2022-01-19 05:02:17
درسگفتار (حضوری و آنلاین/آفلاین)
شکوه (نا)زیبای حلبی‌آبادها؛
تأملاتی درباره‌ی سینمای پدرو کوستا
به‌هدایت صالح نجفی
طول دوره: ۴ جلسه‌ی ۲ ساعته
شروع دوره: ۱۳ بهمن‌‌ماه ۱۴۰۰
روزهای چهارشنبه: ساعت ۱۶ تا ۱۸
@bidarschool
پدرو کوستا یکی از شاخص‌ترین فیلم‌سازان سینمای هنری در دنیای امروز است. از سال‌های پایانی دهه‌ی ۱۹۸۰، او مجموعه کارهایی خلق کرده است که به‌راحتی می‌توان تشخیص داد کارگردان‌شان او بوده است اما تبیین ویژگی‌های آنها کار دشواری است. از همان آغاز، ویژگی‌های بصری، مضمونی و رواییِ فیلم‌های او از عالم سینماییِ خاصی نشان دارند که مدام در حال تطوّر و تحول و با این‌حال دارای انسجام است. ساختِ فیلم‌های او نیز حاکی از بردباری و ذوق هنری حاکم بر روحیه‌ی سازش‌ناپذیر او در فیلم‌سازی است.
فیلم‌های او از اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ به بعد از طریق فرایند کار با دوربین‌های ویدئوی دیجیتال و بودجه‌ی کم به مرحله‌ی تولید رسیده است، فرایندی متکی بر همکاری‌های دیرپا با بازیگران غیر حرفه‌ای که عمدتاً ایشان را در حومه‌های فقیرنشین لیسبُن، پایتخت پرتغال، یافته و در فیلم‌هایش به کار گرفته است. به این ترتیب، ناگزیر، گفتارهایی که درباره‌ی نحوه‌ی درک و دریافت آثار او شکل گرفته است عموماً کوشیده‌اند پل بزنند میان ویژگی‌های زیباشناختی و شرایط تولیدِ فیلم‌های او. کوستا را معمولاً فیلم‌سازی وسواسی و کُندرفتار وصف کرده‌اند، فیلم‌سازی که با سرسختی می‌خواهد مستقل بماند و به همین سبب رابطه‌ای ناپایدار با تهیه‌کننده‌ها دارد.
ژاک رانسیر، فیلسوف فرانسوی، در کتاب تماشاگر رهایی‌یافته (۲۰۰۸) تأملی روشنگر و راهگشا درباره‌ی سینمای کوستا ارائه می‌کند و در نوشته‌های بعدیش در باب این فیلم‌ساز منحصر بفرد پرتغالی به طور مشخص بر گفتگوی مسئله‌ساز میان زیباشناسیِ فیلم‌های او و قرائت‌های سیاسیِ ممکن از آنها می‌پردازد. به گفته‌ی رانسیر، کوستا از قرار معلوم هر فرصتی را غنیمت می‌شمارد تا روی دکوراسیونِ حلبی‌آبادهایی انگشت بگذارد که درحال نابودی اند.
سکونِ دوربین، استفاده‌ی مؤکد از برداشت‌های بلند، پلان‌های طولانی و عناصر سبکیِ دیگرْ موجبِ غنای میزان‌سن، ترکیب‌بندی‌های دقیق و وسواسی کوستا و سکونِ صبورانه‌ای در طرز بیان بازیگران می‌شود. فیلم‌برداری نیز این قسم سکون را در فیلم‌های او تقویت می‌کند، شیوه‌ای در ضبط تصویرها که یادآور نواخت موسیقایی، نورپردازی تئاتری و شاخص‌های ترکیب‌بندی سنت نقاشی‌های طبیعت بی‌جان یا نقش اشیاء در تاریخ هنر است.
در این درسگفتار بر پایه‌ی موضوعات زیر به تأملاتی درباره‌ی سینمای پدرو کوستا خواهیم پرداخت:
۱- درگیری از راه فاصله‌گیری، مداخله از راه تماشا
۲- حرکت از راه سکون، رهایی از راه زیستنِ ویرانی
۳- مهاجرت، مقاومت: ماندن در حاشیه‌ها
۴- عکاسی در دوزخ، ابدیت در نقش اشیاء
صالح نجفی متولد تهران در ۱۳۵۴، فارغ التحصیل رشته‌ی معماری از دانشکده‌ی هنرهای زیبا و ادبیات فارسی از پژوهشگاه علوم انسانی است. او از سال ۱۳۸۳ کار ترجمه و تالیفِ متون گوناگونی را در حوزه‌ی فلسفه، سینما و هنر آغاز کرده است و در حال حاضر ترجمه‌ی آثار سورن کیرکگور را در دست دارد. او از سال ۱۳۹۰ در دانشکده‌ی هنرهای زیبا، دانشگاه هنر و موسسه‌ی پرسش به تدریس تاریخ فلسفه و نقد اشتغال داشته است. صالح نجفی در دو مجموعه کتاب به نام‌های فیلم به مثابه‌ی فلسفه ، ۱۳۹۶ و عشق در سینما، ۱۳۹۷، نوعی دیگر از تأمل در سینما و متفاوت از نقد فیلم را پیشنهاد می‌کند؛ رویکردی که تلاش دارد فیلم را در جهانِ وسیع‌تری که احاطه‌اش کرده است، چون متنی فلسفی بخواند.
لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: institutebidar@gmail.com
تلگرام: t.me/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses
797 views02:02
ت
