Matnook | ﻣﺘﻨﻮک

2022-02-07 17:14:41 چرا «جدوآباد» درست است؟

۱) «جدوآباد» دراصل «جدوآباء» بوده و همزۀ آن مانند همزۀ واژه‌های «املاء»، «انشاء»، «اعضاء» و ...، که در فارسی تلفظ نمی‌شوند، حذف شده‌است. سپس، برای آسانی تلفظ، یک «د»، به قیاس «د» در «جد»، به آن افزوده شده‌است.

۲) «آبا» (در عربی، «آباء») جمع «اَب» و به معنای «پدران و اجداد» است و در تعبیر «آبا(ء) و اجداد» نیز به همین معنی به‌کار می‌رود. اما «جدوآباد» در فارسی فقط به معنای «نیاکان و پدران» نیست، بلکه به معنای «تمام نسل‌های قبلی شخص (اعم از زن و مرد)» است و بنابراین، در مقام اصطلاح، تنها در همین معنای پیش‌گفته به‌کار می‌رود، نه «پدران و نیاکان»:
- «داری من‌و مسخره می‌کنی؟ خودت‌و مسخره کن، جدوآبادت‌و مسخره کن،‌ اون توله‌های بی‌شعورت‌و مسخره کن.» (غلامحسین ساعدی، شب‌نشینی باشکوه، ص ۶۶)

۳) «جدوآباد» دست‌کم دویست سال است که در فارسی رواج دارد:
- «هرگاه جدوآباد تو از خاندان سلطنتِ ظاهری بهره نداشتند [...] باید که به دستور آباء و اجداد [...] مشغول کار مستمرۀ خویش باشی.» (محمدشفیع طهرانی، مرآت واردات (قرن ۱۲)، به کوشش منصور صفت‌گل، میراث مکتوب،‌ ۱۳۸۳، ص ۸۱)
- «مهاجران آمریکایی هزار جور جدوآباد دارند و به آن‌ها می‌نازند.» (مسعود جعفری،‌ نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل‌احمد، ص ۱۰۸)
- «ای به گور ننۀ جدوآباد هرچی گربه‌س!» (احمد محمود، مدار صفر درجه، ج ۳، ص ۱۵۶۹)
- «پدربزرگ [...] گفت: گه خوردند با جدوآبادشان!» (رضا براهنی، رازهای سرزمین من، ج ۱، ص ۳۳۹)
- «تا به جدوآباد محسن نرسد ول نمی‌کند که.» (فریبا وفی، رازی در کوچه‌ها، ص ۳۷)

یادآوری:
«جدوآباد» در فرهنگ فارسی عامیانه (ابوالحسن نجفی) با دو شاهد و در فرهنگ فارسی گفتاری (بهروز صفرزاده) با دو مثال مدخل شده‌است. در فرهنگ بزرگ سخن نیز هر دو صورتِ «جدوآباد» و «جدوآبا» آمده و برای هریک شاهدهایی نقل شده‌است.

۴) بنابراین، از آنجا که به‌طور کلی هیچ تغییر و تحولی در زبان بی‌دلیل نیست و فارسی‌زبانان نیز آن را به همین صورت تلفظ می‌کنند، «جدوآباد» کاملاً درست است و کاربرد آن در متن‌های غیررسمی،‌ مانند داستان،‌ اشکالی ندارد. گفتنی است که این اصطلاح به‌ندرت در نوشتارهای رسمی به‌کار می‌رود و به‌‌جای آن، در نثرهای کمابیش نشان‌دار، «آبا و اجداد» می‌نویسند که بهتر است در فارسی معیار بنویسیم «پیشینیان»، «نیاکان»، «پدران و مادران»،‌ یا واژه‌هایی از این دست.
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۱‌/‌‌۱‌۸‌
سید محمد بصام
فرهاد قربان‌زاده
@Matnook_com @azvirayesh
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-06 22:51:09 موضوع:
- معرفی چند کتاب مفید در ویرایش
- پاسخ به مهم‌ترین پرسش‌های ویرایشی شما
- سه نکتۀ جدید ویرایش برای اهل‌قلم
این لایو ذخیره نمی‌شود.

