فلسفه و ادبیات

2023-05-24 23:19:16 ‍ اپیکتت یا #اپیکتتوس (۵۵-۱۳۵ م) فیلسوف رواقی یونان بود.

اودر حدود سال ۵۵ میلادی در فریقیه به دنیا آمد. او که غلام زاده و خود تحت رقیت و بندگی بود توسط صاحب ستمگری ناقص‌العضو  شده اما در هر حال نمونه یک روح آزاده نحیف و متکی به نفس بود و چون به یکی از درباریان نرون فروخته شد صاحبش به او اجازه داد که دروس رواقی کالیوس موسونیوس روفوس را تعلیم بگیرد و نزد او بود که فن استخراج فلسفه‌ای جامع و عمومی را از تجارب شخصی فرا گرفت.

با مرگ رووس، اپبکتت که در خلال این احوال قانوناً آزادی هم یافته بود؛ در روم به تدریس فلسفه پرداخت. اما می سین که از آزادی زبان این برده قدیمی وحشت داشت از شهر اخراجش نمود. آنگاه به نیکوپولیس  رفت که در آنجا بین مستمعین فراوانش هادریان امپراتور آینده هم بود. او نفوذ فوق العاده‌ای بر امپراتور دیگری یعنی مارک اورل اعمال نمود.

از اپیکتتوس اثر نوشته‌ای در دست نیست و آنچه که از تعلیمات او باقی‌است نوشته شاگردش آریان  است.
اپیکتت در حدود سال ۱۳۵ درگذشت.

یکی از بزرگ‌ترین اندیشه‌ورزان مکتب #رواقی, #اپیکتتوس است، او خود برده به دنیا آمد و برده‌ داری شده‌ است و یکی از پاهایش نیز کوتاه‌تر از دیگری بوده است. ولی به گونه‌ای تلاش می‌کند که خودش را از بردگی بخرد و نجات بدهد و قسمت جالب این است که چون معلم می‌شود و مکتبی باز می‌کند و دیگران در مکتب او درس می‌خوانند یکی از شادگردانش سالها بعد به امپراتوری می‌رسد و در آن زمان به اپیکتتوس عظمت و احترام می‌گذارد. اما زمانی که امپراتور بعدی می‌آید او را عزل کرده و به بدترین جزیره بین روم و یونان تبعید می‌کند که مردم آن منطقه نیز زبان او را نمی‌دانستند (اپیکتتوس زبان رومی می‌دانست و مردم جزیره زبان یونانی صحبت می‌کردند). در این موقعیت سخت اپیکتتوس با خود می‌گوید که باید با ارزش‌های خودم زندگی کنم. او آغاز به انجام فعالیت می‌کند و با مردم آنجا سعی می‌کند ارتباط برقرار کند. سالها بعد امپراتور از دنیا می‌رود و امپراتور بعدی روی کار می‌آید و اطرافیانش به او می‌گویند که اپیکتتوس بزرگ‌ترین فیلسوف این کشور بود که او را تبعید کردند. امپراتور عده‌ای را به دنبال اپیکتتوس می‌فرستد تا به دربار برود. اما اپیکتتوس از رفتن امتناع می‌کند و می‌گوید من از زندگی خودم در این جزیره لذت می‌برم و خشنود هستم و دلیلی برای برگشت ندارم زیرا فعالیت‌های زیادی را در اینجا انجام می‌دهم و با مردم هفته‌ای یکبار بحث‌های فلسفی انجام می‌دهم و ...

بنابراین اپیکتتوس می‌گوید: مهم نیست که در کجا زندگی می‌کنید، بلکه مهم این است که شما در آنجا چه فعالیت‌هایی را انجام می‌دهید. در حالت کلی این شما هستید که محیط را غنی می‌کنید زیرا محیط خود به خود از ما انسان سالمی نمی‌سازد و ما را شادمان نمی‌کند. مانند افرادی که خارج از کشور زندگی می‌کنند و آزادی دارند حقوق بیکاری دریافت می‌کنند اما نمی‌دانند که برای شاد بودن باید کار و فعالیت‌هایی را انجام بدهند که برای آن‌ها شادی بیافریند و دوستانی پیدا کنند و یا در اجتماعات جمع شوند و یا عمل خیری را برای فردی انجام دهند و یا چیزی یاد بگیرند و به هنری بپردازند.

