FactNameh | فکت‌نامه

2021-10-22 07:32:06 قسمت سی‌ام پادکست هفتگی فکت‌نامه، نسخه شنیداری یک مستند درباره علی‌اکبر رائفی‌پور است؛ سخنران و چهره مشهوری که طرفداران زیادی دارد و در بسیاری از سخنرانی‌هایش، با استناد به خبرهای جعلی، تئوری‌های بی‌اساس و گاه شبیه به فیلم‌های علمی-تخیلی را برای مخاطبانش مطرح می‌کند.

مستند تصویری «علی اکبر رائفی‌پور: روایتگر برتر اخبار جعلی» که سال گذشته در یوتیوب فکت‌نامه منتشر شده یکی از محصولاتی است که تحت عنوان پروژه «مروجان نظریه‌ توطئه» در قالب مجموعه مقالات و مستندهای تصویری، ساخته شده و در این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه، آن را خواهیم شنید.

تیم تحریریه فکت‌نامه این هفته به دلیل شرکت در کنفرانس سالانه «گلوبال فکت»، شرایط ضبط اپیزودی را که مرور فکت‌چک‌های هفته باشد، نداشت. در اپیزود هفته بعد (شماره ۳۱) درباره این کنفرانس صحبت می‌کنیم.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

در کست‌باکس بشنوید

در گوگل پادکست بشنوید

در اپل پادکست بشنوید

در اسپاتیفای بشنوید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-22 07:02:45 آیا دانشگاه جانز هاپکینز به اشتباهات محاسباتی دولت‌های آمریکا در قبال تهران اعتراف کرده‌است؟

خبرگزاری تسنیم مدعی است دانشگاه جانز هاپکینز اخیرا گزارشی درباره «محاسبات غلط آمریکا در قبال ایران» منتشر کرده و در آن اعتراف کرده «نظام حکومتی ایران را سیستمی عقل‌گرا و دارای پشتوانه مردمی اداره می‌کند.»

این خبر در شبکه‌های اجتماعی نیز بازتاب زیادی داشته است.

آنچه خبرگزاری تسنیم به آن استناد کرده گزارشی است که روز ۲۴ مهر ۱۴۰۰ در در وب‌سایت Rethinking Iran منتشر و پس از چند روز حذف شده است. در صفحه اول این گزارش لوگوی «دانشکده مطالعات پیشرفته بین‌الملل در دانشگاه جانز هاپکینز» (SAIS) درج شده است.

گروه Rethinking Iran پویشی در دانشگاه جانز هاپکینز است که «ابتکاری یک ساله که شامل مجموعه‌ای از رویدادها به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب ایران و بررسی چشم‌اندازهای جدیدی از پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی انقلاب است». دو عضو هیات علمی دانشگاه، ولی نصر و نرگس باجغلی این پویش را مدیریت می‌کنند.

مطلب «اصول محوری سیاست‌گذاری» به همراه توییت‌های مربوط به آن، ۳ روز پس از انتشار به‌طور کلی از سایت Rethinking Iran و توییتر حذف شدند. رییس دانشکده SAIS دانشگاه جانز هاپکینز هم در پاسخ به سوال فکت‌نامه که آیا این مطلب نتیجه تحقیقات دانشگاه جانز هاپکینز است؟ می‌گوید «اعضای هیات علمی ما صرفا در مقام علمی شخصی خود می‌نویسند و تحقیق می‌کنند.»

این مطلب یک پژوهش، مقاله یا گزارش آکادمیک نیست، بلکه مجموعه‌ای از تحلیل‌ها و راه‌کارهای پیشنهادی نویسندگان بر اساس پیش‌فرض‌های آنها در جهت بهبود وضعیت مذاکرات هسته‌ای بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی است.

با این اوصاف، فکت‌نامه به این ادعای خبرگزاری تسنیم که «گزارش دانشگاه جانز هاپکینز به اشتباهات محاسباتی دولت‌های آمریکا در قبال تهران اعتراف کرده و نظام حکومتی ایران را سیستمی عقل‌گرا و دارای پشتوانه مردمی می‌داند» نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-21 08:32:07 محمد اسلامی: طبق #برجام قرار بود که سوخت اورانیوم ۲۰ درصد به راکتور تهران داده شود اما داده نشد.
این گفته «نادرست» است. مقام‌های ایران دست کم دوبار در سال‌های ۹۵ و ۹۷ تایید کرده‌اند اورانیوم ۲۰ درصدی طبق برجام تحویل ایران شده است.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-20 22:02:09 سهم #بودجه فرهنگی از هزینه‌های دولت و تولید ناخالص داخلی ایران و آمریکا چقدر است؟

بیژن نوباوه‌وطن، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم مدعی است: «سهم بودجه فرهنگی در دنیا ۵ درصد و در ایران ۱.۲ درصد است.»