ورود به لایو آموزشی (ساعت ۲۰):
instagram.com/matnook_com
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-06 13:10:10 کارگاه ستارگان ویرایش + ۴ هدیۀ رایگان!

۵۰ درصد تخفیف ویژه برای ثبت‌نام در کارگاه آنلاین ۱۰۰۱ نکتۀ درست‌نویسی مؤسسۀ متنوک فقط تا ۱۹ بهمن! (شروع: ۲۰ بهمن، پایان: ۲۵ اسفند)
هرگز تمدید نخواهد شد!
@Matnook_com
هدایای ویژە برای شما:‌
۱) جزوهٔ ۱۰۰صفحه‌ای رنگی (PDF) کارگاه، به ارزش ۹۹٫۰۰۰ تومان، رایگان؛
۲) دورۀ مقدماتی و ترفندهای وُرد + صدها فایل کمک‌آموزشی، به ارزش ۱۹۹٫۰۰۰ تومان، رایگان؛
۳) ۴۵ ساعت فیلم کل کارگاه، به ارزش ۳۹۹٫۰۰۰ تومان، رایگان؛
۴) کارگاه ادغامی دستور زبان فارسی، به ارزش ۲۹۹٫۰۰۰ تومان، رایگان.

شرایط، سرفصل‌ها، و مزایای کارگاه را اینجا ببینید!
این دوره برای ویراستاران، مترجمان، و نویسندگانی است که می‌خواهند نکات جدید و متفاوتی در ویرایش بیاموزند و آموخته‌های خود را به‌روز کنند‌.

ثبت‌نام سریع و آسان:
@MatnookAdmin3
ویدئو شرکت‌کنندگان قبلی:
@Matnook_01
ساعت اداری (۹ تا ۱۴): ۰۲۵۳۷۸۳۸۸۹۵
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-06 13:09:10 ۱۰ قاعدهٔ عددنویسی

الف) حروفی
۱) اعداد بی‌واو:
یک تا بیست؛ سی، چهل، پنجاه ... صد؛ دویست، سیصد، چهارصد ... هزار.

۲) اعداد ترتیبی:
هفتادویکم، چهل‌ویکمین‌، سی‌اُمین، ... .

یادآوری:
به‌منظور برجسته‌سازی، می‌توان عدد ترتیبی را رقمی‌ نوشت (عدد + ـُ‌م/ ـُ‌مین). مثال:
- در موانعِ مدیریتِ مدرسه‌‌محور، مسئولیت‌ناپذیری، با رتبۀ ۴٫۶۵ـم، بالاترین رتبه را دارد. (از اینترنت)
- ۴۰مین همایش.

۳) اعداد کسری:
یک‌دوم، پنج و یک‌سوم، بیست و سه‌پنجم، ... .

۴) ساعت:
نُه و پنجاه و چهار دقیقۀ شب، یک ربع به چهار، بیست دقیقه به هفت، چهارِ صبح، شش‌و‌نیمِ عصر، ... (درصورت لزوم، رقمی: ۲۱:۵۹).

۵) تاریخ، به سه صورت:
- حروفی: هفتم شعبان هزار و چهارصد و سی؛
- عددی: ۱۹۸۲/۱۲/۳۰؛
- ترکیبی: ۲۲ تیر ۱۳۹۴ (با فاصلهٔ جامد*).

* فاصلۀ جامد، بی‌آنکه واژه‌ها را به هم نزدیک کند، واژه‌های قبل و بعد خود را به هم زنجیر می‌کند و مانع گسستنِ آن‌ها می‌شود. این فاصله باید در وُرد تعریف شود.

ب) رقمی
۱) اعداد واودار:
۲۶, ۱۲۵, ۱۳۵۶, ۳۵٫۲۰۰, ... .

یادآوری:
واودارها، اگر حروفی نوشته شوند، کاملاً بافاصله:
بیست و چهار، صد و پنجاه و هشت، هزار و دویست و هفتاد و یک، سی و سه و صد و نود و چهار هزارمِ درصد (۳۳٫۱۹۴%)، ... .

۲) اعداد اعشاری:
۴٫۲۵, ۸٫۷۰۱, ۲۴٫۹, ... .
- عدد پی تقریباً برابر با ۳٫۱۴ است.

۳) در پاورقی و متن، اعداد از راست (کوچک) به چپ (بزرگ):
دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، ج ۳، ص ۲-۱۴؛ سورۀ بقره، آیۀ ۲۵-۳۳؛ بیهقی (۳۷۰-۴۵۶ ق)، ... .

۴) سایر واحدها، با فاصلۀ جامد:
۳٫۵ گرم، ۵۰٫۲۲۱٫۰۰۰ ريال، ۲۵۰ درجۀ فارنهایت، ۰٫۵ لیتر، ... .

۵) شمارۀ شناسنامه، جدول، صفحه، نمودار، آیه، عدد پانوشت (توک) و پی‌نوشت، ریاضیات، و درصد (مثلاً ۲۵%) همگی به رقم نوشته می‌شوند.

سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-05 21:32:36 باز کردن / نظر دهید

2022-02-05 21:31:10 باز کردن / نظر دهید

2022-02-05 16:37:14 یک بار برای همیشه:
سوم‌شخصِ مفردِ ماضیِ نقلی همیشه نیم‌فاصله نوشته می‌شود، چنانکه دیگر صیغه‌های این فعل نیز نیم‌‌فاصله نوشته می‌شوند. پس:
- آمده‌ام، آمده‌ای، آمده‌است، آمده‌ایم، آمده‌اید، آمده‌اند؛
- شده‌ام، شده‌ای، شده‌است، شده‌ایم، شده‌اید، شده‌اند.
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۱‌/‌‌۱‌‌‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-04 11:48:26 اگه دیروز به هر دلیلی موفق نشدید ثبت‌نام کنید، فقط امروز رو فرصت دارید با تخفیف ۴۰۰هزارتومنی ثبت‌نام کنید و هدایای رایگان رو هم بگیرید. همین الان بزنید روی لینک زیر و ثبت‌نامتون‌و نهایی کنید. فقط امروز!
@MatnookAdmin3
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-04 11:43:40 Matnook | ﻣﺘﻨﻮک pinned a video باز کردن / نظر دهید

2022-02-04 11:42:27 فاصله‌گذاریِ قیدهای حرف‌اضافه‌ای

ساختِ «حرف اضافه + اسم»، وقتی قید می‌سازد (یا در نقشِ قید به‌کار می‌رود)، همواره نیم‌فاصله یا بی‌فاصله نوشته می‌شود. این ساخت سه الگوی رایج دارد:

۱) «به» + اسم:
به‌آسانی، به‌آهستگی، به‌اجبار، به‌اشتباه، به‌اصطلاح، به‌اندازه، به‌تدریج، به‌تنهایی، به‌جا، به‌حق، به‌خصوص، به‌خوبی، به‌درستی، به‌دقت، به‌راستی، به‌روشنی، به‌زحمت، به‌زودی، به‌زیبایی، به‌سادگی، به‌سختی، به‌سرعت، به‌سلامتی، به‌شدت، به‌ظاهر، به‌علاوه، به‌قاعده، به‌مرور، به‌مناسبت، به‌موقع، به‌نسبت، به‌وضوح، به‌وفور، به‌ویژه*، به‌یقین، ... .

۲) «بی» + اسم:
بی‌اختیار، بی‌اغراق، بی‌پرده، بی‌تأمل، بی‌تردید، بی‌تفاوت، بی‌توجه، بی‌جا، بی‌جهت، بی‌چون‌وچرا، بی‌خودی، بی‌درنگ، بی‌رخصت، بی‌زحمت، بی‌سبب، بی‌شبهه، بی‌شک، بی‌شک‌وتردید، بی‌علت، بی‌قیدوشرط، بی‌گمان، بی‌مقدمه، ... .

۳) «در» + اسم:
دراصل، درحال، درحقیقت، درضمن، درکل، درنتیجه، درنهایت، درواقع، ... .

سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید