تفکر

2023-05-13 10:20:11 اسلام به عنوان یک دین دچار بحران است.
من اگر تعبیر می‏‌کنم که در حال حاضر اسلام به عنوان یک دین دچار بحران است، شما استبعاد نکنید، این اظهارات را امری منافی با ایمان تلقی نکنید. دینی که نتواند خودش را درست در دنیا عرضه کند دچار بحران است. آن علمای دین که نمی‏‌توانند این دین را آنچنان در دنیا معرفی‌کنند که این زشتی‌ها که امروز به این دین چسبیده از آن پاک شود، تفکر آن عالمان دچار بحران است، بیمار است. تفکر علمای یک دین اگر دچار بحران شود، آن دین دچار بحران می‏ شود.
دین در نظر مردم منهای آنچه علمای دین می‏‌گویند چیزی در هوا و فضا نیست. دین برای عامه مردم همان است که آن‌ها می‏‌گویند. آنها می‏‌گویند آقایان خدا چنین خواسته، خدا چنین گفته، خدا چنین امر کرده، خدا چنین نهی کرده. از این مدعیات است که دین درست می‌شود اما الان نوبت این رسیده که از آن‌ها سوال شود که خدا چنین می‌گوید یعنی چی؟ خدا سخن می‏‌گوید یعنی چه؟ خدا امر می‏کند و نهی می‏ کند یعنی چی؟
سده‌های متمادی است که در کشورهای مسلمان هرچه گفته‏‌اند و هر چه کرده‌اند همه را به حساب خدا گذاشته‌اند. حالا روز حساب پس دادن است. باید حساب پس بدهند. ما در این مرحله هستیم. اینکه بنشینیم و تنها به گذشتگانمان افتخار کنیم و بگوییم ما چنین شخصیت‏ هایی داشته‏‌ایم، چنین بزرگانی داشته‌ایم این بالیدن‌ها دردی را دوا نمی‏‌کند، مشکلی را حل نمی‏‌کند. هر جوانی که به من مراجعه می‌کند و از من دربارۀ گذشتگان می‏‌پرسد می‏گویم باید بیاندیشیم و ببینیم آنها چه گفته ‌‏اند؟ حرف درستشان در کجاست؟ حرف نادرستشان در کجاست؟ ما در مرحله‌ای هستیم که دیگر آنچه در این 6 دهۀ گذشته به ما گفته شده کفاف زندگی مسلمانی ما را در این دنیای مدرن نمی‏دهد. آنها دیگر کافی نیست؛ چه طالقانی گفته باشد، چه طباطبائی گفته باشد، چه رهبر فقید انقلاب گفته باشد یا هر کس در هر کجای جهان اسلام گفته باشد آن‌ها دیگر کافی نیست.
اندیشه‏‌های نوینی لازم داریم تا بتوانیم به عنوان مسلمان در این دنیای پر از تهدید و پرتلاطم و در بطن کلاف‌های سردرهم پیچیده سیاسی و اجتماعی و فرهنگی زندگی کنیم. دنیای ما بسیار بسیار پیچیده شده است. من گاهی فکر می‏کنم واقعا مثلاً در ٣٠ سال پیش، می‏‌فهمیدم تقریبا در چه جور دنیایی دارم زندگی می‏کنم. اما در حال حاضر نمی‌فهمم در چه دنیایی دارم زندگی می‏کنم.
ویتگن اشتاین، فیلسوف بزرگ عصر حاضر می‏‌گوید: مشکل انسانی من این است که در عصر حاضر دیگر خودم را نمی‏‌توانم باز بشناسم که کی هستم و چی هستم و کجا هستم. بسیاری از ملت‌ها و اشخاص در حال حاضر همین وضعیت را دارند و ما مسلمان‌ها هم پس از رویاروئی با جهان جدید به شدت دچار همین سرگیجه‌ها شده‌ایم.

استاد محمد مجتهد شبستری
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-13 08:17:26 ‍ ‍امروز‌در‌این‌آیه‌تدبر‌می‌کنیم
به نام خدا

فَأَمّا مَن أَعطىٰ وَاتَّقىٰ ‍
امّا آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد،
لیل/ ۵
@Tafakkor
࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅

خاک بر سر آن خاکسار که خدمت پادشاهان کند که با ایشان وفا و حرمت و رحمت نیست.

