2021-06-27 16:04:20
درسگفتار (آنلاین و آفلاین)
مورّخ خانه‌های ابری؛
تأملاتی در شکل و محتوای رخداد نیمایی
به‌هدایت امیر کمالی
طول دوره: ۴ جلسه‌ی ۲ ساعته
شروع دوره: ۲۱ تیر‌ماه ۱۴۰۰
روزهای دوشنبه: ساعت ۱۸ تا ۲۰
به نظر می‌رسد استخراج، پرداخت و به صحنه آ‌وردن یک اصل واحد و جامع در شعر نیما یوشیج که بتواند منظومه‌ی فکری او را مجموع سازد تا به امروز امری صعب و طاقت‌فرسا بوده است. بنابراین هر از گاه ما با مجموعه‌ای از آن مفاهیم یا اسلوب‌هایی مواجه می‌شویم که نهایتاً خواهیم گفت کار نیما تنها «آن» نبوده‌است. همواره کار دیگری از پسِ هر آنچه در نیما می‌یابیم سر برمی‌آورد. به راستی کار او چیست؟ شعر او که مجموعه‌ای نامنظم از سلوکهای ادبی است نهایتاً در چه نقطه‌ای کانونی می‌شود؟ می‌دانیم که این کانونی‌شدن نامی خاص دارد: شعر نیمایی؛ و درست در همین نقطهْ طیفِ نورهای تاریخی شعرْ همگرایی و واگرایی خود را آشکار می‌سازند. درست از همین نقطه است که زمینه‌ی ظهور و بلوغ نسلی از شاعران مهیا می‌شود که شعر مدرن فارسی را ساخته و پرداخته‌اند. اگر پرسش از رابطه‌ی شعر با سیاست و جامعه در اَشکال جدید هنوز واجد ارزش باشد و اگر نحوه‌ی ادای این پرسش محملی از تضارب اندیشه‌ها را بر می‌سازد، به نظر می‌رسد هیچ موقعیت توپولوژیکی مانند آنچه نیما در آن ایستاده واجد اهمیت پژوهش نباشد. با این حال او تنها یک نقطه با نام گسست نیست.
رابطه‌ی خاص شعر فارسی با انقلاب مشروطه، زمینه‌هایی که به شکل بنیادین به حضور صدای نو مشروعیت می‌بخشیدند، مواجهه‌ی تاریخی با شعر دیگران و آگاهانه شدن رویارویی بوطیقای فارسی با امر الاهیاتی مسائلی هستند که فارغ از آنها نمی‌شود در شعر نیما تعمق کرد.
در وضعیت امروز که با نگاهی آمیخته با تردید به نیروی شعر می‌نگریم و هرگاه که با شعری مواجه می‌شویم پیشاپیش به ابزارهای فهم آن عقب‌نشینی می‌کنیم، شاید بازگشت به این نقطه‌ها در سطح مطرح ساختن نام خاص «نیما» بتواند واجد معنایی همه‌جانبه باشد. بنابراین کار ما نه به دست دادن حجمی از اطلاعات درباره‌ی نیما و زمینه‌های شعر فارسی بلکه بازگشتن و از نو خواندن گره‌گاه‌ها، نقاط عزیمت و گسست و نیز برجسته ساختن موضعی خواهد بود و گشودن دریچه‌ای که از آن بتوان شعر فارسی را به جهان پیوند زد.
در این دوره تلاش می‌کنیم بار دیگر همراه او شویم و تکوین شعر نیمایی را از زمینه‌های اصلی و خاصی قرائت کنیم که نیما شعرش را بر آن تحمیل کرد. محورهای اصلی بحث به ترتیب زیر خواهد بود:
۱- شعر: نوشتن، گفتن یا ساختن؟ (نکات نظری در باب وضعیت درک تاریخی از فرم و محتوا در شعر فارسی)
۲- دیگری کیست؟ الگوی فربه‌ی شعر فارسی
۳- زمینه‌های اصلی تحولات ادبی در عصر مشروطه
۴- الاهیاتِ حذف و اقتصاد شعر فارسی: منطق توزیع حضور و غیاب
۵- مدرنیسم، سیاست و تاریخ در گره‌گاه شعر نیما
۶- انقلاب درونی ادبیات: یک دعوای خانوادگی
۷- رخداد و حکمت: رنسانس در گردنه‌های بادخیز
۸- سیمای مترجم بی‌ترجمه
امیر کمالی دانش‌آموخته‌ی زبان و ادبیات فارسی از دهه‌ی هشتاد کار تالیف و ترجمه در حوزه‌ی نقد ادبی و فلسفهی انتقادی را آغاز کرد. در سال‌های پایانی دهه‌ی هشتاد در روزنامه‌های شرق، اعتماد و بهار جستارهای تالیفی و ترجمه منتشر ساخت. کتاب «ازمصائب معنا» حاصل پیگیری او در حوزه‌ی زبانشناسی انتقادی و روش فیلولوژی بود. در ادامه از منظر فلسفهی انتقادی به نقد خاستگاه شعر مدرن فارسی در نیما یوشیج پرداخت که حاصلش کتاب «مانیفست خاموشان» بود. وی هم اکنون عضو هیئت نویسندگان سایت تز یازدهم است. ترجمهی «انسان بی محتوا» از جورجو آگامبن، ترجمهی مجموعه مقالاتی در باب فلسفهی جستارنویسی با عنوان «سیاست جستار» و نقدی سیاسی فلسفی بر داستان‌های بهرام صادقی در هیئت کتابی با عنوان «جستارهایی در فهم بهرام صادقی» سه اثری است که وی در آستانه‌ی چاپ و انتشار دارد.
لطفا در صورت تمایل به حضور در این دوره، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: institutebidar@gmail.com
تلگرام: t.me/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses
505 views13:04
ت
