رود

2022-05-24 22:01:57 باز کردن / نظر دهید

2022-05-24 22:01:21 از نوشته مهرناز شیرازی عدل، نویسنده و مترجم، در رود ۸ درباره:
اسفار کاتبان، ابوتراب خسروی، نیماژ، ۱۳۹۹، (چاپ قبلی نشر آگاه و قصه ۱۳۷۹ و نشر گمان ۱۳۹۴، ارجاعات درون متن از نشر گمان است)
@roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید

2022-05-24 22:01:21 اصولاً ابوتراب خسروی ازجمله نویسندگانی است که می‌کوشد رمان شرقی بنویسد؛ یعنی از ویژگی‌های فرهنگ و داستان‌نویسی شرقی در نگارش داستان و رمان‌های امروزی بهره بگیرد و بدین‌ترتیب، رمانی بومی ابداع کند. اسفار کاتبان حاصل تلاش او در این زمینه است. مقصود از رمان شرقی، روایتی است که از لحاظ فرمی با نگاهی به متون روایی کهن فارسی، هندی و عربی نگاشته شده باشد؛ از یک‌سو، شیوه‌ای مبتنی‌ بر داستان در داستان (که نظیر آن را در هزارویک شب، مثنوی مولوی و قرآن کریم شاهد بوده‌ایم) و از سوی دیگر، نقل احادیث از قول راویان متعدد که نمایشگر جامعه‌ای شفاهی بوده است. ابوتراب خسروی خود در مصاحبه‌هایش صراحتاً به این خواست خود اشاره کرده است: «همه هدفی که در طول سال‌ها داشته‌ام این بوده که از امکاناتی که در فرهنگ مکتوب خود داشته‌ایم استفاده کنم و نوعی رمان با تشخص ایرانی بنویسم. رمانی که در آن از زیبایی‌شناسی‌ای که در فرهنگ ما بوده استفاده کنم» (مصاحبه با روزنامۀ شرق، مورخ بیستم خرداد ۱۳۹۲).

همچنین او در مصاحبه‌ای دیگر در پاسخ به پرسشگری که از او می‌پرسد آیا در آثارش تحت تأثیر بورخس بوده یا خیر، مشخصاً تأکید کرده است که شیوه‌ای که در پیش گرفته، اسلوبی فرهنگی است که در آن بالیده و سبکی ورای رئالیسم جادویی است: «نویسنده نمی‌تواند از نویسنده‌های ماقبل خودش تأثیر نگیرد. بی‌شک این تأثیر بوده و هست. بهتر بگویم شاید سمت و سوی کار را دیدن است زیرا که مسلم این است که بورخس هم از عرفان ایرانی تأثیر گرفته. حالا من که در این بستر زندگی می‌کنم و در خانه‌هایی رشد کرده‌ام که دیوار به دیوار خانقاه بوده و هر بار در دیدارهای خانوادگی جدل‌های متشرعان و درویش‌ها را دیده‌ام، مدعی هستم که خیلی از بورخس بیشتر به مسائل تصوف و عرفان ایرانی نزدیک‌ترم و از آبشخور اصلی آن تأثیر می‌گیرم... آبشخور اصلی اینجاست... شاهکارهای اصلی ما مثل تذکرة‌الاولیا و نفحات‌الانس و ده‌ها اثر دیگر با موضوع اقطاب صوفیه و توصیف کرامات آنها بوده و فی‌الواقع صحنه‌هایی در این رسائل هست که به واقع رئالیسم جادویی مارکز در برابرشان کمرنگ می‌شود. وقتی در روایتی از تذکرة‌الاولیا می‌خوانیم که وقتی رابعۀ عدویه به سمت مکه می‌رود و مکه [کعبه] به استقبالش می‌آید، با فصل بدیعی از ادبیات قدیم‌مان روبرو می‌شویم که حیرت‌انگیز است. چنین آثاری قرن‌ها قبل از اینکه مارکز صد سال تنهایی را بنویسد، نوشته شده. اگر نویسندۀ قدرتمندی در یک رمان چنین صحنه‌ای را ایجاد کند، سمت و سوی نگاه می‌رود به سمت مارکز و رئالیسم جادویی. ولی واقعیتش این که ادبیات صوفیانه پشتوانۀ داستان‌نویسی ماست» (مصاحبه با روزنامۀ شرق، مورخ دوازدهم خرداد ماه ۱۳۹۳).

به باور نگارنده، شیوه‌ای که نویسنده در نگارش اسفار کاتبان در پیش گرفته، خواه رئالیسم جادویی نامیده شود و خواه، همان‌طور که اشاره شد، شیوه‌ای باشد که شاید بتوان بر آن رمان شرقی نام نهاد، ویژگی‌هایی دارد که تجربۀ خوانش آن را برای خواننده از بسیاری از رمان‌ها و داستان‌ها متمایز می‌سازد.
مکانِ لایهٔ بیرونی داستان، شهر شیراز و زمان آن، دهۀ پنجاه شمسی است. سعید بشیری و اقلیما ایوبی، دانشجویان جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز، به خواست استادشان دکتر بایرامی موظف می‌شوند که انجام پژوهشی را با عنوان «نقش قداست در ایجاد بنیان‌های جوامع؛ با بررسی نمونه‌ای تاریخی» به‌منزلۀ تکلیف درسی برعهده بگیرند. سعید بشیری تصمیم دارد درمورد «خواجۀ کاشف‌الاسرار»، قدیسی که در کتاب تاریخ منصوری شرح زندگانی‌اش رفته، به پژوهش بپردازد. اقلیما ایوبی نیز، که خود یهودی است، تصمیم می‌گیرد پژوهش را به شدرک قدیس، یکی از قدیسان یهودی، اختصاص دهد. این دو طی پژوهش‌های خود، که متون متعددی را در متن اصلی رمان وارد می‌کنند، به کُنه داستان‌ها و ماجراهای شدرک قدیس و خواجۀ کاشف‌الاسرار و شاه مغفور، منصور مظفری و روایت‌های سفر اکتشافی زلفا جیمز فرو می‌روند و لایه‌های متعددی به متن داستانی می‌افزایند و هر دو به یکدیگر دل می‌بازند. در این میان  اتفاقات شگفت و شگرفی روی می‌دهد؛ از آن‌گونه اتفاقات که یکسرش به متن‌های عرفانی کهن می‌رسد و سر دیگرش را باید در رمان‌های روان‌شناختی مدرن سراغ گرفت. سرانجام، اقلیما ـ که به‌سبب روابطش و شائبۀ پیوندش با سعید، مردی غیر از امت یهود، طرد شده بوده ـ به طرزی خشونت‌بار به قتل می‌رسد و سعید بشیری تصمیم می‌گیرد خاطرات او را و هر متن و نامه و دست‌نوشته‌ای که از او در تمام آن مدت در اختیار داشته است در میان یادداشت‌های پدرش مجموع کرده، گرد آورد تا بدین‌نحو کلمۀ وجود او را از فراموشی مصون بدارد و درواقع اسفاری که می‌خوانیم، خود حاصل آن تصمیم است. باز کردن / نظر دهید

2022-05-21 19:29:15 @roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید

2022-05-21 19:28:47 مردانگی ایرانی روایتی تاریخی و جامعه‌شناختی از تحولات فرهنگی ایران معاصر است، مبتنی بر منابع متعدد دست اول. بالسلو مردانگی ایرانی را با مقدمه‌ای درمورد حاجی آقا نوشتهٔ صادق هدایت آغاز می‌کند. حاجی آقا نماد تمام چیزهایی است که در جامعۀ ایران، فاسد، غیراخلاقی و مضر شمرده می‌شود؛ کسی که در میان بازاریان و وزرای دولت ـ نه در خانواده ـ مردی قابل اعتماد و جوانمرد خوانده می‌شد. حاجی هجوی بر جامعۀ ایرانی بود و ویژگی‌های شخصیتی‌اش مانند سن‌و‌سال، خانوادۀ بزرگ و خانۀ درندشت، زیرکی، چندهمسری و ظاهر مذهبی، محافظه‌کارانه و مخالف غرب‌گرایی و... بخشی از انگارۀ عموماً پذیرفته‌شدۀ مردانگیِ ایران قرن نوزدهم به‌شمار می‌رود. بالسلو در این کتاب می‌کوشد انگاره‌های پذیرفته‌شدۀ مردانگی در سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۳۱۰ ش. را نمایان سازد، نوعی مردانگی که در تعامل با فرایندهای مهم مدرن‌سازی، آرمان‌ها‌ی مردانگیِ مسلطِ جدید را شکل می‌دادند، و آن را بایستهٔ تقلید یا رد می‌کردند. ایران در طول این دوره، ظهور نوعی جدید از میهن‌پرستی، پدیدآمدن طبقۀ ممتاز شهری و پیدایش شیوه‌های جدید آموزش را تجربه می‌کند. راهبرانِ مسلطِ تقلید یا رد انگاره‌ها، طبقات ممتاز تحصیل‌کردۀ نوظهور بودند و معیار آرمانی مردانگی آنان، الگویی برای مردان دیگر گروه‌های اجتماعی شد...

... معنای درحال تغییر جوانمردی در آستانۀ قرن بیستم، که قبل از ظهور مردانگیِ جدید مقبول جامعه بوده، اولین مبحث این کتاب است. جوانمرد ـ که ممکن بود لوطی، عیار و یا گردن‌کلفت محله باشد یا در زورخانه تعلیم دیده باشد ـ در کنار گردنه‌گیری، آشوبگری و سوء رفتار جنسی، مفهوم مثبت سخاوت، شجاعت و صداقت را نیز حفظ می‌کرد. این مطلب با شرح روایتی از زندگی و چهرۀ ستارخان رمزگشایی می‌شود که به باور نویسنده، با هم‌گرایی دین‌داری و قانون‌گریزی نمونه‌ای گویا را برای فهم ویژگی‌های لوطی نمایان می‌سازد. داش آکل داستانِ صادق هدایت نیز، مانند شرح تاریخی ستارخان، نشان‌دهندۀ تمایل لوطی ـ جوانمرد به استفاده از قدرت بدنیِ به‌جا و واجب است که زورخانه نقش محوری در سبک زندگی او بازی می‌کند. سلسله‌مراتب نهاد زورخانه نه با جایگاه اجتماعی ـ اقتصادی اعضا، بلکه با ارشدیت و جوانمردی آنان تعیین می‌شد و زورخانه محل گردهمایی گروه‌های اجتماعی‌ای بود که مورد انتقاد اعضای طبقۀ ممتاز تحصیل‌کرده در غرب بودند. و این انتقادها، مثلا ایراد به مسائل بهداشتی و پزشکی زورخانه و برخی اتهامات اخلاقی که از سوی منتقدان مطرح بود، از رونق آن کاست.

از نوشته سميرا سهيل وجهی، پژوهشگر تاریخ و تاریخ زنان و جنسیت، در رود ۸ درباره:
مردانگی ایرانی در اواخر قاجار و اوایل پهلوی/ سیوان بالسلو/ مترجم: لعیا عالی‌نیا/ نشر همان، چاپ اول ۱۴۰۰
@roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید

2022-05-21 19:28:13 باز کردن / نظر دهید

2022-05-17 18:32:45 @roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید

2022-05-17 18:32:12 تاریخ اجتماعی زنان در عصر قاجار دربردارندهٔ یازده مقاله، به قلم نویسندگان مختلف، است که در کلیت خود با بهره‌گيری از نظريه‌های جامعه‌شناختی و فرهنگی در مطالعۀ تاريخی، سعی در شناخت و برجسته‌کردن نقش زنان در جامعۀ مردسالارانۀ عصر قاجار دارد. مقالات این کتاب، هریک از زاویه‌ای، می‌کوشند نشان ‌دهند که چگونه زنان با رسيدن به خودآگاهی در پی هویت‌یابی و گسترش نقش‌هایی بودند که جامعۀ مردانه همواره از آنان دریغ کرده بود. اهمیت جایگاه و نقش زنان، هم در عرصه‌های خصوصی و هم در موقعیت‌های اجتماعی، و نقش جنسیت در صورت‌بندی اجتماعی جامعۀ ایرانی عصر قاجار، ازجمله موضوعاتی است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.

از نوشته سمیرا سهیل وجهی، پژوهشگر تاریخ و تاریخ زنان و جنسیت، در رود ۸ درباره:
تاریخ اجتماعی زنان در عصر قاجار/ گردآوری: سميه سادات شفيعی/ نشر ثالث، چاپ سوم ۱۴۰۰
@roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید

2022-05-17 18:32:02 باز کردن / نظر دهید

2022-05-11 13:10:02 @roodbookreview97 باز کردن / نظر دهید