سروش دباغ

2023-04-23 18:32:32 .

سروش دباغ و دغدغه های وجودی

در هفته ی اخیر کتاب " از خیام تا یالوم" اثر استادم سروش دباغ را مطالعه کردم. چنانکه از عنوان آن پیداست، این اثر از مضامین عمیق اگزیستانسیال بهره برده و سروش دباغ بر آن است تا از احوالات وجودی سخن بگوید.

از آنجایی گاهی اوقات ما در کتاب ها به دنبال مقوله بندی هستیم، و در یک نظام آموزشی حافظه محور رشد کرده ایم؛ کمتر به عمق چنین احوالاتی می پردازیم.
اغلب کتب تألیفی که خصوصا در حوزه ی روانشناسی نگاشته می شود، مع الاسف در سایه ی نظام آموزشی ناقص ما، از پرداختن به زیر و بم وجود انسان محروم اند. و ما بسیار از این مسئله در رنجیم؛
سروش دباغ را اگرچه تا همین چند سال پیش بیشتر به عنوان یک روشنفکر دینی می شناختیم، اما امروزه با تآملات جدیش بر مسائل وجودی، بیشتر به یک متفکر اگزیستانسیال نزدیک شده است.

ترسیم مفاهیم و احوالات وجودی همچون تنهایی، اضطراب، دلهره، معنا، زندگی در لحظه، مرگ و بسیاری دیگر از احوالات ما، با زبان و لحنی که عمیقا حال مخاطب را دگرگون می کند، از ویژگی های خاص سروش دباغ است که در این اثر بیش از هر جا به چشم می خورد و به مخاطب لذت بخشی لحظات را عمیق تر می چشاند. البته که گذار تدریجی او از موضوعات دینی، به سوی احوالات خاص ما، نشان از درک عمیق او از مسائل روز جامعه را دارد.

کتاب از "خیام تا یالوم" نه تنها اثری موفق در آشکارسازی مفاهیم وجودی است، بلکه برای ما ایرانیان پیام آور تحولی در نحوه ی اندیشیدن است.

من فکر می کنم سروش دباغ در کنار مصطفی ملکیان از جدی ترین متفکرانی است که می توان با خوانش آثارشان، گونه ای دیگر به عالم نگریست.
تسلط او بر عرفان، ادبیات، فلسفه و روانشناسی کم نظیر و پشتوانه ای قابل اتکا برای جستجوی روشنایی و زندگی اصیل در روزگار کنونی ماست.

به همه ی عزیزان توصیه می کنم اثر " از خیام تا یالوم" را در مطالعه بگیرند.

حسین جمالی پور

موسسه آرمان اندیشه مولانا
@philosophy_thinking
https://www.instagram.com/p/CrYZUYAOj64/?igshid=MDJmNzVkMjY= باز کردن / نظر دهید

2023-04-22 20:59:19 "سفرهای فلسفی پسا-رنسانسی فلسفه یاسپرس (جلسه سیزدهم) هاوس جامعه باز-کلاب هاوس باز کردن / نظر دهید

2023-04-22 20:59:04 " فلسفه یاسپرس"


جلسه  سیزدهم



کلاب جامعه باز

اردیبهشت ماه ۱۴۰۲




دکتر #سروش_دباغ




@SoroushDabbagh_official




باز کردن / نظر دهید

2023-04-21 21:47:14 .
ای نوبهار حسن بیا کان هوای خوش
بر باغ و راغ و گلشن و صحرا مبارکست
ای بستگان تن به تماشای جان روید
کآخر رسول گفت تماشا مبارکست

اول اردیبهشت ماه جلالی، با نام دو شخصیت برجستۀ ادبی- هنریِ پارسی زبان گره خورده؛ شیخ اجل سعدی و سهراب سپهری. شیخ مصلح الدین سعدی، سالک سنتیِ سده هفتم بود؛ نبوغ ادبی در او موج می زد و توانمندی خیره کننده ای در خلق آثار منظوم و منثور داشت. « گلستان»، « بوستان» و « غزلیات» اش از این منظر آیتی است در تاریخ ادبیات. هنوز دانش آموز دبیرستان بودم که افزون بر درس و مشقِ موظفی، «گلستان» و « بوستان» را می خواندم و حظّ می بردم. طی ده سال اخیر، در « بنیاد سهرودی»، درسگفتارهایی با محوریت « گلستان»، « بوستان» و « غزلیاتِ » سعدی برگزار کرده ام. همچنین مقالۀ " از « شاهد» سعدی تا « دچار» سپهری: بررسی مفهوم « عشق» و « زن» در دو شاعر ایرانی" را نوشتم که در کتاب « از سهرودی تا سپهری» ام گنجانده و منتشر شده است.

