Karkhoone | کارخونه

2021-04-28 21:54:01 تورم سرسام آور؟!

در جدول قرمز رنگ پاندمی های شدید و در جدول آبی رنگ جنگ های بزرگ را مشاهده می کنید..
مواردی مثل آنفلونزای اسپانیایی که در طول دو سال حدود 200 میلیون فوتی به جا گذاشت و یه جنگ جهانی دوم که حدود 250 میلیون کشته در حدود 6سال برای دنیا باقی گذاشت..

همانطور در که جدول پیداست بعد از جنگ ها شاهد افزایش تورم هستیم، اما بعد از پاندمی ها تورم به صورت فزاینده ای افزایش پیدا نکرده است...

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-28 20:49:00 نکاتی در خصوص پساتحریم ! Post- Sanctions | نیما پیروزیان آینده‌نگری و پیش‌بینی اقدامات آتی،بخشی لاینفک از برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و اقتصادی هر کشور است. لذا با فرض بازگشت روند تعاملات ایران با جامعه بین‌المللی در هفته‌ها یا ماه‌ها و یا حتی سال‌های… باز کردن / نظر دهید

2021-04-26 23:20:03 در باب شادی

| محمدرضا رئوفی

چندبار این عبارت را شنیده‌اید که "ما جوانی نکردیم"؟! اگر پدربزرگ‌های ما گاه حتی از پنج سالگی عهده‌دار مسئولیت‌های سخت خانوادگی می‌شدند (باور کنید!)، امروز اگر جوانی در بیست سالگی تشکیل خانواده دهد و مسئولیت زندگی را بپذیرد، بعداً احساس خواهد کرد که "جوانی نکرده"! خیلی از این "جوانی نکردن"ها چیزی نیست مگر احساس اینکه باید لذت‌های زیادی را تجربه می‌کرد که نکرده!

این سرخوردگی، این حس فقدان و باخت، از کجا می‌آید؟ این فقط حاصل اوضاع امروز ایران نیست! جوان آمریکایی نیز به نوعی دیگر احساسی مشابه دارد! انسان امروز، اگر چه بیش از هر زمانی به رفاه و فراوانی دسترسی دارد، بیش از هر زمان دیگری احساس محرومیت می‌کند.

انسان امروز، حرصش حتی بیشتر از آنچه متوجه مال و ثروت باشد، متوجه برخوردار شدن، التذاذ و امتحان انواع و اقسام امکانات مختلف است. برای انسان مدرن، جهان فضایی است پُر شده از امکانات بی‌نهایت، که خود را برای لذت‌جویی یا هیجان‌طلبی او عرضه می‌کنند و موفقیت انسان در بهره‌ بردن هر چه بیشتر از این امکانات است!

دختر زیبا دیگر به زیباییش راضی نیست، بلکه باید حتماً از امکانات دیگر برای انواع دیگر زیبایی استفاده کند! جوانی که ازدواج کرده و حتی بچه‌دار شده، پشیمان است از روابط جنسی که نداشته! فضای مجازی نیز به کمک آمده برای القای نیاز برای انواع و اقسام امکانات: اتوموبیل‌های آنچنانی، موبایل آنچنانی، سفرها به انواع و اقسام جاهای دنیا، .....

و البته روح انسان به بی‌نهایت الهی و آن آزادی که این بی‌نهایتی الهی هبه می‌کند شوق دارد. منتها، وقتی که در عوض آن جهت قائم و صعودکننده به سوی آسمان، بی‌نهایتی را در کثرت امکانات این دنیا دید، حاصلش می‌شود یا تشنگی سیری‌ناپذیری که خیلی اوقات به یاس و سرخوردگی منجر می‌شود، و یا تلاش بی‌پایانی که به غرور و توهم انسانی دامن می‌زند!

دنیا فضای پر شده از امکانات برای التذاذ ما نیست، بلکه راهی است به سوی ملاقات با خداوند، راهی که هر چه به انتهای آن نزدیکتر می‌شود، دایره انتخاب و امکاناتش تنگ‌تر و تنگ‌تر می‌شود!

انسان هر جا و در هر موقعیتی، با هر مقدار ثروت و مکنت مالی، که زندگی می‌کند، شادی خود را در سادگی، در شکر و در رضا خواهد یافت. و نیز در ایفای مسئولیتی که شخص نسبت به خانواده‌اش، مردمش، و خدایش دارد!

