جامعه‌شناسی

2023-10-18 05:40:09 حمله موشکی به بیمارستانی در غزه و کشتار غیرنظامیان به این شکل تداوم بی شرمانه جنایت های جنگیِ درگیری های اخیر است. مسئولیت این جنایت فارغ از اینکه عاملیت آن ارتش اسرائیل باشد یا خطای محاسباتی نیروهای مقاومت فلسطینی، برعهده ی هر دو طرف جنگ است. بیش از ده روز است که در مقابل چشم جهانیان در قرن بیست و یک جنایت های جنگی رخ می دهد و دولت ها و مقامات کشورها تنها و تنها طبق منافع خود موضع گیری میکنند و هریک طبق همان منافع بر آتش جنگ می افزایند. بعد از کشتار هزاران غیرنظامی فلسطینی و اسرائیلی هنوز هیچ کوشش بین المللی و جمعی در جهت آتش بس و توافقات مقدماتی طرح نشده و اکثر رسانه های جهان و دولت ها تمام قد از یک طرف دعوا (رژیم اسرائیل) حمایت می کنند. باید پرسید منطق پشت این حمایت ها چیست؟ منطق پشت این بی عدالتی و یک جانبه گرایی؟ منطق جنایت های جنگی در خاورمیانه؟....

#محمد_مختارپور


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-10-16 11:43:01 سه بلوری بر فراز تپه نظاره گر بازی مشد حسن با گاو خود هستند و آرامش او را بر هم می زنند. همان ها که در پایان و هنگام سقوط مشد حسن به ته دره باز هم حضوری مرموز دارند. همان ها که هویت شان هرگز فاش نمی شود. همان ها که گفته می شود ممکن است مرگ گاو کار آنها باشد‌.
علت تلف شدن گاو را کسی نمی داند، ولی برای مشد حسن چنان حادثه‌ی هولناکی است که به فروپاشی روح و روان او و نهایتا مرگش می انجامد.

وضعیت زندگی ما شبیه وضعیت زندگی اهالی بیل است؛ روستای فلاکت زده ای که در آن مدام حوادثی غریب و باور نکردنی رخ می دهد. هر روز مثل "عزاداران بیل" ساعدی(رمانی که فیلم گاو داریوش مهرجویی اقتباسی از قصه چهارم آن است) عزادار فجایعی هستیم که عاملان و آمران اصلی شان هیچگاه معرفی نمی شوند.

#علی_حاتم به یاد #داریوش_مهرجویی فقید...


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-10-11 16:25:39 جنگ اسرائیل و حماس (سه سناریو)
#صلاح‌الدین_خدیو


محاصرەی کامل غزه، قطع آب، برق، گاز و تلفن و بمباران های هوایی بی سابقه فقط ناشی از خشمی احساسی نیست.
یک ژنرال ارتش اسرائیل گفته آنچه رخ داده ترکیبی از پرل هاربر و یازده سپتامبر است.
ایالات متحده در هر دو مورد وارد جنگ تمام عیار با ژاپن و طالبان و القاعده شد.
اسرائیل هم برای نخستین بار در نیم قرن اخیر وضعیت جنگی اعلام کرده و به حماس اعلام جنگ داده است.
تل آویو در جنگ جاری با یک معادلەی چند مجهولی مواجه است و برای در پیش گرفتن یک استراتژی مشخص، محذوراتی جدی دارد.
هدف اصلی آنها تضعیف جدی و بازگشت ناپذیر توان نظامی حماس در حدی است که کنترل غزه را از دست بدهد و دولت دوفاکتوی آن سرنگون شود.
تحقق این سناریو مستلزم ورود به نوار غزه و تصرف آنست، امری که در جنگ های گذشته اسرائیل از انجام آن خودداری کرده است.

1. اما اگر این جنگ بە سیاق درگیری های گذشته مختومه شود، اسرائیل علیرغم تفوق نظامی بی چون و چرایش در مقام بازندەی بزرگ قرار می گیرد.
باخت اسرائیل به دلایل زیر خواهد بود:
این جنگ تا همین حالا پرتلفات ترین نبرد تاریخ اسرائیل بوده است. اسرائیل در جنگ های گذشته با کسب دستاوردهای ارضی و منهزم کردن ارتش های عربی، صحنەی نهایی را ترسیم می کرد.
بلافاصله پس از آتش بس تل آویو باید وارد مذاکرات طولانی و نفس گیر تبادل اسرا با حماس شود.
تل آویو در گذشته در قبال یک اسیر، هزار فلسطینی را آزاد کرده است. اکنون که تعداد اسیران بیشتر از صد نفر است، معادلەی یاد شده هم تغییر می کند.
حماس از حالا گفته که بخشی از این اسیران در قبال آزادی تمام زندانیان فلسطینی که حدود شش هزار نفرند، آزاد می شوند.
بقیه احتمالا برای چانه زنی در موضوعات دیگر نظیر کاهش محاصرەی غزه و یا امتیازاتی در اماکن مقدس قدس و ...استفاده می شوند.
در صورت آتش بس بدون خلع سلاح حماس، اسرائیل همان کشور قبل از شش اکتبر نخواهد بود. بخش اعظم ابهت نطامی و اطلاعاتی آن نابود می شود و بعد روانی ظرفیت بازدارندگی آن کاهش می یابد.

2. سناریوی دوم این است که اسرائیل وارد غزه شده و درگیر یک جنگ فرسایشی چند ماهه گردد.
این سناریو مخاطرات و چالش های خاص خود را داراست.
حماس در سراسر غزه تونل و کمین گاه دارد و زیر زمین غزه را به یک پادگان تبدیل کرده است.
احتمالا از شهروندان و نظامیان اسیر اسرائیلی هم به عنوان سپر انسانی استفاده خواهد کرد.
یک جنگ فرسایشی چند ماهەی پرتلفات از توان جغرافیایی، سرزمینی و استراتژیک سرزمین کوچک اسرائیل بیرون است.
تل آویو جنگ های گذشته را در چند روز و حداکثر یکی دو هفته برده است.
جنگ برای تسخیر غزه مانند نبرد بازپس گیری رقه و موصل از داعش که ماه ها طول کشید، خونین و پرتلفات خواهد بود و به ویرانی گستردەی شهر می انجامد.
سیل عظیم آوارگان هم چالشی جدی علیه مصر، اسرائیل و حتی کشورهای اروپایی خواهد شد.
نکتەی مهم دیگر این است که طرف هایی که حماس را برای این حمله تشویق کردەاند، نمی توانند با بی تفاوتی نظارەگر نابودی و یا تضعیف جدی آن باشند.
به طور مشخص ایران برای بالا بردن سطح تنش با اسرائیل و باز کردن جبهەهای جدید نظیر جنوب لبنان تحت فشار قرار خواهد گرفت.
در این صورت احتمال گسترش جنگ و تبدیل آن به نوعی رویارویی مستقیم میان ایران و اسرائیل دور از ذهن نخواهد بود.
چین و روسیه هم که از درگیری غرب در بحران مشتعل خاورمیانه سود می برند، نفعی در تسویەی  نهایی حماس نخواهند داشت.
به همین طریق آمریکا و کشورهای حامی اوکراین هم هوادار یک درگیری طولانی در خاورمیانه به بهای قسر در رفتن روسیه از باتلاق اوکراین نیستند.
چالش های فوق الذکر راه را برای گمانەزنی درببرەی سناریوی سوم باز می کند.

3. می توان تصور کرد که در روزها یا هفتەهای آینده با ابتکار عمل قطر یا ترکیه، حماس تعدادی از گروگان های زن و کودک را آزاد خواهد کرد. اسرائیل هم با آزادی زندانیان زن فلسطینی و کاهش بمباران ها به آن پاسخ خواهد داد.
در مرحلەی بعد ممکن است با حضور نیرویی حافظ صلح و شروطی چون لغو محاصرەی غزە تشکیلات پلیس را حفظ و سلاح های سنگین و نیمه سنگین را واگذار نماید.
در این صورت وضعیتی مشابه کرانەی باختری پیش می آید و راه برای گام های بعدی در مسیر وحدت جناح های فلسطینی و احیای گفتگوهای صلح باز می شود.
تحقق هر یک از این سناریوها، منوط به تحولات میدانی و پیش آمدهای سیاسی در منطقه و رویدادهای ریز و درشت بسیار است.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-10-09 23:59:25 باز کردن / نظر دهید

2023-10-08 20:23:11 جنگ به ایران نخواهد رسید
#یدالله_کریمی_پور

فضای مجازی پر شده از احتمال کشیده شدن دامنه نبرد کم شدت حماس_اسرائیل (اشغالگر)به ایران؛ سهل است که برخی مفسرین چنین رخدادی را حتمی الوقوع پنداشته اند. از جمله بنگرید به یادداشت امروز ژئوپلیتیسین توماس فریدمن، سر ستون نویس نیویورک تایمز مبنی بر کشیده شدن جنگ به ایران و لبنان. ولی این گونه تفسیرها سست و کم پایه و به دور از شاخص های ژئوپولیتیک اند.‌ چرا؟

۱- سر هشت پا
لاییر لاپید نخست وزیر پیشین دولت اسرائیل، در جهت توجیه کارآمدی استراتژی هزار خنجر برای تضعیف جمهوری اسلامی، باورمند بود که حکومت کنونی چیره بر ایران، بسان هشت پایی است که در همه خاورمیانه گسترده شده است. وی بهترین راهبرد رویارویی با آن را هدف قرار دادن سر می دانست و نه پاها. آن هم نه از راه رویارویی مستقیم و آشکار، بلکه با شیوه تلاشی از درون و درگیر سازی قوایش در فضای خارج نزدیک.‌ مانند درگیری با همسایگان.‌ با وجود بالا بودن احتمال تشکیل دولتی ائتلافی در اسرائیل، با مشارکت بنی گانتز و لاپید، احتمال جنگ مستقیم با جمهوری اسلامی ایران، بسیار پایین تر از تفسیرات کج و کوله است.‌ به ویژه این که واشنگتن و تل آویو بر کارآمدی استراتژی هزار خنجر همداستانند؛

۲- جنگ عمومی
در صورت برپایی جنگ مستقیم با جمهوری اسلامی، احتمال گسترش آن به همه کشورهای حوزه خلیج فارس، بیش از ۹۹٪ است. چنین راهبردی به معنای برپایی جنگی عمومی در خاورمیانه خواهد بود که احدی از ملت ها، جز روسیه با آن موافق نیست؛

۳-جبر جغرافیایی
اسرائیل(اشغالگر) با داشتن کدام مرز مشترک با ایران وارد نبرد مستقیم شود؟ در کدام اثر کلاسیک نظامی و ماخذ اصلی ژئواستراتژی، حمله هوایی جنگ خوانده شده است؟ مگر بین ایران و اسرائیل  سه کشور سوریه،اردن،‌ عراق، حائل نیستند، اسرائیل چگونه قوای خود را بیش از ۱۸۶۳(از حیفا تا مرز مهران) کیلومتر از سه کشور عبور دهد؟

۴-صلح برباد رفته
با تکوین جنگ اسراییل علیه جمهوری‌اسلامی، دیگر حتی ته مانده ای از پیمان صلح ابراهیم باقی نخواهد ماند. آیا اسراییل حاضر به پرداختن چنین بهایی است؟

۵- جنگی تمام عیار
آشکار است که چنین جنگی تمام عیار خواهد بود؛ یعنی بهره گیری از همه ابزارهای در دسترس برای دستیابی به پیروزی و وادار نمودن دشمن به تسلیم. آیا جهان آماده برپایی جنگی هسته ای است؟

۶- جنگی روس دوست
برپایی چنین جنگی، تمام و کمال آرزوی روسیه برای زدایش تمرکز از جبهه اوکراین است.‌ آیا استراتژیست‌های ناتو تا این اندازه سبک مغز شده اند؟

۷- پاهای قوی
حتی چنان چه تعبیر لاییر لاپید در مورد پا بودن دوستان منطقه ای جمهوری‌اسلامی، در برابر سر بودن تهران، درست باشد، بعید نیست پاها توانمندتر باشند.‌ به گمانم قدرت موشکی حزب الله کمتر از جمهوری اسلامی نیست. آیا اسراییل آماده مشارکت در جنگی با چهار جبهه خواهد بود؟ آیا لبنانی ها اجازه ورود به چنین جنگی به حزب الله خواهند داد؟
خوب است کسانی مانند توماس فریدمن، که اتفاقا دسترسی همه جانبه ای به اطلاعات راهبردی دارند،‌ کمی به آموخته های پیشین جغرافیایی خود بها داده و در باره پیشن بینی کشیده شدن دامنه جنگ به ایران، بر ادبیات ژئواستراتژیک بیشتر تامل می‌کردند. به گمانم جهان در برابر این سناریوی روسیه خواسته، راه خردمندی برخواهد گزید.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-10-07 21:13:28 دنیای جنون‌آمیز!
احمد زیدآبادی

هیچ آدم عاقلی بازی تمام نشده را جشن نمی‌گیرد.
بازی بین حماس و اسرائیل تازه آغاز شده است و یک ضربۀ تحقیرآمیز اولیه به معنای بُرد بازی نیست.

به نظرم اسرائیلی‌ها از وایرال شدن صحنه‌های اسارت غیرنظامیان خود مثل اسارت پیرزن کهنسال یهودی به دست شبه نظامیان حماس کاملاً استقبال می‌کنند تا در روزهای آینده که شماری از زنان و کودکان و دیگر غیرنظامیان فلسطینی در نوار غزه کشته و زخمی شدند، حساسیت چندانی ایجاد نکند.

ما با دنیایی جنون‌آمیز روبروییم! این جنون جایی برای انسانیت باقی نگذاشته است. در ادبیات حامیان اسرائیل و همینطور حماس در فضای مجازی سیر کنید تا معنی و مصداق واقعی جنون را دریابید!

جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-09-22 22:30:56 در خبرها آمده بود که 13 دانشجوی شریف در یک شب با یک پرواز به امریکا مهاجرت کرده‌اند. سپس مشخص شد که در تصویر تنها ۳ نفر مهاجرت کرده‌اند. این امر چیزی از عمق ماجرا نمی‌کاهد. آمار و وضعیت مهاجرت آنقدر واضح و شفاف فاجعه‌آفرین است که نیاز به آمارسازی و اغراق ندارد. این روزها در ایران اگر کسی را ببینیم که درحال مهاجرت نیست یا چنین قصدی ندارد به جد جای تعجب دارد و پرسش. ما تیتر خبر را اصلاح نمی‌کنیم. چرا که هیچ تفاوتی در واقع امر ندارد. همه می‌دانند مابقی نفرات به غیر از ۳ نفر نیز احتمالا یا درحال مهاجرت هستند یا برنامه‌هایی برایش دارند.
خبرها و حواشی مهاجرت ایرانیان را از رصد خانه‌ی مهاجرت ایران دنبال کنید.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-09-22 09:07:39 چرا صدای حاکم می‌تواند «درباره‌» انسان حرف بزند اما «با» انسان‌ها نه؟
#احسام_سلطانی

صدای حاکم قادر به سخن گفتن با انسان‌ها نیست. او فقط از «انسان» حرف می‌زند، از یک مقوله و مفهومی کلی و انتزاعی و ناملموس. او از یک موجود مرده (انسان) حرف می‌زند، از چیزی که نیست.
«انسان» وجود ندارد و آن‌ها که همچنان با اتکا به این مفهوم به تحلیل وضعیت موجود می‌پردازند، هنوز قادر به فکر کردن به وضعیت موجود نیستند. این مفهوم درست مثل زن، مرد، زبان و فرهنگ ناکارآمد و مرده است و قادر نیست حتی اندکی از وضعیت زندگی انسان‌ها را به ما نشان دهد. یکی از مسائلی که در ایران منجر به بی‌فکری شده است، منجر به ناتوانی در اندیشیدن، همین موضوع است؛ یعنی استفاده از زبان و مفاهیمی که بیشتر بازنمایی‌کننده‌ی جهان ارباب‌اند تا جهانی متمایز. نمی‌توان با مفاهیم و ابزارهای مفهومی‌ای که بارها ناکارآمدی خود را در توصیف وضعیت متکثر جامعه نشان داده‌اند و با استفاده از مفاهیمی که گفتمان رسمی با اتکا به آن‌ها راه تجاوز به انسان‌های موجود را فراهم می‌کند، به موقعیت کنونی نگاه کرد و به واقعیت پی برد. این مفاهیم (زن، مرد، انسان، زبان، فرهنگ) واقعیت را از چشم ما پنهان می‌کنند و ابزارهایی در خدمت گفتمان رسمی هستند، در خدمت سرکوب‌اند و با آنچه خود عامل سرکوب است نمی‌توان پرده از شیوه‌ی سرکوب برداشت.
صدای حاکم با اتکا به مفاهیمی که تکثر را از چشم ما پنهان می‌کنند و صرفاً یکسانی و یکپارچگی دروغین را به تصویر می‌کشند، عملاً توان حرف زدن با انسان‌ها را از دست داده‌ است. او مدام «درباره‌» انسان حرف می‌زند اما توان حرف زدن «با» انسان‌ها را ندارد و اینجا تمایز میان «درباره» و «با» صرفاً تمایز میان دو واژه نیست بلکه تمایز میان دو نوع نگاه است. آن که صرفاً «درباره» انسان حرف می‌زند و نه «با» انسان‌ها، اساساً به آدمی همچون یک شیء می‌نگرد ‌و درکی از تفاوت و ارتباط و از سخن به طور کلی ندارد. در این جهان‌بینی «سخن» امری مازاد است، زبان امری مازاد است و آنچه بیشترین اهمیت را دارد پیروی کردن از الگوها، باورها و امور داده شده است. در چنین جهانی حرف زدن، سخن گفتن، گفتگو، ارتباط و تفاوت چه اهمیتی دارند؟
جهانی که این جهان‌بینی به نمایش می‌گذارد، جهانی است پیچیده به امور مقدس پنداشته شده و در جهانی که تقریباً هر چیز ارزش خود را از مقدار نسبت خود با امر مقدس پنداشته شده می‌گیرد، سخن گفتن چه اهمیتی دارد؟
سخن آنجا اهمیت پیدا می‌کند که امور نسبی شده باشند و هر صدا خود را فقط بخشی از جهان قلمداد کند و نه همه‌ی جهان.
با وجود چنین صدایی، خشونت امری دائمی است، چرا که او خود را حقیقتی بی‌رقیب می‌داند. این صدا نه درکی از تکثر دارد و نه از حرف زدن و نه از گفتگو و نه از ارتباط و کمترین انحراف از آنچه او مقدس می‌پندارد، بی‌هیچ سخنی تنبیه و مجازات به‌دنبال خواهد داشت.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-09-21 10:52:57 ۱۳ فارغ‌التحصیل دانشگاه شریف در یک شب مهاجرت کردند

کانال خبری چندثانیه نوشت: این تصویر ۱۳ جوان فارغ التحصیل دانشگاه شریف است که همگی در یک پرواز به آمریکا مهاجرت کرده‌اند. هرکدام از این چهره‌ها نخبه‌ای هستند که ناامید از فراهم شدن فرصت ناچار به مهاجرت شده‌اند.

پ.ن: این تصویر فروپاشی فردای ایران است. مهاجرت نخبگان در سطوح و حوزه‌های مختلف از علوم‌انسانی تا پزشکی و مهندسی و غیره به معنای کاهش کیفیت زندگی در ابعاد مختلف است. شاید هیچ‌یک از رخدادها و بلایای چهار دهه‌ی اخیر (انقلاب، جنگ، تحریم، ناکارآمدی و غیره) به میزان مهاجرت نخبگان ضربات جبران ناپذیری بر پیکره‌ی زیرساخت‌های کشور وارد نکرده باشد. این تصاویر و خبرها را یک‌جا آرشیو کنید، شاید لازم باشد پنج تا ده سال آينده با خبرهای فاجعه‌بار در حوزه‌های مختلف آن‌ها را به یاد بیاورید.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید

2023-09-15 22:35:08 ما وارث درگذشتگان خویشیم، اما این به آن معنا نیست که گوشه‌ای بنشینیم و دست روی دست بگذاریم، و چون وارث درگذشتگان خویشیم، در پی تغییر سرنوشت خود و اطرافیان خود نباشیم.

| محمد محمدعلی |


محمد محمدعلی، نویسنده ایرانی، امروز درگذشت.


جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY باز کردن / نظر دهید