به مصداق « عهد ما با لب شیرین دهنان بست خدای»، انس ژرف و دیرینۀ من به سهراب سپهری، نقاش و شاعر معاصر ایرانی شهرۀ آفاق است و بی نیاز از توضیح. خرسندم که که این همنشینیِ بلند سی ساله، آثار و برکاتِ عدیده ای برایم داشته و ماحصل این نشست و برخاست های درازدامن در کنج خلوت و در هوای اشعار و مکتوبات اش دم زدن را، به قدر وسع با مخاطبان هم در میان نهاده ام. از « در سپهر سپهری»، « فلسفه لاجوردی سپهری» و « نبض خیس صبح» که مشخصا در حوزۀ سپهری پژوهی نگاشته شده، تا چهار اثر « حریم علفهای قربت»، » آبی دریای بیکران»، « از سهرودی تا سپهری» و « از خیام تا یالوم» که در خدمت پروژه و کارک « طرحواره ای از عرفان مدرن/ سلوک معنوی در روزگار کنونی» است؛ سابۀ مخملینِ سهراب، سخت گسترانیده شده و آشکارست.

حقیقتا خرسندم و از روزگار شکر دارم که فارسی زبانم و این بخت بلند را داشته ام که طی سی سال گذشته در بوستان گرانسنگ شعر و ادب فارسی ، بگردم و بچرخم و زیر و زبر شوم و به قدر وسع، در سایه سار درختان بلند و با شکوه ان بیاسایم و از شمیم گلهای روح نوازش سرمست شوم و طراوت و تازگی را مزه مزه کنم و به سبکی پر برسم...

فرارسیدن عید فطر را به یکایک عزیزان تبریک می گویم. ارزو می کنم، دوستانی که طی چهار هفته گذشته خلاف امد عادت پیشه کردند و روزه گرفتند؛ افزون بر « روزه بدن»، « روزه زبان» و « روزه روان» را هم تجربه کرده و‌ احوال خوش معنوی را نصیب برده باشند و طمانینه و ارامش را چشیده باشند.


https://www.instagram.com/p/CrTpwR4O7PA/?igshid=MDJmNzVkMjY= باز کردن / نظر دهید

2023-04-21 20:12:11 خرید از لؤلؤ.

https://www.lulu.com/shop/soroush-dabbagh/from-khayyam-to-yalom/paperback/product-vvnewp.html?q=+From+Khayyam+to+Yalom&page=1&pageSize=4 باز کردن / نظر دهید

2023-04-21 20:12:10 کمدی فلسفی در باغ روان‌شناسی:
نگاهی به کتاب «از خیام تا یالوم»