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-26 22:29:03 ‍ اشپیگل در پیش درآمد این مصاحبه چنین می‌نویسد:

"استراتژی نفتی شاه ایران – او بهای فروش نفت خام را بالا برده است تا به این وسیله مملکت خود را در عرض مدت ده سال به کشوری صنعتی تبدیل کند. او قصد دارد میلیون‌ها دلار درآمد نفتی خود را برای خرید سهام‌ شرکت‌های فولکس واگن و بزرگترین کمپانی داروسازی آلمان "بایر" سرمایه گذاری کند. در گفتگویی با اشپیگل، محمد رضا پهلوی، شاه ایران، اصول بنیانی استراتژی نفتی خود را بیان و تشریح می‌کند. او از حملۀ نظامی غرب هم واهمه‌ای ندارد چرا که باور دارد در این صورت همه چیز (منفجر شده و) به آسمان می‌رود."

- خبرنگار اشپیگل: "اعلیحضرت، شما به بیان این مطلب پرداختید که تا زمانی که هنوز امکان بهره‌برداری از منابع سرشار ذغال سنگ وجود دارد، نفت بسیار با ارزش‌تر از آن است که به منظور گرم کردن و تولید نیروی برق برای روشنایی به هدر داده شود. آیا شما نگران نیستید که سیاست شما مبنی بر افزایش قیمت نفت، کشورهای غربی را به ایجاد یک طرح نوین در زمینۀ انرژی گرایش بدهد – با استفاده از سنگ نفت‌زا، نفت شن، انرژی اتمی و یا مایع سازی ذغال سنگ؛ تا به این ترتیب، پیش از آنکه شما بتوانید با پول نفت کشورتان را کاملاً پیشرفته کنید، از وابستگی خود به شما بکاهند؟"

- پادشاه: "شما نمی‌توانید این کار بکنید. تا پیش از سال ۱۹۸۵ شما قادر به استفاده و ساخت رآکتورهای تولیدکننده سریع (Breader) و انرژی اتمی حاصله از آن نخواهید بود."

- خبرنگار اشپیگل: "این کاملاً درست است. اما شما نیز در سال ۱۹۸۵ بایستی همچنان به فروش نفت خود ادامه بدهید."

پادشاه: "به چه شکل و فرمی؟ من نفت خود را به شکل فرآورده‌های پتروشیمی خواهم فروخت. من به شما آسپرین خواهم فروخت. من به شما پروتئین خواهم فروخت. در آن زمان من به شما دیگر نفت خام نخواهم فروخت!"

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-26 22:07:02 کودتای خصوصی‌سازی؛ چگونه دستاورد دولت میرحسین به محاق رفت (بخش ششم) تمام این‌ها را اضافه کنید به مانعی بسی بزرگ‌تر، یعنی هشت سالِ تمام جنگ. کتاب «برگ‌هایی از کارنامه‌ی دولت جنگ» که به کوشش سیدعلیرضا حسینی بهشتی (عضو هیأت علمی دانشگاه و مشاور میرحسین موسوی)… باز کردن / نظر دهید

2021-04-25 23:05:04 دولت نوآور (بخش اول)

| مسعود زمانی

حدود یک ماه پیش مدیر اسبق فناوری دولت ایالات متحده
(Chief Technology Officer of the United States – CTO)
آقای «آنیش چوپرا – Aneesh Chopra» کتاب جدیدی با عنوان «دولت نوآور: چگونه فناوری‌های نوین می‌توانند دولت را متحول کنند
– Innovative State: How New Technologies Can Transform Government»
منتشر کردند. این کتاب شامل
مصاحبه‌ها و تجارب ارزشمندی است که خود آقای چوپرا و همچنین مدیران ارشد ایالات متحده از بکارگیری فناوری در افزایش اثربخشی و چابکی دولت داشته‌اند. من کتاب را با قیمت ۱۱ دلار خریده و حدود نیمی از کتاب را خوانده‌ام و بنظرم موضوع جالبی آمد و خواستم این کتاب را با دیگر دوستان نیز به اشتراک بگذارم.


