Matnook | ﻣﺘﻨﻮک

2022-02-26 10:07:52 «مثه» یا «مثِ»؟

«مثلِ» در گفتاری‌نویسی به‌صورت «مثِ» نوشته می‌شود، نه *مثه. «مثلْ» مانند «چشم» تک‌هجایی است و چنانکه «م» از «چشم»، در حالت اضافه و گفتاری، حذف می‌شود (چشم تو ← چشِ تو، نه *چشه تو)، «ل» نیز از «مثل» حذف می‌شود: مثِ تو، نه *مثه تو. بنابراین «مثه» به‌اصطلاح هکسره و نادرست است. پس نام کتاب آقای جمال میرصادقی به این صورت درست است: دیگه مث تختی نمی‌آد.

یادآوری:
با استناد به «پیکرۀ فارسی روز» (به سرپرستی فرهاد قربان‌زاده)، بسامد «مثه»، که بیشتر در کتاب‌های جمال میرصادقی دیده می‌شود، ۱۲۵ مورد است و بسامد «مث» بیش از ۲۲٫۰۰۰ شاهد! طبق جست‌وجوی گوگل نیز بسامد «مثه» ۲٫۳۵۰٫۰۰۰ و بسامد «مث» ۱۲٫۱۰۰٫۰۰۰ است. درنتیجه، علاوه‌بر این‌که «مثه» از نظر املایی نادرست و تنها «مث» درست است، بسامد آن نیز به‌مراتب کمتر است.
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۰‌۷‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-26 09:01:28 ۱ دقیقه با دهخدا
به‌مناسبت ۷ اسفند
سالروز درگذشت علی‌اکبر دهخدا

مقالهٔ نقد لغتنامهٔ دهخدا
۱‌۳‌۹‌۹/‌۱‌۲/‌۰۷‌‌
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-25 15:39:19 «خونهٔ ما»
مرجان فرساد

مرجان فرساد (زادهٔ ۱‌۳‌۶۲، تهران) پویانما، تصویرگر، خواننده، و ترانه‌سرای ایرانی است که در سال ۱۳‌۸‌۸ به کانادا مهاجرت کرد. او موسیقی و شعر ترانه‌هایش را خودش می‌سازد، که از میان آن‌ها «پرتقال من» و «خونهٔ ما» از پرطرفدارترین ترانه‌های اوست.
#منهای_ویرایش
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۰‌‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-25 15:39:19 من به حال شما گریه می‌کنم!

جافور: من که عرض کردم [به هوا چاقو می‌زند] خونش رو بخواهید!
ابوالقاسم: بدترین کار! ازش یک شهید درست می‌کنند!
جافور: شهید دیگه چیه؟
ابوالقاسم: کسی که مرده‌ش از زنده‌ش خطرناک‌تره. [...]
[قاضی روی بام ظاهر می‌شود]
میر شب: سلام جناب قاضی. آن بالا چه می‌کنید؟
قاضی: آمده‌ام نماز بخوانم جناب میر شب. اینجا آدمی به خدا نزدیک‌تر است. [...]
میر شب: در کار خدا چون‌و‌چرا نیست!
مرجان: [رو به آسمان فریاد می‌زند] ای خدایی که به نامت حرف می‌زنند، حرفی بزن!
[همهمه و تشویش؛ زنان بر سینه می‌زنند]
طیفور: قربان، این از مجازات‌هایی‌ است که باید به‌‌دست عموم صورت بگیرد.
قاضی: البته! او را به خندق محلهٔ گازران ببرید. مواظب باشید که همه در این امرِ خیر شرکت کنند!
مرجان: شکر خدا، مادر، که مرده‌ای و نمی‌بینی به پاکی دخترت چگونه آب دهان می‌اندازند. آه ریاکاران! حق از هر دهنی که گفته شود حق است. ای اهل بلخ! به‌ خدا می‌دانید که بین شما پاک‌تر از من نیست، و شما به نان شب می‌اندیشید تا به حقیقت.
میر شب: دکه‌ها را ببندید! بساط‌ها تعطیل!
گزمه: [می‌خندد] قربان! دستش‌و نمی‌ده.
قاضی: فرصت بده. شاید برای جوانی خودش گریه می‌کند!
مرجان: من به حال شما گریه می‌کنم.
(بهرام بیضایی، دیوان بلخ، ۱۳۴۷)
#منهای_ویرایش
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۰‌‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-24 22:21:11 مشاهدۀ‌ نقد کتاب دست‌نامۀ ویرایش (بهروز صفرزاده) و معرفی فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی (علاءالدین طباطبایی) در اینستاگرام مؤسسۀ‌ متنوک:
instagram.com/tv/CaXplyfJmoS/?utm_medium=copy_link
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۰‌۵‌
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-24 19:10:39 Matnook | ﻣﺘﻨﻮک pinned a voice message باز کردن / نظر دهید

2022-02-24 10:54:22 پیوند ورود به لایو امشب، ساعت ۸ (معرفی کتاب، پرسش‌وپاسخ، و یک سورپرایز ویژه برای شما):
instagram.com/matnook_com
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۰‌۵‌
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-24 09:27:24 به‌مناسبت ۵ اسفند، روز مهندس
بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی

واژۀ «مهندس» از «هندسه» ساخته شده و «هندسه» نیز از واژۀ فارسیِ «اندازه» گرفته شده‌است. نویسندۀ یواقیت‌العلوم (کتابی فارسی از سدۀ ششم) دربارۀ «هندسه» چنین می‌گوید:
«و این کلمه [= «هندسه»] پارسی است؛ اصلش «اندازه» بوده‌است و عرب در زبانِ خویش آن را «هندسه» کرده‌اند.» (ج ۳، ص ۲۴۵) بنابراین ابتدا «اندازۀ» فارسی به عربی رفته و به «هندسه» تبدیل شده و سپس ازروی آن «مهندس» ساخته شده و سرانجام با این چهرۀ جدید، به فارسی برگشته‌است. واژۀ «مهندس»، امروزه در معنای فنی و علمی‌اش، برابرِ واژۀ engineer است، اما در فارسیِ قدیم به معنای محاسبه‌گر و کسی بوده که هندسه می‌دانسته‌است.
۱‌۳‌۹۹‌/‌۱‌۲‌/‌۰‌۵‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-02-23 11:45:07 باز کردن / نظر دهید

2022-02-23 11:44:45 باز کردن / نظر دهید