بنیامین قوجوق

1 مقدمه
کتاب فلسفی-روان‌شناسی «از خیام تا یالوم» کتابی ارزشمند است که مفاهیم مهم اگزیستانسیل را در قالب بررسی تطبیقی سهراب سپهری و سایر متفکران سنتی و مدرن بیان می‌کند. به گفته دکتر سروش دباغ، این کتاب آخرین ایستگاه از پروژه «سلوک معنوی در روزگار کنونی» اوست که روزگاری تعبیر «طرح‌واژه‌ای از عرفان مدرن» را بیشتر برایش به کار می‌برد. برای آشنایی با این پروژه و فلسفه‌ها و اندیشه‌های ارزشمند آن می‌توان آثار «آبی دریای بی‌کران» ، «حریم علف‌های قربت» ، «از سهروردی تا سپهری» و «از خیام تا یالوم» از دکتر سروش دباغ را به ترتیب مذکور مطالعه کرد. شایان ذکر است که پروژه «سلوک معنوی در روزگار کنونی» در بسیاری جهات درکنار بررسی تطبیقی سپهری با سایر متفکران صورت گرفته است. اگر خواننده تمایل به مطالعه دقیق‌تر سپهری‌پژوهی‌های دکتر دباغ دارد، می‌تواند آثار «در سپهر سپهری» ، «فلسفه لاجوردی سپهری» و «نبض خیس صبح» را نیز با ترتیب مذکور بخواند .
این مقاله نگاهی به کتاب ارزشمند «از خیام تا یالوم» است و آن را به صورت خلاصه با زبان تمثیلی بررسی می‌کند . آنچه نوشتن این متن را تشویق کرد این است که فصل‌های کتاب «از خیام تا یالوم» بر اساس شخصیت‌های فلسفی-عرفانی تنظیم شده‌اند؛ این باعث شده است برخی از مطالب در فصول مختلف چند بار تکرار شوند و همچنین برخی از مطالب مربوط به هم بین چند فصل تقسیم شوند و بین آنها فاصله بیفتد. در این نوشتار، مطالب مربوطه‌ی مندرج در کتاب در کنار هم خلاصه گشته‌اند و برخی توضیحات اضافی نگارنده نیز ذکر گشته است تا شاید به خواننده کتاب برای فهم بهتر آن یاری رساند.
نام این نوشتار مُلهَم از نام کتاب «کمدی الهی» دانته است که در آن دانته به همراه ویرژیل، شاعر رومی، راهی سفری دراز از جهنم به سمت فردوس می‌شود. در این نوشتار نیز ما دکتر سروش دباغ را در نظر می‌گیریم که به همراه سهراب سپهری، شاعر معاصر ایرانی، به سفری اگزیستانسیل می‌رود و در باغی فلسفی-روانشناسانه قدم می‌زنند . در سالیان اخیر این شیوه دباغ بوده است که به تحلیل آثار سپهری اکتفا نمی‌کند و به بهانه آن، مفاهیم عمیق فلسفی و روان‌شناسی اگزیستانسیل را بیان می‌کند؛ ما هم به همین دلیل این نوشتار را به مثابه سفر دباغ با سپهری در باغی فلسفی-روان‌شناسی می‌انگاریم. همچنین می‌توان لغت «کمدی» در عنوان این نوشتار را تا حدودی مربوط به مفهوم «طنز الهیاتی»، از مفاهیم برساخته دباغ، دانست؛ مفهومی که در آن نگرش طنازانه و تَسخَرآمیزی با موضوع الهیاتی مطرح می‌شود و به دو دسته طنز توأم با اعتراض و طنز عاری از اعتراض تقسیم می‌شود .
دباغ و سپهری روبه‌روی باغستان فلسفه قرار دارند. یکی‌شان کمی دیرتر می‌آید و از دیگری عذرخواهی می‌کند. وارد باغستان می‌شوند، باغستانی از جنس فلسفه وجود و روان‌شناسی اگزیستانسیل.

2 باغ اول: معنای زندگی
باغ اول معنای زندگی است. این باغ یکی از چهار مسلّم هستی – «معنای زندگی»، «مرگ»، «تنهایی» و «آزادی و مسئولیت» – از دیدگاه اروین یالوم است. دباغ و سپهری در این باغ دو کارگر را می‌بینند که یکی زمین را می‌کند و دیگری آن را پر می‌کند. دباغ دلیل این کار را می‌پرسد و جواب می‌شنود که سومین کارگر که نهال‌ها را می‌کاشت بیمار است و نیامده! آنها دستمزد می‌گیرند پس این کارشان هدف دارد ولی خالی از معناست. اینجاست که معنای زندگی پرسشی عمیق می‌شود . این پرسش گریبان تولستوی و جوزف برویر ، استاد فروید، را هم گرفته است.
یالوم را می‌بینند که دو معنای زندگی را برای آنها شرح می‌دهد. «معنای کیهانی» که دل در گرو ساحتی قدسی یا معنوی دارد و با خوانش دینی هم سازگار است. در این معنی انسان به داده‌های هستی و نظم برتر جهان می‌اندیشد، می‌داند که معنی‌ای در جهان وجود دارد و می‌کوشد که آن معنی را کشف کند. یونگ – که خود دیدگاهی معنوی دارد – این معنی را تکمیل کار آفرینش توسط انسان می‌داند؛ دیدگاهی که با نظرگاه نیکوس کازانتزاکیس که می‌گوید خداوند آفرینش را نیمه‌کاره رها کرده تا انسان آن را کامل کند ، مطابقت دارد.
معنای دوم زندگی «معنای شخصی و دنیوی» است. این معنی در دنیای مدرن رازگشایی‌شده بیشتر رواج یافته است و تطابق با فلسفه اگزیتانسیل دارد. همان‌طور که کامو و سارتر وصف می‌کنند، انسان جهان را بی‌معنی می‌یابد و خودش معنی برای زندگی‌اش می‌سازد. یالوم نوع‌دوستی، فداکاری و خلاقیت را از جمله معانی برساخته دنیوی برمی‌شمارد. معنای دنیوی همچنین نزدیکی با روان‌شناسی مثبت‌گرا به روایت سلیگمن دارد، وقتی انسان با سپاسگزاری و هیجانات مثبت به زندگی خود معنا می‌دهد.
@neeloofaran باز کردن / نظر دهید