در مورد پست و عنوان سازمانی آقای چوپرا باید این نکته را ذکر کرد که این پست سابقا بعنوان معاونت سیاست‌های علمی فناوری در ایالات متحده شناخته میشد ولی در دولت آقای اوباما این پست به شکل جدیدی بازتعریف گردید و وظیفه آن این است که به کمک فناوری‌های جدید، اشتغال‌زایی، کاهش هزینه‌های تامین سلامت اجتماعی و همچنین امنیت، سیاست‌گذاری و البته اجرای برخی از سیاست‌ها را برعهده بگیرد. همچنین از دیگر وظایف این معاونت افزایش دسترسی عمومی به اینترنت است. نکته جالب در مورد آقای چوپرا اینست که همان اوایل گرفتن پست دولتی، جان استوارت در یکی از برنامه‌هایش وی را “جورج کلونی”!! سیاستمداران نامید و همین لقب همچنان برایش باقیمانده است.


آقای چوپرا اولین CTO ایالات متحده بودند و وظیفه اصلی ایشان فراهم کردن و استقرار جدیدترین فناوری‌های درون ساختار نه چندان مدرن دولت (نسبت به بخش خصوصی) بود. وی با تجربیاتی که از تحصیلات دانشگاهی و همچنین پستهای مدیریتی در شرکتهای خصوصی و دولتی داشت در این کتاب میگوید که یکی از مهمترین کارکردهای دولت برای مردم تامین اطلاعات و تسهیل دسترسی به آن است. این دسترسی به اطلاعات در دراز مدت به ایجاد شغل و پایداری اقتصادی می‌انجامد. وی اعتقاد دارد که شکل نه چندان متفاوتی از نظام نوآوری باز (Open Innovation)، می‌تواند راه حل نهایی یک دولت نوآور باشد که در آن تمامی بخش‌های جامعه و همچنین بخش خصوصی ضمن دسترسی مناسب به اطلاعات به دولت در زمینه سیاست‌گذاری و همچنین اجرای این سیاست‌های یاری رسانند. این مورد بخصوص در فعالیتهای ایشان در دولت اول اوباما بسیار پررنگ بود و بخش زیادی از نوآوری و بازآرایی بخشهای بشدت کند دولتی، توسط بخش خصوصی و متخصصان حقیقی و عمدتاَ در قالب کمک‌های بدون چشمداشت صورت گرفت. این ارتباط دوسویه موجبات درونزا شدن برخی نوآوری‌های در بدنه خود دولت نیز شده است.


وی بخشی از متدهای خود را در قالب “جعبه ابزار نوآوری باز” بیان کرده است. که در آن همانطور که ذکر شد تمرکز بر روی تکنیک‌هایی نظیر دسترسی کاربرپسندانه و راحت به اطلاعات، مطرح کردن چالش‌ها و جوائز (برای یافتن راه حل) در میان نخبگان و سپس جذب نوآوران و کارآفرینان با استعداد است. چوپرا مثال‌های متعددی از این جعبه ابزار بیان کرده است، از بهینه سازی و مدرن کردن ساختار شبکه توزیع برق ایالات متحده تا ایجاد پایگاه داده‌های تخصصی برای خدمات درمانی به سربازان آمریکایی و یا شبکه اطلاعاتی برای جمع‌اوری داده و کمک رسانی به آوارگان طوفان کاترینا و نظایر آن.


لازم به توضیح است که بخش دولتی همانند کشور ما، در ایالات متحده نیز خیلی حوزه جذابی نیست و یکی از چالش‌های آمریکا کوچ بسیاری از متخصصین توانمند دولتی به بخش خصوصی در همان دو یا سه سال اول حضور خود در دولت است (دلایل این مسئله قابل بحث است: درآمد، پرستیژ، برند منفی دولت و …). این مهم که در کشور ما نیز وجود دارد بدنه کارشناسی دولت را با بحران مواجه می‌کند. البته پیشنهاد میکنم در این مورد این پست خوب (چرا کار دولتی داشتن خیلی هم خوب است؟) از دوست خوبم علی نعمتی عزیز را از دست ندهید. آقای چوپرا یکی از متدهای خود برای بهبود عملکرد دولت را استفاده از توان همین نیروهایی میداند که هم تجربه کوتاهی در دولت داشته‌اند و هم نمی‌خواهند بطور مستقیم و تحت لوای دولت کار کنند. آقای چوپرا نوآوری باز را بهترین راه حل برای بکارگیری استعدادهای بسیار زیاد مردم و بخش خصوصی در بهبود عملکرد دولت و همچنین تحکیم و افزایش مقولیت آن در نزد جامعه میداند.