تاریخ بیهقی
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-12 19:23:19 و همچنان
چنگ دل آهنگ دلکش مي‌زند...
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-12 16:24:57 این که خدای حکیمی را برای دین فرض بکنیم و بعد این مسئله را از نظر دور بداریم که این خدای حکیم متناسب با درک مخاطب خودش در یک دوره تاریخی خاص سخن نگفته است، نمی‌دانم نامش را چه می‌شود گذاشت.
دین ستیزی یا بغض سنت؛
خلاصه هر چه باشد نامش نگاه عقلانی نیست.
ظاهرا تنها دینی که قابلیت نقد شدن توسط منتقدان عامی را دارد همین دینی است که در کانتکست آخوندی وجود دارد و دست زدن به گزاره‌های آن بیش از این که آسیب به منطق خود دین برساند آسیب به ماده خام, نقد, منطقدان سطحی و باور تئولوژیک باورمندان دینی می‌رساند و این نه به زیان دین که به زیان باور دینی این دو دسته است.
حالا فکر می‌کنم از منظر روانشناختی هم در سطوحی علت چنین مخالفت‌هایی با خوانش‌های متفاوت از دین مشخص می‌شود،
حتی اگر بخواهیم متأملانه و درد‌مندانه در پی شناخت طریقیت متن باشیم، می‌بایست یک نگاه تاریخی به متن داشته باشیم و تکست را در کانتکست خودش فهم بکنیم. که در این صورت هم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که قوانین متن مقدس ابدی و ازلی باشند. ابدی و ازلی دیدن متن و با این پیش فرض به نقد یا باور قوانین دینی پرداختن، نیست جز فهم و شناخت و درک تئولوژیک از دین که میان دو دسته مشترک است.
اولی انسان سنتی و دومی آخوند سکولار.
درک هر دو طیف فکری از سنت یکی است. صرفا با یک تفاوت که سنتی آن را می‌پذیرد و آخوند سکولار آن را نفی می‌کند. که باز در این صورت هم علل روانشناختی نفی خوانش های متفاوت از دین معتبر است.
مسئله دیگر این است که برای این که خوانش معناداری از متن مقدس داشته باشیم، چاره‌ای نداریم که نگاه تاریخی به متن داشته باشیم. که در این صورت نیز وجود خداوندی حکیم نه تنها عقلی است بلکه ضروری است.
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-12 12:47:24 آشنایی با مغالطات

قسمت سیزدهم؛
پیچیده گویی عمدی،
هنر استدلال و گفت و گو
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-12 10:31:33 هدف نهایی تمام انواع مقاومت‌های خشونت‌پرهیز، فقط ویران کردن یک نظام جابرانه نیست، بلکه هدف اصلی تبدیل آن به نظامی رضایت‌بخش‌تر است. این امر در عین حال هم استراتژیک است و هم مسئله‌ای مربوط به اصول. هیچ چیز بیش از برساختن یک نظام مطلوب، به از رسمیت انداختن یک رژیم به درد نخور کمک نمی‌کند. برای رفع وابستگی و ستم، هیچ چیز به آن اندازه موثر و قدرتمند نیست که جامعه اوضاع خود را بهبود و ارتقا دهد. این جنبه خشونت‌پرهیزی، عموماً "برنامه سازنده" خوانده می‌شود. یک برنامه سازنده در بلندمدت نقش چسبی را ایفا می‌کند که جنبش را کنار یکدیگر نگاه می‌دارد.

مبانی مبارزه‌ خشونت پرهیز
مایکل نِیگلِر
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-12 08:27:47 ‍ امروز‌در‌این‌آیه‌تدبر‌می‌کنیم
به نام خدا

…وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ
وحال آنکه کتاب خدا را می خوانید چرا در آن اندیشه و تعقل نمی کنید
بقره/۴۴
@Tafakkor
࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅

در کلاسِ پرسش و پاسخ، از من می پرسند: چگونه باید با آن قدرتِ شکست ناپذیر (خداوند) تماسِ آگاهانه حاصل کرد؟
و من پاسخ می دهم:
با کلام خودتان

فلورانس اسکاول شین
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-11 19:37:55 برای
حسین زمان
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-11 15:02:08 گناه سیاسی

کارل یاسپرز در مقاله‌اش موضوع "گناه سیاسی" را مطرح کرد؛ همه اعضای جامعه مسئول شیوه‌ی حکومت جامعه‌اند و هر کس که از این مسئولیت مدنی شانه خالی کند در گناه سیاسی حکومت شریک و مقصر است. هانا آرنت در نهایت به کسانی پرداخت که حتی با وجود خطر مرگ، از همکاری، تسلیم و سکوت در برابر جنایات حکومت خودداری کردند. آرنت تأکید می‌کند که این افراد ضرورتاً تحصیل‌کرده نبودند یا بینش فلسفی نداشتند. پیش شرط این‌گونه داوری هوش بسیار زیاد یا تجزیه و تحلیل پیچیده مضامین و مفاهیم نیست بلکه صرفاً استعداد رویارویی بی پرده با خویش است یعنی گرایش به درگیر شدن در گفتگویی بی صدا میان من و خودم، گفتگویی که از زمان سقراط و افلاطون معمولاً آن را تفکّر می‌نامیم. آنان که مستعد اندیشیدن‌اند، اهل تردید و شک‌اند، در مسایل دقت و ریزبینی دارند و شخصاً تصمیم می‌گیرند، در چنین هنگامه‌هایی اخلاقی عمل می‌کنند.

جنون قدرت و قدرت نامشروع
محمدرضا سرگلزایی
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید

2023-05-11 12:06:23 تعبد گرايى بزرگترين مشکل اجتماعى ما ايرانيان است.

يکى از بزرگترين علل شکست ما در تحولات پس از مشروطه تا الان اين است که گروه هاى سياسى ما متعبد هستند. به نظر من ريشه‌ی استبداد، همين تعبدگرايى است. تعبد گرايى اجتماعى ما، حاصل تسرى تعبدگرايى دينى به ساير حوزه هاى زندگى اجتماعى ماست.

استاد مصطفى ملکيان
@Tafakkor باز کردن / نظر دهید