2023-04-20 18:51:07 سروش دباغ و دغدغه های وجودی

در هفته ی اخیر کتاب " از خیام تا یالوم" اثر استادم سروش دباغ را مطالعه کردم. چنانکه از عنوان آن پیداست، این اثر از مضامین عمیق اگزیستانسیال بهره برده و سروش دباغ بر آن است تا از احوالات وجودی سخن بگوید.
از آنجایی گاهی اوقات ما در کتاب ها به دنبال مقوله بندی هستیم، و در یک نظام آموزشی حافظه محور رشد کرده ایم؛ کمتر به عمق چنین احوالاتی می پردازیم.
اغلب کتب تألیفی که خصوصا در حوزه ی روانشناسی نگاشته می شود، مع الاسف در سایه ی نظام آموزشی ناقص ما، از پرداختن به زیر و بم وجود انسان محروم اند. و ما بسیار از این مسئله در رنجیم؛
سروش دباغ را اگرچه تا همین چند سال پیش بیشتر به عنوان یک روشنفکر دینی می شناختیم، اما امروزه با تآملات جدیش بر مسائل وجودی، بیشتر به یک متفکر اگزیستانسیال نزدیک شده است.
ترسیم مفاهیم و احوالات وجودی همچون تنهایی، اضطراب، دلهره، معنا، زندگی در لحظه، مرگ و بسیاری دیگر از احوالات ما، با زبان و لحنی که عمیقا حال مخاطب را دگرگون می کند، از ویژگی های خاص سروش دباغ است که در این اثر بیش از هر جا به چشم می خورد و به مخاطب لذت بخشی لحظات را عمیق تر می چشاند.
البته که گذار تدریجی او از موضوعات دینی، به سوی احوالات خاص ما، نشان از درک عمیق او از مسائل روز جامعه را دارد.

کتاب از "خیام تا یالوم" نه تنها اثری موفق در آشکارسازی مفاهیم وجودی است، بلکه برای ما ایرانیان پیام آور تحولی در نحوه ی اندیشیدن است.
من فکر می کنم سروش دباغ در کنار مصطفی ملکیان از جدی ترین متفکرانی است که می توان با خوانش آثارشان، گونه ای دیگر به عالم نگریست.
تسلط او بر عرفان، ادبیات، فلسفه و روانشناسی کم نظیر و پشتوانه ای قابل اتکا برای جستجوی روشنایی و زندگی اصیل در روزگار کنونی ماست.
به همه ی عزیزان توصیه می کنم اثر " از خیام تا یالوم" را در مطالعه بگیرند.