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-25 22:27:02 ملت تاجر

| دکتر محمد طبیبیان

من در این بحث کاری به مسائل سیاسی ندارم، صرفاً بحث تخصصی اقتصاد است.

1. در امر اقتصاد، چینی‌ها خودشان را یک ملت تاجر معرفی می‌کنند.
در این زمینه خاطره‌ای را بگویم. بیش از بیست سال پیش برای شرکت در یک سمینار حرفه‌ای با چند همکار به چین رفته بودیم. در آن سمینار دویست نفری از کشورهای مختلف شرکت کرده بودند. از برنامه‌های سیاحتی، یکی این بود که روزی، میزبان این گروه را به بازدید از یک معبد بودایی مهم برد.

در آنجا یک سالن بزرگ طولانی وجود داشت که در دو طرف مجسمه‌های متعدد بودا با ارتفاع شاید بیش از ده متر قرار داشت.

چیزی که توجه من را جلب کرد این بود که در پای مجسمه‌ها تعدادی تسبیح عقیق قرار داشت. از راهنما پرسیدم آیا این تسبیح‌ها برای فروش است؟ او گفت نمی‌داند و می‌پرسد و اطلاع می‌دهد.

آن معبد از این گروه پرجمعیت در سالن ناهارخوری بزرگ و با شکوهی برای نهار با غذا های گیاهی شگفت انگیز پذیرایی کرد. من هم با همکاران در انتهای سالن دور یک میز نشسته بودیم. فردی آمد و به من گفت دم در با شما کار دارند. با تعجب به بیرون سالن رفتم. خانمی جوان، آراسته و با لباس منظم اداری ایستاده بود با یک سینی در دست. در داخل سینی جعبه‌های کوچک با رنگ و روی جالب قرار داشت. به انگلیسی از او پرسیدم با من چکار دارد. انگلیسی نمی‌دانست و همچنان در سکوت، سینی را به طرف من نگه داشته بود. با تردید یکی از جعبه‌ها را بر داشتم و باز کردم . یک تسبیح عقیق نفیس در آن بود. خانم به زبان آمد و گفت: twenty dollars. جعبه دیگری را برداشتم و باز کردم. تسبیح بزرگتری بود و خانم گفت: thirty dollars .جعبه دیگر تسبیح عقیق کبود بود و خانم گفت fifty dollars . فهمیدم برای فروش تسبیح آمده. به ناچار دو تسبیح خریدم یکی برای خودم و یکی برای دوستی به عنوان سوغات. هنوز بعد از بیش از بیست سال بند تسبیح پاره نشده.

علت نوشتن این متن هم این بود که چند روز پیش تسبیح را مجدداً دیدم. در آن روز به حیرت بودم که چینی‌ها از یک فرصت برای فروش تسبیح به یک رهگذر در یک معبد هم نمی‌گذرند. فهمیدم trading nation یا ملت تاجر به چه معنی است. از سر هیچ نوع منافعی نمی‌گذرند، درست هم عمل می‌کنند کارشان هم منطقی است.

2. فرض کنید شما فردی هستید در محلی زندگی می‌کنید که روابط خودتان را با همه مغازه‌داران محل، به جز دو مغازه، به شدت تیره کرده‌اید به نحوی که به جز همین دو، دُکان بقیه با شما معامله نمی‌کنند. استراتژی بهینه معقول دو دکان در ارتباط با شما چیست؟ چون شما را در تنگنا می‌بینند بنجل‌ترین کالاها را برای شما کنار می‌گذارند و به بالاترین قیمت هم می‌فروشند، با بی‌ادبانه ترین شکل هم بر خورد می‌کنند.
در تجارت،رفاقت معنی ندارد. از قدیم گفته‌اند: «برادری به جای خود، قیمت بُزَک سی صنار». یک ملت کاسب چنین عمل می‌کند. ( به جز قسمت بی ادبی که ممکن است آن هم باشد). درست هم عمل می کنند کارشان هم منطقی است.

