📶درسگفتارهای جامعه شناسی

2022-08-31 16:57:37 تلاش برای رسیدن به انحصار در امنیت، رقابت میان فرادستان را رقم می زند. هر شخصی سعی می کند تا سایر فرادستان را حذف و مهمترین منبع قدرت یا امنیت را از آن خود سازد. اگر یک شخص و گروه وابسته به آن بتواند سایر گروهها را حذف کند جامعه به سمت مونارشی یا حکومت فردی حرکت می کند و اگر چند گروه مختلف، قدرت نظامی و امنیتی را در اختیار داشته باشند اندک سالاری بر جامعه حاکم خواهد شد. بنابراین، اولین دوراهی که سرنوشت ملت‌ها را تعیین می کند امکان یکپارچه سازی فرادستان است. یکپارچه سازی فرادستان بتعبیر داگلاس نورث نظام سیاسی را استبدادی می‌سازد، یعنی تسلط یک فرد و گروه وابسته به آن بر جامعه. آنچه امکان گذار از اندک سالاری را در اروپا را بصورت آرام و تدریجی فراهم ساخت، عبارت بود از تکثر قدرت‌های نظامی و محلی، که اروپا را در نتيجه آب فراوان، کوههای مرتفع و زمستان‌های سخت به لحاف چهل تکه ای از حکومت های محلی تبدیل کرده بود و از انحصار قدرت نظامی در دست اقلیتی از مردم یا گروه ها جلوگیری می کرد. نتیجه منطقی چنین شرایطی در اروپا و بویژه در انگلستان این بود که جنگهای داخلی درازمدت به گروهای درگیر ثابت کرد که هیچ یک از آنها، یعنی پادشاه، اشراف زمیندار و تجار بزرگ قادر به حذف ديگران نیستند و تداوم شرایط، در نهایت به گذار از اندک سالاری و تأسیس نهادهایی منجر شد که صلح و آرامش را میان آنها برقرار ساخت. در مقابل، در کشورهای شرقی مانند ایران به دلیل شرایط اقلیمی خشک، حکومتهای محلی بعنوان سپری در برابر قدرت برتر بندرت شکل می‌گرفتند. در چنین شرایطی حرکت کشورها به سمت حذف اندک سالاری نیز بصورت پاندولی بود: «اندک سالاری فرو می ریزد، برای مدتی مردم سالاری استقرار می‌یابد و مجدداً اندک سالاری حاکم می‌شود.


چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟
دارون عجم اوغلو، جیمز ای رابینسون


@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-31 16:56:24 دیالکتیک چیست؟

دیالکتیک  در لغت به معنای گفت و گو و مکالمه است اما در مفهوم چیز دیگری است. دیالکتیک به معنای در حرکت بودن و تغییرات مداوم است و آن چیزی است که در برابر متافزیک که تفکری ساکن و بی تحرک است قرار می گیرد. در متافیزیک حرکت جهان را حرکتی دایره وار می دانند که به نقطه آغازین خود باز می گردد اما در دیالکتیک حرکت جهان را حرکتی مارپیچی و رو به جلو فرض می کنند. دیالکتیک در یونان باستان نیز ریشه داشته است.هراکلیت دانشمند یونانی عقیده داشت که در یک رودخانه دوبار نمی توان شنا کرد چون نه آن رودخانه همان رودخانه پیشین است و نه آن آدم همان آدم. او این اندیشه را ٢۵٠٠ سال پیش از موعد اعلام داشت و به این خاطر در آن زمان به هیچ وجه مورد قبول واقع نگردید. اما هگل فیلسوف آلمانی  آن را پیرایش کرد و به نام خود به ثبت رساند.
دیالکتیک مشتمل بر 3 اصل می باشد. تغییر، اثر متقابل و تضاد.

در دیالکتیک همه اشیا در حال تغییر می باشند، اشیا بر هم اثر متقابل می گذارند و تضادی درونی بین تز و آنتی تز در درون هر چیز برقرار است که سرانجام به تولید پدیده ای جدید (سنتز) منتهی می شود.

دیالکتیک یعنی تنشی در یک نظام، فرایندی که بوسیله ی آن تغییراتی براساس همان نقش و تضادهای حاصله رخ می دهد . و در تعریفی دیگر « دیالکتیک یعنی علم قوانین بسیار عمومی که بر گسترش و تکامل طبیعت ، جامعه و فکر حاکم است و به نظر هگل؛ دیالکتیک زندگی و روح گسترش علمی است». به عبارتی دیگر دیالکتیک  یعنی واقعیتِ در حرکت... همانطور که گورویچ متذکر می گردد دیالکتیک حرکت و تغییر در یک کلّ یا تمامیت است. به این معنی تمام جهان هستی و بمراتب جهان اجتماعی، یا جامعه ، یک دیالکتیک است. به این نحو تمام جامعه شناسان نیز زمانی که حرکت، تغییر ، گذار ، تحول و هرگونه پویایی اجتماعی را بخواهند بفهمند و یا تبیین کنند ، ناگزیر در شناختِ این واقعیت دیالکتیکی درگیرند، چه نام این واقعیت را واقعیت دیالکتیکی بگذارند چه به یک هندسه ی دوتایی یا سه تایی باور پیدا کنند. بنابراین، تغییر، تحول و تکامل جوامع، یا گذار تفکیک یافتگی جوامع، یعنی تغییر و تحول منظم واقعیتهای دوگانه و بیشتر. در اصل عامل اصلی تکامل پدیدهها و حرکت و‌دینامیسم طبیعت ناشی از تضاد درونی پدیدههاست(تز و آنتی تز) و همین تضاد درونی‌پدیده هاست که سبب میشود تحرک و حرکت شکل بگیرد؛ با این وجود این تضاد به تقابلی میرسد(عامل حرکت) بین تز و آنتی تز و ترکیب این دو را یک سنتز گوییم و همین سنتز میتواند با یک تز یا آنتی تز دیگر ترکیب شده و سنتز جدیدی ایجاد کند و درواقع مثل یک فنر مارپیچ بسمت بالا حرکت خواهد کرد.


@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 21:47:20 ابتذال شر

" شرهای بزرگ در کل تاریخ بشر به طور عام، نه توسط متعصبان کور یا بیماران با مشکلات روانی بلکه به وسیلهٔ مردم عادی که استدلال‌های دولت-ملتهایشان را  پذیرفته‌اند به اجرا در آمده و به همین دلیل، از نظر این مردم اعمالشان رفتاری طبیعی بوده است."

"شرها" از جایی دور نمی آید بلکه در همین نزدیکی هاست. بازتولید ساختار ذهنی آدمیان است که الگوهای رفتاری ما را شکل می دهند. الگوهايى که در روند بهنجاری شدن و عرفی شدن آنها در قالب ارزشهای حاکم بر جامعه انسانی دلالت دارد.
الگوهای ذهنی ای که همیشه ما را در جهت سازگاری با شرایط موجود آشتی می دهد و ما را قانع می سازد که بایستی آنچه که هست و آنچه که بر پیرامون مان می گذرد حقیقتی اجتناب ناپذیر است.
بدین جهت است که معمولا گزاره "انتخاب" در ادبیات روزانه ما آنچنان ازموضوعیتی برخوردار نیست.
و زمانی که از "انتخاب" سخن به میان می آید سعی داریم باتوجه به ساختار و الگوهای ذهنی خود موضوعی به عنوان "حق انتخاب" را از خود، در زوایای ذهن خود پنهان کنیم.
چرا که باور به گزینه " حق انتخاب" را در لایه های نفوذ ناپذیر ذهن خود مدفون کرده ایم.
گرفتاری و دچار شدن به "ابتذال شر" و زیستن در فضای "شری" شده و "شر" گونه هم دقیقا از این جا نشات می گیرد.
"ابتذال شر" بهنجاری شدن "شر" و زیستن در این فضای وهم آلود است.
هنجاری شدن شر به ابتذال انسانی دامن زده است و مانع اساسی در پروسه تفکر انسانی است.
گرفتاری در این ابتذال عامل اساسی در "امتناع از تفکر" در میان انسان ها گردیده است.
امتناعی که موجب پسرفت انسان و جامعه انسانی گردیده و تفکر و اندیشیدن را به صورت عرفی حلقه مفقوده در فرایند توسعه پایدار اجتمایی گردیده است.
امروز مشکلی که برای ما در جامعه مان وجود دارد، همین عدم توانایی به "اندیشیدن" است. حد فاصلی میان خیر و شر و یک پیوستار فکری است که این دو را درون نوعی دیالکتیک  با یکدیگر قرار می دهد .
اگر ابتدا بر نظریه کانت تاکید کنیم، می بینیم که به باور او مساله «منشاء شر»  دست نایافتنی است و مساله اصلی، نه منشاء شر، بلکه  دلیل به انجام رسیدن و تحقق یافتن «شر» در نظام کنش است و اینکه چگونه باید بتوان در برابر وسوسه  انجام «شر» مقاومت کرد و با آن مبارزه کرد. و از این رو مفهوم «شر رادیکال» را مطرح می کند که به ریشه ای بودن و درونی بودن و عمق فاجعه شر دلالت دارد.


آرنت براي مواجهه با چنين چالشي با تأثير از تفكرات مارتين بوبر، انديشة «دو تن در يك تن» يعني رودرويي انسان با خويشتن خود يا «وجدان» را مطرح مي‌سازد. كليد جلوگيري از بروز شر در ديدگاه وي درگير شدن پيوسته عمل انساني و وجدان است به گونه‌اي كه بر اثر اين درگيري جلوه‌اي از خودشناسي پديدار مي‌شود تا مانع از بروز شر ‌گردد. بر همين اساس و با توجه به زمينة ايجاد شر (فقدان تعقل) نتيجه مي‌گيرد كه بزرگ‌ترين شرها از كساني سر نمي‌زند كه به ناچار بايد با وجدان خويش روبرو شوند بلكه بزرگ‌ترين اشرار آناني هستند كه اساساً به ياد نمي‌آورند زيرا هرگز به اعمال خود فكر نمي‌كنند.
باور به تعقل و تفکر زمینه ساز دوری از "شر" است. و این روند جز در تغییر الگوهای ذهنی میسر نیست.
در تغییر الگوهای ذهنی بایستی انتخابی دیگر کرد. انتخاب دوباره "شر" یا انتخاب برون رفت از "شر".

#علیرضاهمدست



@alireza_hamdast باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 20:11:29 جامعه به سمت یک انقلاب می رود2

گفتگوی انصاف نیوز با عماد افروغ جامعه شناس

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 20:11:04 جامعه به سمت یک انقلاب می رود1

گفتگوی انصاف نیوز با عماد افروغ جامعه شناس

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 20:05:26 جامعه به سمت یک انقلاب می رود2

گفتگوی انصاف نیوز با عماد افروغ جامعه شناس

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 20:05:15 جامعه به سمت یک انقلاب می رود1

گفتگوی انصاف نیوز با عماد افروغ جامعه شناس

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-30 17:32:26 چه شد که چینِ فقیر اینقدر ثروتمند شد؟

ظهور اقتصادی چین معمولاً به صورت یک داستان ساده ترسیم می‌شود: فقیر بود، «بازار آزاد» را اجرا کرد و اکنون ثروتمند است. اما این تصویر یک تصویر ساده است و دقیق نیست. ظهور چین انعکاسی از اجرأ نکردن دستورات ایدئولوژیک «شوک درمانی»، در پیگیری سیاست صنعتی سازی دولتی است.

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-28 23:06:53 توده ها بر این باورند که تقدیرشان را به دست خویش رقم می‌زنند؛

حال آنکه تقدیرشان بسته به کنش رهبران است.

#ماکس_هورکهایمر
#خسوف_خرد

@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید

2022-08-21 13:55:13 از طرف دیگر، مطالبات و انتظارات فراوانی از بخش‌های مختلف جامعه به سمت دانشگاه سرازیر می‌شود. هر طرح نو برای دانشگاه بایستی انبوه کاستی‌ها و مطالبات را لحاظ کند، بنابراین با سختی‌های بسیاری مواجه است.

در نتیجه، بهبود و تغییرات اصلاحیِ دانشگاه، کار یک یا چند نفر محدود نیست بلکه نیاز به اراده و کوشش جمعی دانشگاهیان دارد. در چند سال اخیر تحلیل‌های انتقادی بسیاری توسط دانشگاهیان از وضعیت و معیارهای حاکمه در دانشگاه‌ها انجام شده است. البته خود این تلاش‌های انتقادی نیز مصون از نقّادی نیست و از نقدهایی که می‌توان مطرح کرد اینست که برخی از منتقدینِ شرایط حال دانشگاه، به جای بینشی جامع، از منظر رشته و سلیقه خاص خود به نقد دانشگاه می‌پردازند. علاوه بر محدودیت منظرگرایی، ایراد دیگر، گسستگی و پراکندگی عقاید و نقّادی‌هاست. لازم است تعاملات فکری در مجموعه تحلیل‌ها و پیشنهادهای انتقادی منسجم شود تا همگان از روند و محتوای نقّادی‌ها مطلع شوند و از بطن این اتفاق، منشور و سازمانی نوین از دانشگاهیان ‌به‌وجود آید. در این مقاله، ضمن معرفی مثلث هویتی دانشگاه، به آسیب‌شناسی برخی از عمده‌ترین چالش‌های فعلی نهاد دانشگاه می‌پردازیم. سپس مقدمات طرحی نو برای دانشگاه و خطوط کلی آن تدوین می‌شود. در طرح پیشنهادی، دانشگاه یک ارگانیسم منسجم از دیسیپلین‌های مختلف آموزشی-پژوهشی است که اهداف و اشتراکاتی مانند تولید دانش صدق‌محور، گفتمان دانشگاه و مسئولیت دانشگاه در قبال آگاهی و جامعه، اعضاء هیئت علمی دانشگاه‌ها را زیر یک رسالت مشترک گرد هم می‌آورد.


@kavosh_garan باز کردن / نظر دهید