2021-04-25 15:29:11
دفتر
«خراباتیان که بودند و چه میگفتند؟» خراباتیان که بودند و چه میگفتند؟.. (تکهی 1)
چون در شمارههای اخیر پرچم بارها نام «خراباتیان» و «خراباتیگری» برده شده ، میخواهیم روشن گردانیم که خراباتیان که بودند و چه میگفتند ، بیشتر مردم اینها را نمیدانند.
نخست معنی «خرابات» را روشن گردانم : باید دانست خرابات بمعنی میخانه و قمارخانه است و در فرهنگها نیز آن را بهمین معنی نوشتهاند. همانا در زمانهای پیش در شهرهای اسلامی میفروشی و قماربازی ممنوع بوده و کسی نمیتوانسته در درون شهر میخانه یا قمارخانه برپا کند. اینست کسانی از زردشتیان و مسیحیان و جهودان میرفتهاند و در بیرون شهر و درمیان خرابههای آخر شهر جایی را برمیگزیدهاند و در آنجا نهانی میفروشی میکردهاند. همچنین کسانی در آنجا قمارخانه برپا مینمودهاند. اینست «خرابات» نام میخانه و قمارخانه گردیده.
اما خراباتیان ، اینان کسانی بودند که جهان را یک دستگاه هیچ و پوچ بیهودهای میشماردند و بآفرینش و آفریدگار ایرادهای بسیار میگرفتند :
ای بیخبر این شکل مجسم هیچست
این طارم و نُه سپهر ارقم هیچست
خوش باش کزین نشیمن کون و فساد
وابستهی یک دمیم و آن دم هیچست
جهان و کار جهان جمله هیچ در هیچ است
هزار بار من این نکته کردهام تحقیق
میگفتند : کسی از جستجو راه بجایی نمیبرد و راز اینجهان بدست نمیآورد و خِرد گرهی از کار نمیگشاید :
در پردهی اسرار کسی را ره نیست
زین تعبیه جانِ هیچ کس آگه نیست
میگفتند : هرچه در این باره گفته شده جز دروغ و افسانه نیست :
آنان که محیط فضل و آداب شدند
در کشف دقیقه شمع اصحاب شدند
ره زین شب تاریک نبردند هرگز
گفتند فسانهای و در خواب شدند
میگفتند : زندگی جز یک خوابی و خیالی نیست که میآید و میگذرد :
احوال جهان و اصل این عمر که هست
خوابی و خیالی و فریبی و دمیست
بآفریدگار ایراد گرفته میگفتند : برای چه اینهمه مردم را میآفریند و پس از زمانی نابود میکند؟!.. میگفتند : یک کاسهگری این نمیکند که پیاپی کاسه سازد و آن را بشکند :
اجزای پیاله که درهم پیوست
بشکستن او روا نمیدارد مست
چندین سر و پای نازنین از سر دست
با مهر که پیوست و بکین که شکست؟!..
میگفتند : اینجهان نه آغازش پیداست و نه انجامش دانسته میباشد. ما هیچ نمیدانیم از کجا آمدهایم و بکجا میرویم ، و چرا آمدهایم و چرا میرویم؟!..
دوری که دَرو آمدن و رفتن ماست
آن را نه بدایت و نهایت پیداست
کس مینزند دمی در این معنی راست
کین آمدن از کجا و رفتن بکجاست
.
963 views12:29