حسین جمالی پور

موسسه آرمان اندیشه مولانا
@philosophy_thinking باز کردن / نظر دهید

2023-04-19 20:32:09 ،

با دیدن فیلم تلخ پاساژگردی امام جمعه قشم و خواندن مطلب ذیل به قلم مصطفی فقیهی، به یاد دوران حکمرانی و زمامداری عبوسانه و سختگیرانه و قشری امیر مبارز الدین (محتسب) در شیراز سده هشتم و ابیاتی پر مغز و‌ دردمندانه و حکیمانه از حافظ افتادم و آنها را با خود زمزمه کردم. به رغم سپری شدن بیش از ششصد سال از آن دوران، سوگمندانه، این ابیات وصف الحال این روزهای ماست:

در میخانه ببستند خدایا مپسند
که در خانه ترویر و ریا بگشایند
به صفای دل رندان صبوحی زدگان
بس در بسته به مفتاح دعا بگشایند

و:

ریا حلال شمارند و جام باده حرام
زهی طریقت و ملت، زهی شریعت و‌کیش

و:

عنان به میکده خواهیم تافت زین مجلس
که وعظ بی عملان واجب است نشنیدن
مبوس جز لب معشوق و جام می حافظ
که دست زهد فروشان خطاست بوسیدن


و:

ناموس عشق و رونق عشاق می برند
عیب جوان و سرزنش پیر می کنند
می خور که شیخ و حافظ و مفتی و محتسب
چون نیک بنگری همه تزویر می کنند

مصطفی فقیهی

پاساژگردیِ قلدرمآبانه‌ی امام‌جمعه‌ی قشم؛ حکومت ملوک‌الطوایفی‌ ست؟؟

‏ با «پاساژگردیِ شبهِ‌داعشی» و قلدرمآبانه، رسماً شمشیر ویران‌گری به کسب‌وکارِ «رعیت مظلوم» کشید و رعب‌ و وحشت در شهر ‌ایجاد کرد.

این آقایی که قدرت در دستانش بدمستی می‌کند، به «پلمپِ ساده» هم رضایت نمی‌دهد ؛ در بخشی از فیلم، خطاب به هیأت عریض‌وطویل همراهش می‌فرماید «پروانه‌ی کسب‌ش رو بیگیرید»! از مغازه‌دار تَضرّع و التماس، و از امام‌جمعه، تَحَکُّم و امر و نهی!

‏ حکومت ملوک‌الطوایفی‌ برقرار است؟ امام‌جمعه، دادستان هم شده؟ اصلاً قانون کیلویی چند؟ چه خوب که با افتخار، فیلم این هنرنمایی را هم منتشر فرمودند!


https://www.instagram.com/reel/CrObXmqAJP0/?igshid=MDJmNzVkMjY= باز کردن / نظر دهید

2023-04-18 16:23:39 https://www.lulu.com/shop/soroush-dabbagh/from-khayyam-to-yalom/paperback/product-vvnewp.html?q=+From+Khayyam+to+Yalom&page=1&pageSize=4 باز کردن / نظر دهید

2023-04-18 16:23:09 .

دیروز « از خیام تا یالوم» متولد شد و پای به جهان کتاب نهاد. نقل است که نویسندگان، به رغم اینکه همه آثارشان بر قلمشان جاری شده و خالق آنها هستند؛ برخی از کتابهایشان را بیشتر دوست دارند. نگارنده این سطور نیز از این قاعده مستثنا نیست. در میان 27 جلد کتابی که طی 18 سال گذشته منتشر شده؛ چند کار را خیلی دوست دارم: « ترنم موزون حزن»، « زبان و تصویر جهان»، « ترجمه و شرح رساله منطقی-فلسفی»، « حجاب در ترازو»، « آبی دریای بیکران»، « نبض خیس صبح»، « زمین فقه و آسمان اخلاق،،، «از سهرودی تا سپهری» و « از خیام تا یالوم».

« از خیام تا یالوم»، خیلی از جنس سروش دباغ است و محصول خوانده ها، تاملات، افکار و تجربه زیستۀ نگارنده است. نگارش مقالات آن و دیگر جستارهای کتاب، حدودا دوسالی به درازا انجامید، در عین حال سالهاست در حال و هوای ایده های آن دم می زنم و به « روایتگریِ» آنها مشغولم. امیدوارم این اثر بکار کسانی که کارک های نویسنده ذیل پروژه « سلوک معنوی در روزگار کنونی» را که بیش از 10 سال است بدان مشغولم، بیاید.