او مشخص نکرده دقیقا منظورش از «سهم بودجه فرهنگی» چیست، اما تحقیقات ما نشان می‌دهد در هیچ حالتی آمارهای او درست از آب در نمی‌آیند.

بر اساس اسناد سازمان برنامه و بودجه، سهم «امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری» از کل بودجه دستگاه‌های اجرایی حدود ۲/۷ درصد است. پارسال این نسبت ۲/۸ درصد بود.

نتیجه مقایسه بودجه فرهنگ با ارزش جاری تولید ناخالص داخلی هم نشان می‌دهد کل هزینه فرهنگی کشور در سال گذشته حدود ۰/۳ درصد کل GDP ایران در سال ۱۳۹۹ بوده است.

میزان هزینه‌کرد فرهنگی همه دولت‌های جهان در دست نیست، اما آمارهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی نشان می‌دهد کشورهای این سازمان چیزی بین ۳ درصد (مجارستان و ایسلند) تا کمتر از ۰/۳ درصد (آمریکا و کاستاریکا) از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور تفریحی-فرهنگی-مذهبی می‌کنند.

بودجه تفریحی-فرهنگی دولت آمریکا (فدرال و ایالتی) در امور فرهنگی حدود ۰/۷ درصد کل هزینه‌های دولت است. این نسبت در فرانسه ۲/۶ درصد و در ایسلند نزدیک ۷ درصد کل بودجه دولت است.

بر اساس استاندارد آماری، بودجه فرهنگی دولت توسط دولت مرکزی یا دولت‌های ایالتی صرف فعالیت‌های تفریحی ورزشی، فرهنگ و هنر، رسانه، امور مذهبی و انجمنی و تحقیق و توسعه در فرهنگ می‌شود.

با این اوصاف پیدا است هیچ کدام از اعداد و ارقام گفته شده از سوی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم، در هیچ حالتی با آمار جور در نمی‌آیند، به همین دلیل فکت‌نامه به این گفته بیژن نوباوه که «سهم بودجه فرهنگی در دنیا ۵درصد، در آمریکا ۷ درصد و در ایران ۱/۲ درصد است»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-20 20:09:06 مهران توکلی کشه، همه جا خود را یک نابغه علمی معرفی می‌کند اما وقتی از او می‌پرسند ماجرای پرونده کلاهبرداری‌اش در بلژیک چیست، می‌گوید پادشاه این کشور برایش پاپوش دوخته است. صدای او را در پادکست فکت‌نامه بشنوید:

در کست‌باکس

در گوگل پادکست

در اسپاتیفای

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-20 15:07:22 وزیر بهداشت ایران: واکسن برکت از واکسن‌های موفق نه‌تنها در ایران، بلکه در دنیا است.
این ادعا بی‌پایه و اساس است. به جز ایران هیچ کشوری در جهان به واکسن برکت مجوز نداده است. تا امروز بیش از ۶ میلیارد دوز انواع واکسن در دنیا تزریق شده که سهم برکت تنها ۰/۰۷درصد است.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-18 22:41:19 در تازه‌ترین اپیزود پادکست فکت‌نامه، علاوه بر مرور فکت‌چک‌های هفته اخیر، به مناسبت درگذشت ابوالحسن #بنی_صدر به یکی از شایعه‌هایی پرداختیم که دهه‌هاست درباره او گفته می‌شود...

در کست‌باکس بشنوید

در گوگل پادکست بشنوید

در اپل پادکست بشنوید

در اسپاتیفای بشنوید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-18 08:32:09 بنی‌صدر و شایعه‌ای که نمی‌میرد

درگذشت ابوالحسن #بنی‌صدر در فرانسه، خبری بود که باعث شد به بهانه آن در قسمت جدید پادکست هفتگی فکت‌نامه به سراغ یک شایعه قدیمی درباره این شخصیت سیاسی برویم؛ شایعه‌ای که حتی با درگذشت بنی‌صدر هم زنده است و به نظر می‌رسد قرار نیست بمیرد.

به غیر از این سوژه، این هفته بخشی از فکت‌چک‌های سایت فکت‌نامه را مرور می‌کنیم؛ از فکت‌چک‌های مربوط به واکسن کرونا تا سوژه جنجالی دیگر هفته یعنی واردات لوازم خانگی و کره جنوبی. ضمن اینکه بعد از بررسی درستی ادعاهایی درباره راکتور تهران و همچنین رشد اقتصادی کشور، به سراغ سوالاتی می‌رویم که مخاطبان فکت‌نامه مطرح کرده‌اند و تلاش می‌کنیم به آنها پاسخ دهیم.

پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیه‌کننده آن افشین صدری است.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

در کست‌باکس بشنوید

در گوگل پادکست بشنوید

در اپل پادکست بشنوید

در اسپاتیفای بشنوید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-15 22:40:47 آیا ایران در تولید علم در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در رتبه چهارم است؟

روز پنج‌شنبه ۲۲مهر، نفیسه حسینی یکتا، مدیرکل طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، در مراسم رونمایی از محصولات دانش بنیان گیاهی موثر در درمان کرونا در کرمان گفت: «رتبه ایران در تولید علم در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در سال قبل در دنیا پنجم و امسال در رتبه چهارم بعد از هند، چین و آمریکا قرار دارد.»

گزارش ژورنال اتنوفارماکولوژی در فروردین ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸، تعداد ۲۴۳۹ مقاله که شامل ۶.۳درصد مقالات در این زمینه‌هاست، در موسسات ایرانی انجام شده‌است. در این بازه زمانی، از نظر تعداد مقالات چاپ شده، دانشگاه آزاد اسلامی در رتبه سوم و دانشگاه علوم پزشکی تهران در رتبه پنجم در جهان قرار دارند.

اما تحلیل دیگری در دانشکده طب ایرانی دانشگاه تهران روی این گزارش، نشان می‌دهد که تنها ۳۲۳ پژوهش در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ به کارآزمایی بالینی رسیده‌اند. همچنین گزارش یک دهه پژوهش در این دانشکده هم نشان می‌دهد که از این دانشکده تنها ۷۱ پژوهش منجر به کارآزمایی بالینی شده‌است.

در کارآزمایی‌های بالینی، اثر درمانی مورد ادعای پزشکی سنتی، با استفاده از آزمون‌هایی در بافتار علم پزشکی [مدرن] مانند آزمون دوسو کور، بررسی می‌شوند. به‌این ترتیب آن گزاره ادعا شده، اعتبارش را در جامعه علمی پزشکی، نه به واسطه نقل قول از منابع باستانی مانند کتاب قانون ابن‌سینا، بلکه به واسطه اعتبار روش‌های آزمون‌شدنی و تکرارپذیر علم پزشکی [مدرن] می‌گیرد و این روش‌ها اعتباری به پزشکی سنتی نمی‌دهند.

با این حساب، فکت‌نامه به این ادعای مدیرکل طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت که «ایران در تولید علم در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در رتبه چهارم بعد از هند، چین و آمریکا قرار دارد» نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید
در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2021-10-15 21:27:19 گزارش‌های فکت‌نامه در هفته گذشته

۱- خسارت تحریم‌ها علیه ایران چقدر است؟‌

۲- آیا تا ۲۵ سال آینده نرخ رشد جمعیت ایران منفی می‌شود؟

۳- آیا برخلاف برجام، سوخت هسته‌ای راکتور تهران تامین نشد؟

۴- آیا میلیون‌ها نفر در اثر واکسیناسیون کرونا از دنیا رفته و صدها میلیون نفر دچار معلولیت شده‌اند؟

در هفته‌ای که گذشت قسمت ۲۹ پادکست فکت‌نامه منتشر شد.

در این پادکست هر هفته درباره فکت‌چکینگ حرف می‌زنیم و آخرین اخبار و مطالبی را که همکارانمان بررسی کرده‌اند، با هم مرور می‌کنیم. اگر پادکست فکت‌نامه را در اپلیکیشن‌های پادکست دنبال کنید، هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران، از انتشار قسمت جدید باخبر خواهید شد.

@Factnameh باز کردن / نظر دهید