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-24 20:43:59 ‍ ■ زندگی خوش و سعادت‌مند در داشتن روحی آزاده، راست کردار، بی‌باک و در مقابله با خوبی و بدی سرنوشت استوار است.
بالاترین خیر آن است که سرنوشت خویش را با خوش رویی پذیرفتار گردیم.

#سنکا

join us | کانال فلسفه
@Philosophy3 باز کردن / نظر دهید

2023-05-24 10:46:29 ‍ ‍ ■ #فلسفه_رواقی

به نظر #سنکا، اوج حکمت آن است که یاد بگیریم سرسختی و لجاجت جهان را با واکنش هایی مثل فوران خشم، احساس بدبختی، اضطراب، ترش رویی، خودبرحق بینی و بدگمانی، بدتر نسازیم.

در سراسر آثار سنکا یک فکر واحد تکرار می‌شود؛
وقتی می‌توانیم به بهترین صورت این ناکامی ها را تحمل کنیم که خود را برای آن ها آماده ساخته و درک کرده باشیم که بیشترین آسیب را از ناکامی هایی می‌بینیم که اصلا انتظارشان را نداشته ایم و نتوانسته ایم آن ها را بفهمیم.

#آلن_دو_باتن
#تسلی_بخشی_های_فلسفه

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-23 23:24:57 ‍ #لوکیوس_سنکا Lucius Annaeus Seneca  (c. 4 BC – AD 65) لوکیوس سِنِکا, معروف به سنکای جوان (متولد ۴ قبل از میلاد و درگذشته ی ۶۵ بعد از میلاد) اهل رم، فیلسوف رواقی، سیاستمدار،  نمایشنامه نویس، معلم و مشاور  نرون بود. او مجبور شد به اتهام همدستی در توطئه… باز کردن / نظر دهید

2023-05-23 09:42:35 ‍ #لوکیوس_سنکا

Lucius Annaeus Seneca
 (c. 4 BC – AD 65)

لوکیوس سِنِکا, معروف به سنکای جوان (متولد ۴ قبل از میلاد و درگذشته ی ۶۵ بعد از میلاد) اهل رم، فیلسوف رواقی، سیاستمدار،  نمایشنامه نویس، معلم و مشاور  نرون بود. او مجبور شد به اتهام همدستی در توطئه قتل امپراتور  خودکشی کند، پدر وی سنکای بزرگ نام داشت.

از سنکا ۹ نمایشنامه تراژدی و یک کمدی به جا مانده‌است:
هرکول دیوانه – زنان تروا – زنان فینیقی – مدیا – فدرا – اودیپوس (اودیپ) – توئستس – آگامنون و هرکول در اوتا

سنکا نیز همچون نویسندگان هم عصر خود به شدت تحت تأثیر هنر و ادبیات یونان بود.

او معتقد بود که طبیعت معیاری است که انسان باید هماهنگ با آن زندگی کند و اصل برابری انسانها را قبول داشت.

سنکا (نقل قول):
انسان تکلیفی اخلاقی دارد، امّا این تکلیفی است در قبال جامعه بزرگ بشری نه صرفاً در قبال شهروندان کشور خود. دولت بازتاب طبیعت شر انسان است.

و این تفکر رواقی در آثارش بخصوص زنان تراخیس بخوبی مشهود است.

سنکا در سال ۴ قبل از میلاد در کوردوبا واقع در اسپانیا در یک خانواده اکوئستر (سفیران) متولد شد. در جوانی به رم رفت ودر آنجا مطالعات فلسفی زیادی با استادانش آتالوس و فابیانوس انجام داد. به دلیل توان بالایی که در عرصه سخن سنجی و فن خطابه داشت، به سنا راه یافت و در آنجا در مدت حکومت کالیگولا از مقام و منزلت بالایی برخوردار شد.

اما در سال ۲۱ پس از میلاد به خاطر محکومیت پرنسس جولیا لیویلاس، خواهر کالیگالونوس که به دلیل حسادت مسالینا متهم شده بود، از پست خود برکنار و به کورسنا تبعید شد و تنها در سال ۲۹ میلادی و پس از ۸ سال تبعید، مورد عفو آگریپینا، امپراتوریس جدید توانست به رم بازگردد و به سفارش امپراتور کلاودیوس در نقش معلم نرون جوان مشغول بکار شود و به تعلیم و تعلم امپراتور آینده اهتمام ورزد. در اکتبر ۵۴ میلادی، کلاودیوس (عموی کالیگولانوس) با دسیسه امپراتوریس آگرپینا به طرز مشکوکی مرد و به این ترتیب نرون بر تخت سلطنت نشست. پس از مرگ کلاودیوس، سنکا بیشتر مورد علاقه نرون قرار گرفت و به عنوان مشاور او معرفی شد. بطوری که در حقیقت اداره کننده سیاست امپراتوری، سنکا بود و به مدت ۷ سال تمام وظایف نرون را انجام می‌داد یا سازماندهی می‌کرد. مورخان از این تاریخ به عنوان بهترین دوره حکومت نرون یاد می‌کنند. اما نرون برای تشکیل یکحکومت استبدادی نقشه‌هایی در سر می‌پروراند که این نقشه‌ها را پس از فتح بریتانیک اجرا کرد. سنکا نیز پس از این فتح که همزمان با مرگ دوستش «آفرانیوس بورو» شد، در سال ۶۲ فکر کرد که از عالم سیاست خارج شود و به زندگی شخصی خود با خط مشی میانه‌روی و حفظ تعادل بپردازد. اما سرنوشت به نحو دیگری رقم خورده بود، بطوری که در سال ۶۵ دسیسه‌ای برضد نرون برملا شد که از سوی رئیس اربابان رم، کالپورنیوس پیزو، طراحی شده بود. افشای این دسیسه شخصیت‌های عادی، نظامی و دولتی را در مظان اتهام قرار داد. نرون با لذت، اتهام استاد و مشاور خود را پذیرفت و به این ترتیب سنکا از شاگرد خود حکم مرگ دریافت کرد. سنکا در واپسین روزهای زندگی خود در سال ۶۵ میلادی سعی کرد در مقابل استبداد نرون ایستادگی کند و بدون ترس از مرگ حتی اعلام کرد که از تمام روزهای زندگی اش لذت برده‌است و بنابراین واهمه‌ای از مرگ ندارد.

#سنکا در آثار خود آشکارا مبانی اعتقادی فلسفه رواقی را گسترش می‌دهد و خود یکی از تأثیرگذارترین متفکران رواقی‌گری بود. فلسفه رواقی رایج‌ترین و پرنفوذترین فلسفه دوران یونانی مآبی بوده‌است. این فلسفه بیش از فلسفه اپیکور در زمان خود بر عرصه اندیشه سیاسی تأثیر گذاشته‌است. فلسفه رواقی را یک اندیشمند فنیقی به نام #زنون در آتن بنیان گذاشت. رواقیان نظریهٔ #هراکلیتوس دربارهٔ «لوکوس» را پایهٔ جهان بینی خود قرار دادند. «لوگوس» در فلسفه رواقی به طبیعت یا تقدیری تعبیر شد که به مثابهٔ قانونی ازلی و ابدی بر کل عالم و فساد حاکم است. لوگوس در واقع روح مادی عامل و شامل عالم به حساب آمد. وجوه متخلف اندیشه رواقی، از جمله فلسفه اخلاق و نظریهٔ جهان‌وطنی رواقیان نیز از این جهان بینی استخراج می‌شد. اندیشه بزرگ برادری جهانی از آموزه‌های مهم فلسفه رواقی است. فلسفه رواقی که گاهی از آن به عنوان یک مذهب یاد می‌شود در میانه راه بین فلسفهٔ کلاسیک یونان و دین مسیح است. مکتب رواقی یا مذهب رواقی راه را برای پیدایش تفکر جدیدی در تاریخ که به عنوان مسیحیت شناخته می‌شود باز کرد. به این ترتیب تفکر رواقی نقش نقاله رااز فلسفه کلاسیک یونان به تفکر مسیحیت ایفا کرده‌است.

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-22 23:24:32 #زنون کیستیونی در جزیره قبرس متولد گردید، او بنیانگذار مکتب رواقی است.
داستان‌های مختلفی از زندگی زنون روایت شده‌است، در یکی از این حکایت‌ها گفته‌اند که او یک تاجر بوده‌است که بعد از ورشکستگی به آتن آمده و در یک کتاب فروشی مشغول به کار شده‌است.

