی دست داشتند! در اینجا نگاهی می‌اندازم به کشندگان نامرئی کسروی.

نواب صفوی می‌گوید:
«در نجف درس می‌خواندم كه چند نفر از علمای آنجا گفتند "یك مرد پیدا نمی‌شود به حساب این شخص(کسروی) برسد؟" من از این حرف یكه خوردم و حركت كردم! "آخرین دفعه كه با كسروی گلاویز شدم، در خیابان بود حدود سه ربع ساعت با هم جنگیدیم. من سعی داشتم نه نعلینم از پایم در بیاید و نه عبایم از دوشم بیفتد، چون آخوندها معروف بودند كه نمی‌توانند عبا و نعلین خودشان را جمع كنند. با یك شمشیری كه از جلوی مسجد شاه خریده بودم، می‌خواستم كسروی را بكشم. هرچه كردم نشد، فقط توانستم مجروحش كنم. بعد اسلحه خریدم و با سیدحسین امامی رفتیم و او را ترور كردیم».
من کاری به درستی یا نادرستی کتاب‌های کسروی ندارم که دهها ایراد می‌توان بر آثار او در حوزه‌های مختلف وارد کرد، اما آن جامعه‌ای که کتاب را با کتاب و اندیشه را با اندیشه پاسخ نمی‌دهد و بجای آن، شمشیر یا ششلول برمی دارد بدون شک کارش زار است.
هنگامیکه کتابِ شیعی گری کسروی منتشر شد لشکری برای کشتن اش صف آرایی کردند عجیب اینکه، مقامات کشوری از مقامات روحانی گوی سبقت را ربودند و خواستار دستگیری و کشتنش شدند. افرادی چون ساعد مراغه ای(نخست وزیر وقت) صدرالاشراف(وزیر دادگستری وقت) شیخ اسدالله ممقانی(وزیر) محمدحسین جهانبانی(رئیس شهربانی دولت سهیلی) سرتیپ کریم قوانلو(فرماندار نظامی تهران) مهدی دادور(استاندار وقت آذربایجان) و گروه کثیری دیگر ...(بنگریدبه کتاب: دولت به ما پاسخ دهد، کسروی...ص23)

اما در این میان،عبدالحسین هژیر(وزیر کشور) گوی سبقت را از همگان ربوده و گفت: کسروی ملحد بود و کشتن اش واجب!
ایرج اسکندری یکی از سه وزیر توده‌ای در کابینه قوام السلطنه نقل می‌کند که هژیر در جلسه کابینه گفت باید موافقت کنیم که سیدامامی قاتل کسروی از زندان آزاد شود. بنده عقیده دارم این احمد کسروی مهدورالدم بوده و اگر او را کشته‌اند کار صحیحی بوده.» (بنگرید به خاطرات ایرج اسکندری.)

البته سیدامامی قاتل کسروی نیز با اصرار و پافشاری کثیری، مخصوصا هژیر، بدون محاکمه از زندان آزاد شد، اما شگفت انگیز است که چهار سال بعد، خود هژیر توسط همین سیدامامی کشته شد! و با همان اتهاماتی که درآن جلسه، خود هژیر به کسروی وارد کرده بود. مهدورالدم بودن!
شترِ مرگ دقیقا زمانی بر درِ خانه هژیر نشست که نخست وزیر شده و می‌کوشید از خود یک چهره مذهبی نشان دهد. حتی بسیاری از قوانین سکولار دوره رضاشاه به اصرار او لغو شده بود اما قبل از مرگش، فداییان اسلام اول اعلام کردند
هژیر بهایی است، سپس گفتند مادرش یهودی بوده و سرانجام گفتند مسیحی است و در آخر هم هژیر را به جرم ملحد بودن کشتند و آن‌هم درست در خودِ مسجد و در زمانی که هژیر در حال جایزه دادن به دسته‌های عزادار امام حسین بود. در ماه محرم در 13 آبان 1328ش در مسجد سپهسالار!
هژير در راهروی مسجد ايستاده به هر مداحی كه می‌آمد خلعتی مي‌داد و امامی همانجا، گردن هژير را گرفت و تير را شليك كرد.

در قرون وسطی این تنها اسقف‌ها و کشیشان نبودند که امثال جوردانو برونوها را می‌سوزاندند بلکه در درجه اول این مردم بودند! چون بسیار اتفاق افتاده بود که در زمان اجرای حکم، ناگهان کافری توبه می‌کرد و از مرگ می‌رست اما در این زمان، مردم برای کشتن و اصرار برای اجرای حکم، حمله کرده و حتی کشیشان در نجات جان تَوّاب به مخاطره می افتادند!

و در قتل کسروی باید از هزاران روشنفکر، روزنامه نگار، شاعر سخن گفت که سکوت کردند حتی آن غسالی که حاضر به کفن و دفن کسروی نشد در قتل او شریک بود و در آخر باید از میلیونها مردم بی تفاوت نام برد که همیشه از همه خطرناکترند
«از دشمنت نترس، چون او فقط می‌تواند تو را بكشد. از دوستت نترس، چون فقط او مي‌تواند به تو خيانت كند، ولی از آنها بترس كه بی‌‌تفاوتند چون با بی‌تفاوتیِ خود، وضعی را پيش می‌آورند كه در آن، كشتن و خيانت كردن می‌تواند روی دهد.»

علی مرادی‌مراغه‌ای
احمد کسروی
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-30 11:44:28 درس‌گفتار؛
#خلاف_و_وفاق_علم_و_دین
جلسه‌ بیست‌ و چهارم
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-30 10:20:08 اکثر عقایدی که مردم روی زمین پیدا می‌کنند عقایدی است که دلبستگی است نه تفکر.
آیا بشر از نظر دلبستگی ها باید آزاد باشد؟ این دلبستگی هاست که در انسان تعصب و جمود و خمود و سکون به وجود می‌آورد و اساسا اغلب، عقیده دست و پای فکر را می‌بندد. عقیده که پیدا شد، اولین اثرش این است که جلو فعالیت فکر و آزادی تفکر انسان را می‌گیرد چون به آن دل بسته است. حُبُّ الشَّیءِ یعْمی وَ یصِمُ؛ چیزی که انسان به آن دل بست، چشم بصیرت را کور می‌کند، گوش بصیرت را کر می‌کند، دیگر انسان نمی‌تواند حقیقت را ببیند و بشنود.
مغالطه‌ای که در دنیای امروز وجود دارد در همین جاست. از یک طرف می‌گویند فکر و عقل بشر باید آزاد باشد، و از طرف دیگر می‌گویند عقیده هم باید آزاد باشد؛ بت پرست هم باید در عقیده خودش آزاد باشد، گاوپرست هم باید در عقیده خودش آزاد باشد، اژدهاپرست هم باید در عقیده خودش آزاد باشد؛ هر کسی هر چه را که می‌پرستد، هر چیزی را به عنوان عقیده برای خودش انتخاب کرده باید آزاد باشد، و حال آن که این گونه عقاید ضد آزادی فکر است. همین عقاید است که دست و پای فکر را می بندد.

استاد مرتضی مطهری
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-30 08:30:45 ‍ ‍امروز‌در‌این‌آیه‌تدبر‌می‌کنیم
به نام خدا

أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا ۚ لَا يَسْتَوُونَ
آیا آن کس که ایمان آورده (حالش در قیامت) مانند فردی است که کافر بوده؟ هرگز یکسان نخواهند بود.
سجده/١٨
@Tafakkor
࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅

نیمی از نگرانی‌ها و دلواپسی‌های ما از توجه‌مان نسبت به عقیده‌ی دیگران ناشی می‌شود. باید این خار را از تن خود درآوریم.

شوپنهاور
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-29 19:01:41 آیا دانشگاه هاروارد شما را با هوش تر جلوه می دهد؟
توهم بدن شناگر

نسیم طالب، مقاله نویس و تاجر، تصمیم گرفت فکری به حال چند کیلو گرم وزن اضافی خود بکند. او به چند ورزش فکر می کرد. دونده ها استخوانی و غمگین به نظر می رسیدند، بدن سازها پهن و ابله و بازیکنان تنیس؟ آه، طبقه ی نیمه مرفه جامعه! اما شناگرها با آن بدن‌های خوش ترکیب و خطوط عضلانی به نظر او جذاب می‌رسیدند. او تصمیم گرفت به استخری در محله اش برود و هفته ای دوبار در آن جا تمرین کند.
کمی بعد متوجه شد تسلیم یک توهم شده. شناگران حرفه ای به این خاطر که با شدت تمرین می‌کنند بدن‌های شان زیبا نمی‌شود، بلکه به خاطر اندام متناسب شان است که شناگران خوبی می‌شوند‌. فرم کلی بدن شان یکی از عوامل انتخاب شان است، نه نتیجه فعالیت های ورزشی‌شان.
به همین ترتیب، مدل‌های زن در تبلیغات لوازم آرایشی شرکت می‌کنند و به همین خاطر خیلی از خانم‌ها گمان می‌کنند به دلیل استفاده از این است که زیبا شده اند.
مدل‌ها جذاب به‌دنیا می‌آیند و تنها به همین دلیل است که از آن ها در تبلیغات لوازم آرایش استفاده می‌شود. در مورد شناگرها هم همین قضیه صدق می کند؛ زیبایی یک عامل انتخاب است، نه نتیجه ی آن.
هرگاه ما عوامل انتخاب را با نتایج آن اشتباه می گیریم، طعمه‌ی چیزی می‌شویم که نسیم طالب به آن توهم بدن شناگر می‌گوید.
هاروارد به عنوان یکی از برترین دانشگاه‌های جهان مطرح است. بسیاری از افراد فوق العاده موفق در هاروارد تحصیل کرده‌اند. آیا این بدان معناست که هاروارد موسسه‌ی خوبی است؟
هر وقت ترغیب می‌شوی توان خود را صرف برخی کارها کنی، حواست را جمع کن؛ از شکم شش تکه و ظاهر آراسته و درآمد بالا گرفته تا عمر طولانی و یک رفتار به خصوص و شادمانی. ممکن است در دام توهم بدن شناگ بیفتی.

هنر شفاف اندیشیدن
رولف دوبلی
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-29 13:34:56 آشنایی با مغالطات

قسمت دهم؛ توسل به احساسات
هنر استدلال و گفت و گو
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-04-29 10:30:22 باید بحث مومن و کافر را کنار بگذاریم و بحث محارب و مسالم را پیگیری کنیم؛ ایمان و کفر برای قلب است. هیچ کس حق ندارد به دیگری فرمان دهد؛ در نهایت وظیفه ما تواصی و توصیه کردن است

استاد سید مصطفی محقق داماد

به اعتقاد من دینی آدم‌ها را کشته که تبدیل به ایدئولوژی شده است، پس عقیده رادیکال، انسان‌ها را می‌کشد. نباید از خطر عقیده رادیکال غافل شویم، عقیده، قدرت بسیار بالایی دارد. جهاد هم به دنبال عقیده می‌آید، پشت این خنجرها عقیده است. اگر انسان فکر کند و با فکر کاری را انجام دهد انسان‌ها کشته نمی‌شوند. یکی از نهادهایی که سبب عداوت، تلخ گویی، بدگویی و دشمنی نسبت به دیگران شده همین نهاد مقدس «امر به معروف و نهی از منکر» و بدفهمی آن است. به نظر من باید بحث مومن و کافر را کنار بگذاریم و بحث محارب و مسالم را پیگیری کنیم؛ ایمان و کفر برای قلب است. محارب کسی است که ساطور در دست دارد و مسالم کسی است که از در سلم وارد می شود و گفت‌وگو می‌کند. تقسیم بندی مومن_کافر البته در قرآن مجید هست؛ اما به نظر من این تقسیم‌بندی ناظر به قلمرو برخورداری از حقوق شهروندی نیست.
امر به معروفی که در دنیا رایج است چیزی نیست که خداوند در قرآن به آن اشاره می‌کند. کسی که به دیگری امر می‌کند یعنی من از تو برتر هستم و تو در درجه پایین‌تری قرار داری این نوع امر به معروف توهین به کرامت بشری و کرامت انسانی است. از رفتار برخی از کسانی که با چنین نگاهی امر به معروف می‌کنند برداشت می‌شود که آنان از دیگران بهترند و بیشتر می‌فهمند. این نگاه برتری جویانه خلاف کرامتی است که خداوند به انسان داده است و نباید خودمان را بهتر از دیگران بدانیم. همه هوادار خوبی‌ها باشیم و مقابل بدی‌ها بایستیم. به معنای عام کلمه هیچ‌کس حق ندارد به دیگری فرمان دهد. برای مثال باید هوادار ادب باشیم و با بی‌ادبی مخالفت کنیم، هیچ کس حق ندارد به دیگری فرمان دهد؛ در نهایت وظیفه ما تواصی و توصیه کردن است؛ از آداب مسلمانان در قرآن مجید به تواصی اشاره شده است و می‌گوید: « تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ »
نشست صلح و جنگ، امر به معروف و نهی از منکر
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید