Matnook | ﻣﺘﻨﻮک

2022-04-28 14:21:23 تقدیم به نور چشم عزیزم علی دهباشی که در آغاز کار قدم‌های درخشان در راه ادبیات برداشته:
باش تا صبح دولتت بدمد
کاین هنوز از نتایج سحر است
هرچند ممکن است آن روز من نباشم، اما چشم‌به‌راه موفقیت‌های این جوان فاضل هستم.
۶۱/۱۰/۲۲
سیمین دانشور

یک نکته‌ات بگویم!
‌ساخت «هرچند ...، اما ...»، که در آخرین جملۀ سیمین دانشور نیز به‌کار رفته، از ساخت‌های نحوی رایج در زبان فارسی است که از گذشته در فارسی تداول داشته:
گرچه شیرین‌دهنان پادشهان‌اند ولی
او سلیمان زمان است که خاتم با اوست (حافظ)
بنابراین، چنان‌که برخی از ویراستاران پنداشته‌اند،‌ این ساخت نحوی (یا «اگرچه ...، ولی ...» و مانند آن) نه حشو است و نه گرده‌برداری (؟) و نه نادرست.
۱‌‌۴‌‌۰‌‌‌۱‌/‌‌‌۰‌‌‌‌۲‌‌‌/‌۰‌‌۸‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-28 14:16:21 به‌مناسبتِ ۸ اردیبهشت
زادروز سیمین دانشور

عکس‌هایی دیدنی از سیمین دانشور
به کوشش مجلۀ بخارا (علی دهباشی)
@bukharamag
#منهای_ویرایش
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-24 18:06:37 گفت‌وگویی دربارۀ
زبان گفتار و گفتاری‌نویسی
برگزارشده در مرکز فرهنگی شهر کتاب
۳۰ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانان:
- حسین معصومی همدانی: زبان شکسته و زبان گفتار
- علی کافی: محاوره‌نویسی در فضای مجازی
- امید طبیب‌زاده: مقایسۀ شکسته‌نویسی در فارسی و انگلیسی
- علاءالدین طباطبایی: گفتار و نوشتار
۱‌‌۴‌‌۰‌‌‌۱‌/‌‌‌۰‌‌‌‌۲‌‌‌/‌۰‌۴‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-24 13:14:30 واژه‌بستِ «-ها»
(ویراست دوم، ۹۹/۶/۵)

واژه‌بست نوعی تکواژِ وابسته است که ۱) کاربردِ مستقل ندارد و ۲) همیشه به یک واژه افزوده می‌شود و ۳) واژۀ جدیدی (= مشتق) نمی‌سازد و ۴) فاقدِ تکیۀ آوایی است. تقریباً ده واژه‌بست در فارسی وجود دارد، ازجمله «-ها»/ «ـا».

چند نکته:
۱) واژه‌بستِ «-ها» معمولاً برای تأکید یا تحذیر یا تهدید است و صرفاً در گفتار کاربرد دارد.

۲) واژه‌بستِ «-ها» همواره با واژۀ قبل از خود نیم‌فاصله می‌شود، چون فاقد تکیۀ آوایی است:
- می‌زنمش‌ها!/ می‌زنمشا!
- آمدی نسازی‌ها!/ اومدی نسازیا!
- می‌بخشیدها!/ می‌بخشیدا!

۳) واژه‌بستِ «-ها»، در حالت شکسته، به‌صورت «-ا/ -ـا» نوشته می‌شود، مگر در کلمات مختوم به مصوّت /e/ یا همان های بیان حرکت:
- باز دیرت می‌شه‌ها!

یادآوری:
درجِ این واژه‌بست به‌صورت «آ» و بافاصله، مانند مثال زیر، نادرست است:
- عجب شانسی داری آ. (درست: داریا)

سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-24 13:14:09 شیرازه (کتابخانۀ قرن):
فرهنگ انگلیسی ـ فارسی حییم

گفت‌وگو با حسین سامعی (زبان‌شناس، فرهنگ‌نویس، و استاد دانشگاه اِموری آمریکا) دربارۀ نقش فرهنگ سلیمان حییم در انگلیسی‌دانی ایرانی‌ها

تاریخ گفت‌وگو: ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
مجری و تهیه‌کننده: سامِ فرزانه
منبع: وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
#منهای_ویرایش
۱‌‌۴‌‌۰‌‌۱/‌‌۰‌‌‌۲‌‌/۰‌۴‌
سید محمد بصام
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-22 19:53:26 برگی از تاریخ
متنی فارسی از قرن ششم

«سال چهل، به اول سال، از جملۀ خوارج سه کس بودند؛ یکی عبدالرحمن‌بن ملجم و دیگر مبارک‌بن عبدالله و سه‌دیگر عمروبن بکر، و همواره بر علی و معاویه و عمروبن العاص لعنت کردندی. پس گفتند ما خود را به خدای بخشیم و این سه کس را بکشیم که همه فتنه از ایشان است و بر این بایستادند و شمشیرها را زهرآب دادند و میعاد کردند که به رمضان [...] هرکسی یکی را بکشد.

[...] عبدالرحمن دو مرد دیگر را با خود یار گردانید، یکی را نام وردان بود و دیگری را شبیب، و زنی را دوست داشته بود و نام او قطام بود و خارجیه بود و برادرش به حرب نهروان کشته شده بود و عبدالرحمن او را گفت: به زن من باش.
قطام گفتا: تو کابین من نداری.
عبدالرحمن گفتا: کابین تو چیست؟
قطام گفتا: سه هزار درم سیم و غلامی و کنیزکی و خون علی‌بن ابی‌طالب!
عبدالرحمن گفت: این‌همه بدهم و علی را بکشم، و عظیم تیز بگشت بر آن کار.

و روز آدینه، هفدهم ماه رمضان، سحرگاهی هر سه تن سوی مسجد آمدند و چون امیرالمؤمنین علی اندرآمد، هرسه تیغ بزدند و عبدالرحمن شمشیر بر سرش زد و تا نزدیک مغزش برسید. شبیب و وردان هردو بجَستند و عبدالرحمن گرفتار آمد و مردی از پس برفت و وردان را بکشت. پس امیرالمؤمنین علی جعدة‌بن هبیره را فرمود که مردم را نماز کند و حسن را خود وصی کرده بود. پس هم او را فرمود که عبدالرحمن را نگاه دار و اگر من بمیرم، او را قصاص کن و اگر نه، آنچه باید خود کنم. پس عبدالرحمن را گفت: چرا چنین کردی؟
گفت: زیراکه خون تو حلال است، با چندین خون‌ها که تو ریخته‌ای.

بعد از آن، علی روز سوم از جهان بیرون رفت، رضوان‌الله‌علیه، و حسن بر وی نماز کرد و عمرش شصت‌و‌سه سال بود.»

منبع:
مجمل التواریخ و القصص، تصحیح اکبر نحوی (چاپ اول: تهران، انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹)، ص ۴۴۳
#پرسه_در_متون
۱‌‌۴‌‌۰‌‌۰‌‌‌/‌‌۰‌‌‌۲‌‌/۱‌‌۴‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-04-22 19:53:08 دو وبگاه برای تلفظ واژه‌های خارجی

تلفظ اصلی نام کسان و جای‌ها و اسامی خاص خارجی را می‌توانید به زبان‌های گوناگون در این دو وبگاه‌ بشنوید.

1) forvo.com
2) howtopronounce.com

یادآوری: وبگاه دوم با فیلترشکن باز می‌شود.

@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-03-03 09:40:39 سرفصل‌های اصلی
کارگاه تخصصی نامه‌نگاری

- شش گونۀ زبانی در متن‌های ادبی و غیرادبی کدام‌اند؟
- ویژگی و تفاوت گونه‌های رسمی و غیررسمی چیست؟
- چگونه گونۀ‌ رسمی را از غیررسمی تشخیص دهیم؟
- ملاک ترجیح واژه‌ها در زبان معیار و نوشتارهای رسمی چیست؟
- نامۀ‌ اداری چیست و انواع آن کدام است؟
- کاغذ نامه چه ویژگی‌هایی دارد و نکات چهارگانۀ‌ آن چیست؟
- فاصله‌گذاری متن نامه در کاغذهای گوناگون چگونه است؟
- نامه را با چه عناوینی نمی‌توان و نباید آغاز کرد؟
- تفاوت عنوان حقوقی و حقیقی در نامه‌های اداری چیست؟
- ترتیب فرستنده و گیرنده در نامه‌های اداری چگونه است؟
- موضوع نامه را چگونه باید نوشت؟
- متن نامه را با چه عناوینی نباید آغاز کرد؟
- چگونه رده‌های گوناگون اداری را بنویسیم و دسته‌بندی کنیم؟
- بخش‌های سه‌گانۀ نامه چیست و چگونه نوشته می‌شود؟
- صورت‌های شش‌گانۀ مقدمۀ نامه چیست و چگونه نوشته می‌شوند؟
- تفاوت «بازگشت» و «عطف» و «پیرو» در نامه‌های اداری چیست؟
- ویژگی‌های پیام اصلی نامه چیست و چگونه باید باشد؟
- در پایان و امضای نامه چه می‌نویسیم و چگونه؟
- چگونه به دیگران «رونوشت»‌ بزنیم و آن‌ها را بنویسیم؟
- نامۀ حقوقی با نامۀ حقیقی چه تفاوتی دارد؟
- در نامه‌نگاری، از چه تعابیری می‌توان استفاده کرد و از کدام‌ها نه؟
- املا و رسم‌الخطِ درستِ واژه‌ها را چگونه تشخیص دهیم؟
- واژه‌های نامناسبِ نامه‌نگاری کدام‌اند و معادل‌های فارسی‌شان چیست؟
- چگونه درخواست خود را در یک پاراگرافِ درست بنویسیم؟
- بخش‌های اصلی پاراگراف کدام است و چه ویژگی‌هایی دارد؟
- درازنویسی در نامه‌نگاری چیست و نمونه‌های آن کدام است؟
- چگونه نیم‌فاصلۀ استاندارد را در وُرد فعال کنیم؟
- کدام واژه‌ها را بافاصله و کدام را نیم‌فاصله یا سرهم بنویسیم؟
- چگونه کلمات دواملایی یا چنداملایی را تشخیص دهیم؟
- قواعد ده‌گانۀ عددنویسی چیست؟
- عددها را رقمی بنویسیم یا حروفی و چرا؟
- چگونه یک نامۀ اداری را نشانه‌گذاری کنیم؟
- کاربردِ درستِ ویرگول،‌ نقطه‌ویرگول،‌ نقطه، و دیگر نشانه‌ها کجاست؟
- و ده‌ها نکتۀ جدید و کاربردی در ویرایش نامه‌ها و درست‌نویسی متن‌ها...!

شرایط و هدایای رایگان کارگاه:
t.me/Matnook_com/3616?single

ثبت‌نام سریع و آسان:
@MatnookAdmin3
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-03-03 09:40:29 مریم کشوری، از تهران

"کارشناس ارشد زبان‌شناسی‌ و شاغلم و فرصت نمی‌کردم آنلاین شوم، ولی فیلم کل کارگاه و جزوه را رایگان به ما دادند. نکات مفید و جدیدی از کارگاه و تدریس استاد بصام آموختم تا جایی که در محل کارم نیز متوجه تغییر قلم من شده‌اند و نامه‌ها را بهتر از گذشته ویرایش می‌کنم. خیلی راضی‌ام."

ویدئو سایر شرکت‌کنندگان:
@Matnook_01
@Matnook_com باز کردن / نظر دهید

2022-03-03 09:38:27 عبارت فعلی

۱) «عبارت فعلی» (یا «فعل گروهی») نوعی فعل مرکب با معنای معمولاً مَجازی است که از دو بخش صرف‌ناپذیر (غیرفعلی) و صرف‌پذیر (فعلی) تشکیل شده‌است، مانند «به‌دست آمدن» و «جیب کسی را خالی کردن». بخش غیرفعلی آن معمولاً یا با حرف اضافه آغاز می‌شود یا با اسم. بخش فعلی آن نیز یا فعل ساده است (مانند «به‌جا آوردن») یا پیشوندی (مانند «از میان برداشتن») یا مرکب (مانند «دست از پا خطا کردن»).

۲) عبارت‌های فعلی، در حالت مصدری و صرف‌شده، همیشه بافاصله نوشته می‌شوند. مثال:
حالت مصدری: «افشاگری مهم پوتین دربارۀ در اختیار داشتن یک سلاح خاص» (از اینترنت)
حالت صرف‌شده: «به هنر پناه می‌بریم تا حقیقت ما را از پا درنیاورَد.» (فریدریش نیچه)

یادآوری:
عبارت‌های فعلی‌ای که با حرف اضافۀ «به» آغاز می‌شوند، در حالت مصدری و صرف‌شده، معمولاً بخش غیرفعلی‌شان نیم‌فاصله نوشته می‌شود:
«موفقیت یعنی به‌دست آوردن آنچه می‌خواهی. خوشبختی یعنی خواستن آنچه به‌دست می‌آوری.» (دیل کارنِگی)
۱‌۴۰‌۰‌/‌‌۱‌‌۲‌/‌‌۱‌۲
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com باز کردن / نظر دهید