ایده‌ها و دیدگاه‌های او را به سه قسمت تقسیم کرده‌اند،منطق، فیزیک (جهان طبیعت نه علم فیزیک) و اخلاق و هدف اصلی او رسیدن به خوشبختی ار راه طبیعت است.

رواقیون از حیث مادیت پیرو #هراکلیتوس بوده و به جوهر فرد قائل نیستند، بلکه معتقدند که ماده به اجزای غیرمتناهی تقسیم می‌شودو آتش است که این اجزا را به هم ترکیب داده و تبدیل به جسم واحد می‌کند، همچنین معتقدند که خداوند در همه جهان حلول کرده و انسان هم که جزیی از طبیعت است باید رفتارش مطابق عقل باشد که از این جهت به رواقیون، حلولیان نیز گفته‌اند.

مشهور است که زنون در زیر یک رواق می نشست و تدریس می کرد.
اکثر آثار او از بین رفته اند و فقط بخش هایی از آن ها باقیست.

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-22 09:52:48 ‍ #رواقیون

رواقی (Stoicism) و به پارسی «سُتاوندی» مکتبی فلسفی است که به‌وسیله زنون کیتیونی (Zeno of Citium) تأسیس شد.

نام این فلسفه در زبان‌های اروپایی و نیز عنوان رواقی برای آن بدین مناسبت است که حوزه ایشان در یکی از رواق‌های آتن منعقد می‌شد. واژه stoa در یونان باستان به ایوانی گفته می‌شد که با کاربری از ستون‌ها استوار و ایستاده شده بود. استوار، استوانه، ایستادن و راست (قائم) همه همریشه با این واژه هستند. ستاوندیان از این رو چنین نامیده شدند که بنیانگذار آنها زنون در سُتاوند مرکزی آتن آموزه‌های خود را به شاگردان و پیروانش می‌آموخت.

محتوای فضیلت رواقی در میل به سیر طبیعی عالم و پذیرفتن امور است چنانکه هستند و می گذرند و ایمان داشتن به مشیت فراگیر الاهی است. بیان کلاسیک این اندیشه را می توان در نوشته های مارکوس آورلیوس یافت:

ای عالم، هر چیزی با تو هماهنگ است با من هماهنگ می شود. هیچ چیز برای من نه دیر است نه زود، بلکه به هنگام است چون برای تو به هنگام است. آی طبیعت، هر چیزی برای میوه ای است که فصول تو به بار می آورد: همه چیز از توست، و همه چیز در توست، و همه چیز به تو باز می گردد. شاعر می گوید، شهر عزیز ککروپس؛ و آیا تو نباید بگویی، شهر عزیز زئوس؟

مذهب رواقی در قرن دوم میلادی در روم نفوذ یافت و حکمایی مانند سنکا، اپیکتتوس و مارکوس آورلیوس به آن گرویدند. پیروان این فلسفه رواقیون یا سُتاوندیان خوانده می‌شوند. زنون فلسفه را منقسم به طبیعیات، منطق و اخلاق می‌دانست. منطق وی مبتنی بر اُرغنون ارسطو بود، اما می‌گفت که هر معرفتی بالمآل به ادراکات حواس بازمی‌گردد.

نظریهٔ رواقیون در طبیعیات اساساً مادی بود. درنظر آنها هرچه حقیقت دارد مادی است. توده و ماده، یا جسم و جان، حقیقت واحد و با یکدیگر مزج کلی دارند. وجود یکی در تمامی وجود دیگری ساری است.

در اخلاق سُتاوندیان فضیلت را مقصود بالذات می‌دانستند و معتقد بودند که زندگی باید سازگار با طبیعت و قوانین آن باشد و می‌گفتند آزادی واقعی وقتی حاصل می‌شود که انسان شهوات و افکار ناحق را به یکسو نهد و در وارستگی و آزادگی اهتمام ورزد. ستاوندیان به سبب پیروی از این اصول نزد عامهٔ مردم به لاقیدی معروف بودند.

فلسفهٔ اخلاقی سُتاوندی تاثیرگذارترین جریان اخلاقی-فلسفی در طول تاریخ است، که پانصد سال به درازا انجامید و از دوره فروپاشی امپراتوری اسکندر مقدونی ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، تا ۲۰۰ سال بعد از میلاد مسیح ادامه داشت. مکتب رواقی به سه دوره تقسیم می‌شود:

دورهٔ ابتدایی با حضور چهره‌هایی همچون زنون کیتسیونی، که مؤسس این مکتب بود، و کلنتس.دورهٔ میانی و اشخاصی چون پاناینوس و یوزیدونیوس.دورهٔ جدید و افرادی مانند سنکا، اپیکتت و آرول.

رواقیون اگرچه خدا را فاعل می‌دانستند، اما فاعل و منفعل را از یکدیگر جدا نمی‌دانستند و همچون عالمان اسلامی انسان را عالم صغیر و جهان را عالم کبیر معرفی می‌کردند. رواقیون جهان را حکومتی جهانی در نظر می‌گرفتند که انسان می‌تواند در آن با احترام گذاشتن به قوانین اجتماعی، شهروند محسوب شود.

فضایل اخلاقی رفتارهایی عاقلانه محسوب می‌شوند که همراه و همگام با طبیعت قانونمند هستند و این همراهی با قوانین طبیعت دقیقاً شرط خوشبختی انسان است. بدبختی زمانی است که انسان تسلیم هوای نفس، شهوت و خودمداری شود. در واقع ایده‌آل اخلاقی رواقیون را می‌توان در سردی و بی‌شهوتی مشاهده کرد. این در عین حال به هیچ وجه به معنی انفعال و بی تحرکی نیست، بلکه نشانهٔ روحی آرام، داشتن کنترل هوای نفس و توانایی رفع نیازهای عقلانی است.

رواقیون انسان را به انجام وظیفهٔ طبیعی عاقلانه دعوت می‌کنند، و هدف را رسیدن به نظم درونی، تکامل فردی در سایه زندگی اجتماعی و رفتار خوب با دیگر افراد می‌دانند.

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-21 23:23:43 رادیو هم آنی، مجالی برای پیوستن به ماخولیای عاشقان است... از خودکشی ولادیمیر مایوکوفسکی غمگین، تا عاشقانگی های سیلویا پلات ... از عقده ادیپ به مادرش تا قتل پدر به دست الکترا ...

@hamaanipodcast

رادیو هم‌ آنی، فرصتی برای هم آن شدن با ادبیات و موسیقی و روان و هنر است.

کانال تلگرام:

@hamaanipodcast

کانال کست باکس:

https://castbox.fm/va/5400879 باز کردن / نظر دهید

2023-05-21 09:54:50 ⁠
‍ سانسور ابزاری‌ست برای افرادی که نیاز دارند واقعیات را از خودشان و دیگران پنهان کنند. ترسشان فقط از ناتوانی‌شان برای مواجهه با واقعیت سرچشمه می‌گیرد. بنابراین من نمی‌توانم از آنها عصبانی باشم. فقط به طرز هولناکی غمگینم. جایی، زمانی، در تربیتِ این افراد، آنها را از حقیقتِ مسلمِ وجودِ انسان محروم کرده‌اند. به آنها آموخته شده است که فقط یک راه و روش درست است. در حالیکه راههای بی‌شماری وجود دارد.

#چارلز_بوکفسکی

l عضو شوید l
@Philosophers2 باز کردن / نظر دهید

2023-05-20 12:23:45 ■ می بینم که هنوز معتقدید بالاخره بشر روزی فضایلی را که مصالح و منافعش در آن است در می یابد و آن گاه که آخرین باقیمانده های عادات احمقانه گذشته از یادش رفت آن وقت عاقلانه رفتار خواهد کرد, اما غافل از اینکه به همان نسبتی که زندگی بسیار عاقلانه ای درست می کنیم در اثر همان خسته کننده بودن و یکنواخت بودن آن، چه فکرها که برای مردم پیش نمی آید. آن سنجاقهای طلایی را نیز کلئوپاترا برای همان ملال آور بودن و یکنواخت بودن زندگی در سینه کنیزکان فرو می کرد. گاه بشر دانسته و متعمدا امری مضر و احمقانه و حتی احمقانه ترین کار را برای خود آرزو می کند و انجام می دهد. او می خواهد این حق را داشته باشد که بتواند حتی احمقانه ترین کار را برخلاف همه قوانین آرزو کند و انجام دهد. نه این که مکلف باشد که فقط کارهای عاقلانه و خردمندانه بکند

#فئودور_داستایوفسکی
#يادداشتهای_زيرزمينی

l عضو شوید l
@Philosophers2. باز کردن / نظر دهید