دوستان علاقه مند ساکن خارج کشور می توانند کتاب را از طریق لینگ زیر و سایت lulu تهیه کنند. فروردین سال گذشته « شمه ای از شوریدگی شمس» سر برآورد و فرودین امسال، « از خیام نا یالوم».

فقراتی از مقدمه کتاب به قرار زیر است:

«هرچه در این سال‌ها پیش‌تر آمده‌ام، مؤلفه‌ها و مقوماتِ سلوک معنوی در روزگار کنونی بر من بیشتر روشن شده. گویی، در سفر اگزیستانسیلِ درازآهنگِ خود، ستون‌هایی که سقفِ سلوک معنوی بر آنها بنا نهاده شده، رفته رفته سربرآورده و پیش چشمانم حاضر شده‌اند. در این میان، علاوه بر برساختن مفاهیمی تازه همچون «طنز الاهیاتی»، «سالک آستانه نشین» و دوگانه‌های «خوشحالی/خرسندی» و «رنج رهزن/ رنج رهگشا»، از پیِ «تقسیم کن تا پیروز شویِ» دکارت روان گشته و با افزودنِ انقساماتی چند، بر حدود و ثغور سلوک معنوی در روزگار کنونی وضوح بیشتری بخشیده‌ام. تفکیک میان «سالک سنتی» و «سالک مدرن»، همچنین برجسته کردنِ تفاوت میان «عارف» و «سالک» و «سلوک افقی» و «سلوک عمودی» در این راستا بوده است. همچنین است به سروقت مفاهیمِ «ایمان»، «مرگ»، «خدا»، «تنهایی» و «نیایش» رفتن و انواع آنها را از منظرخویش تفکیک و روایت کردن...

«از خیام تا یالوم»، آخرین ایستگاه از سفر اگزیستانسیلی است که طی پانزده سال اخیر پیموده‌ام. روزگاری از تعبیر «طرحواره ای از عرفان مدرن» سخن می‌گفتم و چند و چونش را سراغ می گرفتم؛

چند صباحی است از اصطلاح «سلوک معنوی در روزگار کنونی» بیشتر بهره می‌برم، که در پرتوِ تفکیک میان عارف و سالک، همچنین دو گانهٔ سلوک افقی/ سلوک عمودی، اکنون به نزد من، تعبیری رساتر و رهگشاتر است.
چنانکه در می‌یابم، کارکِ «طرحواره ای از عرفان مدرن/ سلوک معنوی در روزگار کنونی»، که ملتقای سه دیسیپلینِ فلسفه پژوهی، عرفان پژوهی و روان پژوهی است و میان آنها در روند و آیند است؛ از سویی در اندیشهٔ بازخوانیِ انتقادیِ میراث ستبرِعرفان و حکمتِ ایرانی- اسلامی است و از سویی دیگر، با برساختن و وام کردنِ مفاهیم و تفکیک‌های متعدد، در پی هموار کردن و بدست دادنِ روایتی رهگشا از سلوک معنوی در روزگار کنونی است؛ روایتی که به کارآید و آرمیدگی و طمانینهٔ ژرفی را به سمت ما بکوچاند. نگارنده، در این سالیان به قدر وسع، کوشیده سنتزی روشمند و موجه از این کارک بدست دهد و افتان و خیزان آنرا پیش ببرد.
به شرط حیات، بنا دارم این سفرهای اگزیستانسیل را با محوریت قرار دادنِ مکتوبات و آثار دیگر سالکان سنتی و سالکان مدرن، بسط دهم. از اینرو، در وضع و حال کنونی، بیش از این به سهراب نازنین و زیست-جهان فراخ و روح نوازش نمی‌پردازم. زین پس، با پیش چشم داشتنِ دستگاه مفهومیِ عرضه شده و ستونهایی که سقفِ سلوک معنوی بر آنها بنا نهاده شده، به سروقت آثار داستایفسکی، کازنتزاکیس، کوندرا، اونامونا، بیژن جلالی، اخوان ثالث …می‌روم و سفرهای اگزیستانسیلِ خویش را پی می‌گیرم و روایت می‌کنم.»

https://www.instagram.com/p/CrLckvfukC2/?igshid=MDJmNzVkMjY= باز کردن / نظر دهید