2021-12-03 20:08:37
- «حکیم عمر خیام»؛ ندانم‌گرای بزرگمورخان تاريخ عمومی با تطبيق تقويم‌ها، چهار دسامبر سال ۱۱۳۱ ميلادی (۱۲ آذرماه) را روز درگذشت حكيم عُمَر خيّام، رياضيدان، فيلسوف و اديب بزرگ ايرانی دانسته‌اند.
تقويم هجری خورشيدی كه ايرانيان آن را بکار می‌برند، ششم مارس ۱۰۷۹ ميلادی توسط حكيم عمر خيام تكميل شد كه به تقويم جلالی معروف گرديد، چرا كه در زمان حكومت «جلال‌الدين ملكشاه» تنظيم شده بود. اين تقويم دقيق تر از تقويم ميلادی است، زيرا كه عدم دقت آن هر ۳۷۷۰ سال يك روز است و تقويم ميلادی هر۳۳۳۰ سال.
خیام نه تنها رياضی‌دان و منجمی بزرگ بود بلكه در شعر نيز شهرت جهانی دارد. رباعيات او در سال ۱۸۳۹ توسط «ادوارد فيتزجرالد» به انگليسی ترجمه شد و غربی‌ها از همين طريق با مضامين رباعيات خيام آشنا شده‌اند.
بسیاری خیام را یکی از بزرگترین و نخستین شکاکین و به بیانی پدر «ندانم‌گرایی» ایران می‌دانند.
«ارنست رنان» فیلسوف فرانسوی می گوید: «خیام، این رند هوشیار، برادر گوته است و نباید فراموش کرد که از جمله کافران بزرگوار دنیای اسلام است.»
«فردریک روزن» معتقد است که: «خیام یعنی شراب».
«الفردتنی سون» نیز خیام را «کافر کبیر» می‌نامد.
بسیاری وی را، عالمی آگاه و تیزبین و ریاضیدانی پر مغز و فیلسوفی با آثار بی‌نظیر می‌شناسند.
«موریس مترلینگ» در کتاب خدا و هستی در تحلیل افکار خیام می گوید: «از دو حال خارج نيست، يا خدا قبلا می‌داند من چه خواهم كرد و يا نمی‌داند. اگر نمی‌داند كه در اين صورت خدا نيست و در صورتی كه می‌داند چگونه انتظار دارد كه من كاری بر خلاف دانايی او بكنم و با رعايت اين دو نكته چگونه مرا بعد از مرگ مسئول نموده و كيفر خواهد داد.»
این تحلیل اشاره‌ای است به رباعی زیر:
«من مِی خورم و هرکه چو من اهل بوَد
مِی خوردن من به نزد حق سهل بوَد
مِی خوردن من حق از ازل می‌دانست
گر مِی نخورم علم خدا جهل بوَد»
خیام در اشاره به عدم باورش به بهشت و جهنم می‌گوید:
«گویند کسان بهشت با حور خوشست
من می‌گویم که آب انگور خوشست
این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار
کاواز دهل شنیدن از دور خوشست»
«تا چند زنم به روی دریاها خشت
بیزار شدم ز بت‌پرستان و کنشت
خیام که گفت دوزخی خواهد بود
که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت»
«گويند: بهشت و حور عين خواهد بود
وآنجا می ناب و انگبين خواهد بود
گر ما می و معشوقه گزيديم چه باك؟
آخر نه به عاقبت همين خواهد بود؟»
ــــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید:
@andiiishe
goo.gl/KQ7P2h
777 views17:08
ا