3. وارد قرارداد یا تفاهم یا موافقت‌نامه با یکی از این دو دکان می‌شوید، بلندمدت. چشم بسته اگر کسانی بگویند یحتمل این قرارداد به چه طرف خمیده تعجب نکنید. اقتصاددانان می‌گویند در هر معامله داوطلبانه، منافعی وجود دارد که بین دو طرف تقسیم می‌شود. و تحت شرایط خاصی هر تخصیصی بر روی کانون این بده بستان«بهینه پارتو» است.
«نظریه بازی» هم می‌گوید طرفی که قدرت چانه‌زنی کمتری دارد از این تجارت کمتر از طرف دیگر بهرمند می‌شود، تا حد صفر.

4. بزرگوار مقامی گفتند که طرف قرارداد یا تفاهم‌نامه نمی‌خواهد متن آن منتشر شود. اخلاق شکاک احتمال می‌دهد؛ چیزی برای پنهان کردن وجود دارد. وقتی دو طرف، قدرت چانه‌زنی متوازن ندارند این پنهان‌کاری به نفع کدام طرف است؟ البته این امور فی امور حکومت است، به مردم مربوط نیست. ما فقط امیدواریم روزی که پرده بر افتاد برای این توافق دست بزنیم.

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-25 21:57:00 ایران با ۱۷۳۳ مورد تحریم در صدر کشورهای تحت تحریم توسط آمریکا

https://www.economist.com/finance-and-economics/2021/04/22/sanctions-are-now-a-central-tool-of-governments-foreign-policy

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-23 22:56:03 از غول چراغ جادو تا پازل چهل هزار تکه‌ی توسعه

| امیر کرمانی

احتمالا روزی نیست که بسیاری از ما از به دنبال یافتن «مهم‌ترین کاری که وضع اقتصاد ایران را بهتر می‌کند» نباشیم.
انگار در پس ذهن‌مان غول چراغ جادویی هست که به ما گفته که فقط یک آرزویت را برآورده می‌کنم و ما هم سخت در تلاش که این یک عدد کوپن غولمان را چگونه خرج بکنیم. و در این تمرین ذهنی شاید در هر دوره‌ای به جواب متفاوتی رسیده‌ایم.

در واقع بدنه‌ی سیاسی کشور هم در دهه‌های اخیر جواب‌های مختلفی به این سوال داده. پاسخ‌هایی که در دوره‌ای سازندگی و سرمایه‌گذاری بیشتر، در دوره‌ای‌ توسعه‌ی سیاسی، دوره‌ای مبارزه با فساد و بازتوزیع منابع، و در نهایت هم اصلاح رابطه با غرب بوده. اما انگار در انتهای هر دوره با سرخوردگی از جواب قبلی‌مان به سوال جناب غول چراغ جادو از وی می‌خواهیم که لطفا یک فرصت دیگر به ما بدهد.

از سیاسیون که بگذریم، احتمالا اگر امروز این سوال را از اندیشمندان و دغدغه‌مندان کشور عزیزمان هم بپرسیم جواب سوالمان یکی از این گزینه‌ها خواهد بود:
حل مساله محیط زیست و آب، اصلاحات ساختاری بودجه، کاهش مداخلات قیمتی دولت، اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، اصلاح نظام مالی (شامل نظام بانکی و بازار سرمایه)، اصلاح سیاست پولی، اصلاح نظام ارزی کشور، اصلاح نظام حکمرانی کشور، مبارزه با فساد، اصلاح نگاه‌مان به رابطه‌ی اقتصادی با دنیا، توسعه‌ی شهری و افزایش ساخت و ساز، افزایش بهره‌وری، توسعه‌ی آی‌تی و زیرساختها‌یش، توسعه‌ی دانش‌بنیان محور،‌ چتر حمایتی واحد، اصلاح نظام بازنشستگی، اصلاح قوانین بازار کار، اصلاح آموزش و پرورش،‌اصلاح نظام درمانی کشور، ....
واقعا این‌بار کدام اینها را از غول چراغ جادو بخواهیم؟

آن‌قدری که من از تجربه‌ی توسعه‌ی کشورهای مختلف یاد گرفتم، توسعه‌ و رشد اقتصادی بیشتر شبیه درست کردن یک پازل چهل‌هزار تکه است تا پی بردن به یک راه حل جادویی که یکباره همه چیز را درست ‌می‌کند.
گذار از نگاه غول چراغ جادویی به نگاه پازلی به توسعه باعث می‌شود که متوجه بشویم:

1. درست کردن پازل دو نوع کار نیاز دارد: درست کردن تک‌تک قسمت‌های پازل و کنار هم قرار دادن این قسمت‌ها. خیلی وقت‌ها شاید درست کردن تک تک قسمت‌های پازل نتیجه‌ی محسوسی در زندگی مردم نداشته باشد و فقط کنار هم گذاشتن این قسمت‌ها باشد که منجر به نتیجه‌ی نهایی بشود. اما در عین حال پیش‌نیاز کنار هم گذاشتن این قسمت‌ها، درست شدن خود اجزای پازل هست. در نتیجه اگر در دهه‌های اخیر کلی اتفاقات خوب مثل توسعه‌ی آموزش، زیرساخت‌ها و راه‌ها، اینترنت پرسرعت، فولاد و پتروشیمی، بازار سرمایه و اوراق و ... افتاده اما اثر محسوسش را در زندگی مردم ندیدیم فکر نکنیم که این‌ها مهم نبوده. بالعکس. همه‌ی این‌ها بسیار مهم بوده و همه‌ی این‌ها بخشی از پازل توسعه است. اما از طرف دیگر چون ما نتوانستیم قطعات این پازل را به درستی در کنار هم بگذاریم آن تاثیر محسوسی که باید را در زندگی مردم نگذاشته.

2. توسعه هم نیازمند آدم‌هایی هست که تک تک قطعات این پازل را بسازند (قطعه‌سازان) و هم نیازمند آدم‌هایی که این قطعات را کنار هم بگذارند (پازل‌سازان). در واقع در بسیاری از کشورها مانع اصلی توسعه،‌عدم وجود مجموعه‌هایی از افراد پازل‌ساز و قطعه‌‌ساز بوده که بتوانند در کنار هم کار بکنند. درست است که معمولا برای هر کشوری می‌توان به برخی افراد کلیدی اشاره کرد که بر مسیر توسعه‌ی آن کشور به شدت تاثیر گذار بوده‌اند –مثل کمال درویش در ترکیه، مانهومان سینگ در هند، دنگ شیاپنگ در چین- اما این افراد معمولا نوک کوه یخی هستند که پشتوانه‌ی تک‌تک آن‌ها صدها و هزاران اقتصاددان و تکنوکرات و بروکرات متخصص بوده‌اند که در کنار این افراد توانستند مجموعه‌ی منسجمی از اصلاحات را در یک بازه‌ی چند ساله اجرا بکنند.

3. عاملی که ساخت پازل توسعه را می‌تواند به شدت تسریع بکند ترسیم شمای کلی این پازل و توافق بر سر آن است. اگر کشوری بتواند شمای کلی پازل خودش را پیدا کند آن وقت می‌تواند تمام نیروهای کارایش را هم در همان راستا بکار گیرد. اما اگر کشوری این شمای کلی را پیدا نکرد، همچنان می‌تواند تمرکزش را بر روی کارهایی بگذارد که مطمئن است در هر صورت بخشی از آن پازل نهایی خواهد بود.


به شخصه باور دارم که در حال حاضر اقتصاد ایران بیش از هر چیز نیازمند گروهی است که:
1. بتوانند شمای کلی پازل توسعه‌ی اقتصاد ایران 1400 در جهان در حال گذار را ترسیم کنند.
2. بتوانند به بهترین نحو قطعات موجود را در راستای پازل ایران 1400 در کنار هم بگذارند.
3. بتوانند به صورت هدفمند نیرو‌های کشور را متمرکز بر ساختن مهم‌ترین قطعات گم‌شده‌ی این پازل بکنند.

@karkhone باز کردن / نظر دهید

2021-04-23 22:22:03 نکاتی در خصوص پساتحریم ! Post- Sanctions

| نیما پیروزیان

آینده‌نگری و پیش‌بینی اقدامات آتی،بخشی لاینفک از برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و اقتصادی هر کشور است. لذا با فرض بازگشت روند تعاملات ایران با جامعه بین‌المللی در هفته‌ها یا ماه‌ها و یا حتی سال‌های آتی، این سؤال مطرح می‌شود که آیا جامعه اقتصادی ایران آمادگی مواجه شدن با مشکلات! پس از رفع بحران را دارد؟

طبیعتا پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی‌های همه‌جانبه بسیار است، ولی به عنوان پاسخ اولیه می‌توان به تجربه دهه اخیر اشاره نمود: موضوع مدیریت بحران‌های اقتصادی، تحریم ها و شرایط پسا تحریم، بخشی از مطالعات تحقیقاتی جمعی از اساتید و کارشناسان از ۱۸ کشور مختلف بوده و نتایج این مطالعات به صورت گزارش ‌های عمومی، کتب و همچنین گزارش‌های اختصاصی برای سازمان‌ها و گروهای مرجع منتشر شده‌است . به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۵، یعنی زمانی که ایران و گروه ۱+۵ در محتوی و روش مدیریت موضوعات ذیل برجام توافق کردند، خلاصه نکات کاربردی در خصوص «مدیریت پساتحریم» به سازمان‌های اقتصادی، تجاری و سیاسی ایران ارسال شده است. در آن گزارش‌ها اشاره شده بود که با توجه به محدودیت‌های طولانی حاکم بر روابط اقتصادی ایران و دیگر کشورها - حتی در حالت خوشبینانه اجرای برجام برای سالیان متمادی توسط طرفین- اگرچه این تحولات می‌تواند نویدبخش گشایش اقتصادی برای کشور باشد، اما با توجه به تجربیات گذشته و تحولات سیاسی و همچنین نوع چیدمان تعهدات ذیل برجام، ، اگر موضوعات «پساتحریم » به خوبی مدیریت نشود، کشور ایران و شرکت‌های ایرانی با میزان بالایی از قراردادهای غیر قابل اجرا، پروژه های نیمه تمام و دعاوی حقوقی مواجه خواهند شد. متاسفانه بسیاری از پیش بینی ها درست از کار درآمد!

به خاطر داریم که حجم سفر هیات‌های به ظاهر اقتصادی و میزان تشکیل جلسات مذاکره جهت تنظیم قردادهای تجاری در اواخر سال ۲۰۱۵ و سال 2016بسیار بالا بود؛ به نحوی که مقامات ارشد دولتی در سخنرانی‌های خود، آن را نشانی از پیروزی و شکوفایی قلمداد می‌کردند. اما در همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان آشنا به موازین حقوقی و همچنین مبادلات بین المللی، چه به صورت خصوصی و چه به صورت عمومی، در خصوص حضور واسطه ها یا نوع تعهدات شرکت‌ها - اعم از کوچک و بزرگ- که با کوچکترین تحولات سیاسی پروژه‌ها را نیمه‌تمام رها می‌کنند، هشدار می‌دادند.
متاسفانه در فضای شعف ناشی از رفع تحریم‌ها، موج سواری و استفاده برخی از سیاسیون با هدف افزودن به محبوبیت خود، و وجود دلالانی که فقط به فکر حق دلالی خود بودند، توجهی به این هشدارها نشد. بنا به مستندات، اکنون بسیاری از شرکت‌ها و به طور کلی اقتصاد ایران، متحمل میلیاردها یورو خسارت ناشی از نقض تعهدات و عدم اجرای پروژه‌ها توسط طرف های خارجی شده است.

باید از گذشته درس گرفت . لذا باید گفت که با توجه به وضعیت بازار ایران و نیاز مبرم به تعاملات فراملی، بدون تردید، حضور و تعامل با شرکت‌های خارجی لازم و ضروری است. اما باید با این واقعیت تلخ هم رو‌به‌رو‌ شویم که با بلند شدن کوچکترین دود سفید از وین، دوباره شاهد هجوم و حضور بسیاری از همان شرکت‌هایی خواهیم بود که در ۳ سال گذشته حتی از جواب دادن به ایمیل‌های طرف ایرانی نیز خودداری می‌کردند.

امید است این‌بار، جامعه اقتصادی، جامعه حقوقی و همچنین مدیران کشور بیشتر از قبل مراقب باشند و قبل از ایجاد هرگونه تعهد، نسبت به انجام دقیق ریسک/ اعتبار سنجی های گسترده در قالب برنامه های EDD اقدام نمایند.

@karkhone باز کردن / نظر دهید