شبکه جامعه شناسی

2021-07-31 15:43:04 وزارت آموزش و پرورش اخیراً گزارشی از نتایج کنکور سراسری ۱۳۹۹ منتشر کرده است. در این گزارش پراکنش ۳ هزار رتبۀ برتر گروه‌های ۵گانهٔ آموزشی به‌تفکیک ۳۱ استان و ۷۳۵ منطقۀ آموزشی کشور آمده است. آمار پذیرفته‌شدگان براساس جنسیت، شهری/روستایی، و نوع مدرسه نیز ارائه شده است.

مدارس استعداد درخشان و نمونۀ دولتی که حدود ۱۲.۵ درصد دانش‌آموزان پایۀ دوازدهم را تحت پوشش دارند، نزدیک به ۶۴ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به خود اختصاص داده‌اند. مدارس عادی دولتی هم که ۵۴ درصد جمعیت دانش‌آموزی پایۀ دوازدهم را دارند، تنها ۱۰ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به‌دست آورده‌اند.

براساس این گزارش میانگین معدل دیپلم داوطلبان انسانی حدود ۱۲.۳، و برای رشته‌های تجربی، ریاضی، زبان، و هنر به‌ترتیب ۱۳.۷، ۱۲.۵، ۱۴.۵، و ۱۲.۴ است.

از کانال رضا امیدی


#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-29 15:59:08 شهرآشوبی و شهروند آزاری سیاسی
علی خورسندی

کریشنامورتی می گفت، بعضی از ما آدمها دیگران را آزار می دهیم، چون خود انسان هایی آزار دیده ايم. به سخن دیگر، آدمی پیوسته بوسيله تضادها و رنج های درون خویش شکنجه می شود و هر قدر از درون خرد و تحقیر شود، اراده خودآگاه و میل ناخودآگاهش به ابراز نفرت و خشونت در رابطه با دیگران و دنیای بیرون شدیدتر می شود.

همه کارزاری که یکصد و بیست نماینده محترم درباره «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» راه انداخته اند، مصداق شهروند آزاری سیاسی است. این طرح مصداق تهاجم سیاست به آزادی چرخش اطلاعات و آگاهی عمومی است. تو گویی، روح قجری در رفتار برخی از سیاسیون ایرانی حلول کرده است. مشهور است که ناصرالدین شاه تاکید و تمايل شدیدی داشت که مردم بی سواد و ناآگاه باقی بمانند در حدی که «تفاوت پاريس و بروكسل را با خوردني ندانند»! بنظر می رسد، افزون بر شهروند آزاری سیاسی، کارکرد اصلی این طرح این است که شهروندان را از جهان های آگاهی، غافل و ناآگاه باقی بگذارد.

این طرح ممکن است ناخواسته سویه دیگری هم داشته باشد. شکسپیر می گفت، تمام دنیا صحنه نمایش است و ما آدمها همه نقش بازی می کنیم. طرح مذکور که تعبیر درست آن بستن راه تنفس شهروندان و ایجاد محدودیت در استفاده از فضای مجازی و اینترنت بین المللی برای مردم عادی و حوزه عمومی است، در حد نمایش ناشیانه یک نقش وارونه هم می تواند باشد. نمایش نقش وارونه ای که کارکرد احتمالی آن شهرآشوبی سیاسی است.

مشهور است که سیاست، ارباب دانش هاست. سیاستمداران مردمی از سیاست اغلب دغدغه «خیر عمومی» دارند. در شرایطی که شهروندان ما با بیماری و بی آبی و بی برقی و بحران اقتصادی و تنگدستی درگیرند، نمایندگان سیاسی ملت بجای اینکه مراهم دردهای مردم باشند، مزاحم نفس های آنها شده اند. در چنین شرایط غیرخردمندانه ای، تعبیر باربارا تاکمن مورخ بلند آوازه در کتاب مشهور «تاریخ بی خردی» بیشتر خودش را نشان می دهد که معتقد بود قدرت فقط فساد نمی آورد، بلکه بی خردی هم به ارمغان می آورد!

نمایندگان سیاسی مردم و ایجنت های پنهان و پشتیبان طرح مزبور شاید در این خیال باشند که با تصویب چنین طرح یا طرح هایی می توانند آگاهی و خرد مردم را مهندسی و کنترل کنند. اما باید نیک آگاه باشند که دانش و آگاهی را نمی توان برای همیشه محدود ساخت؛ هرچند كه مسیر آن را مسدود كرده باشند.

باری، در عرصه آموزش شاید جدی ترین اثر وضعی تصویب نهایی این طرح فروکاهش همکاری های علمی بین المللی، اختلال در سیاست ها و فعالیت های مربوط به بین المللی شدن آموزش عالی و عقب ماندن در بازار جهانی رقابت در تولید اطلاعات و دانش باشد؛ لیکن، آشکار و مبرهن است که بازنده نهایی این کاروزار سیاسی پوچ و نمایش گونه خود نمایندگان و نخبگان سیاسی به ظاهر برنده است. به راستی، خواهیم دید!

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-29 12:53:05 ‌ نشستن در عقب یا جلوی موتور: مسئله کجاست؟
فاطمه قلخانی (وکیل پایه یک دادگستری)

رئیس پلیس راهور اصفهان اخیراً اظهار داشته که «بانوان طبق قانون مجاز به دریافت گواهینامه موتورسیکلت نیستند»؛ اما این در حالی است که در هیچ یک از قوانین و مقررات ایران، زنان صراحتاً از موتورسواری منع نشده‌اند همچنین مطابق اصول فقهی اصل بر مباح بودن اعمال است که این امر مورد تأکید قانون‌گذار نیز بوده چنان که اصل نهم قانون اساسی مؤکدا بر صیانت از آزادی‌های مشروع تأکید نموده و نیز طبق اصل بیستم قانون اساسی همه افراد فارغ از جنسیت در برابر قانون برابرند.

بنابراین می‌توان گفت که رانندگی وسایل نقلیه موتوری در ایران قائم به جنسیت نیست و این از حقوق مسلم زنان است که بتوانند از موتورسیکلت برای حمل‌ونقل استفاده کنند کما اینکه برخی زنان مبادرت به رانندگی وسایل نقلیه سنگین می‌کنند و هیچ‌گونه محدودیتی جنسیتی وجود ندارد.

همان‌طور که یکی از شعب دیوان عدالت اداری (تصویر نامه) به‌درستی بیان نموده؛ قید مقرر در تبصره ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی (صدور گواهی‌نامه برای مردان بر عهده نیروی انتظامی است) نیز به معنای محرومیت زنان از رانندگی موتورسیکلت نیست. از این گذشته وضعیت حاکم بر وضعیت شهرنشینی علی‌الخصوص کلان‌شهرها و عدم امکان مالی جهت تهیه خودرو برای همه اقشار و سهولت رفت‌وآمد با موتورسیکلت جهت رتق‌وفتق امور زندگی (که بعضاً زنان جامعه با توجه به وضعیت شخصی و خانوادگی خود شخصاً مجبور به حل آن‌ها می‌باشند) ضرورت صدور گواهی‌نامه را برای آن‌ها بیشتر نمایان می‌سازد.

سؤالی که مطرح می‌شود این است که فرق عقب موتورسیکلت نشستن و جلو نشستن در چیست؟ درحالی‌که عرف حاکم بر جامعه امروز و شرایط اقتصادی و فرهنگی مردم اقتضا می‌کند که نه‌تنها مخالفتی با رانندگی موتورسیکلت توسط زنان نشود بلکه این امر مورد حمایت قانون‌گذار و مراجع ذیصلاح نیز باشد چرا که زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و ندادن و محروم نمودن زنان از گواهینامه موتورسیکلت به معنای سلب حق مسلم و شهروندی نیمی از جامعه است و حتی می‌توان گفت استفاده از موتورسیکلت توسط بانوان کمک شایانی در حل معضل آلودگی هوا و ترافیک خواهد داشت؛ بنابراین چنان چه خانم‌ها با رعایت حجاب متناسب مبادرت به رانندگی با موتورسیکلت نمایند مطابق موازین شرعی و قانونی منعی نداشته و به نظر می‌رسد صدور گواهینامه برای بانوان از این حیث نیز بلامانع است. همان‌طور که رانندگی موتورسیکلت توسط زنان در سایر کشورهای اسلامی همچون مالزی امری معمول است.

تصویر حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر اجازه موتورسواری بانوان در ایران

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-28 14:12:33 قانون اساسی قربانی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی
کامبیز نوروزی - حقوق‌دان

اصرار برخی نمایندگان برای تصویب طرح به اصطلاح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی چنان است که بخاطر آن اصول قانون اساسی را هم به راحتی نقض می کنند .
غیر از موارد متعددی از نقض حقوق بنیادینی مانند حق آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات و حق دسترسی به منابع اطلاعات که در این طرح وجود دارد ، از نظر شیوۀ طرخ در مجلس هم قانون اساسی را نقض می کنند.

مذاکره در مورد این طرح در جلسۀ غیرعلنی نقض آشکار قانون اساسی است .
طبق اصل شصت و نهم قانون اساسی " مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از رادیو و روزنامۀ رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود . " مجلس فقط برای موارد " اضطراری" و " رعایت امنیت کشور ایجاب کند "می تواند به تقاضای رئیس جمهور یا یکی از وزرا یا ده نمایندۀ مجلس جلسه غیر علنی تشکیل دهد....

در طرح صیانت از حقوق کاربران ، که در اصل باید نامش را طرح نقض حقوق کاربران در فضای مجازی گذاشت ، کدام اضطرار یا موضوع مربوط به امنیت کشور مطرح است که بخواهند با پنهان‌کاری و دور از چشم مردم در مورد آن بحث کنند . نمایندگان چه چیزهایی در مورد این طرح می خواهند بگویند که مردم را نامحرم دانسته و نمی خواهند ملت از آن آگاه شوند . وقتی اصرار دارند که در پشت درهای بستۀ مجلس و مخفیانه در مورد این طرح حرف بزنند و از آشکار شدن مقاصدشان نگرانند معلوم می شود که اهدافشان چیزهایی است که مردم آنها را قبول ندارند . آنها از آزادی گردش اطلاعات می ترسند و نمی خواهند ترسشان را آشکار بگویند.

طرفداران طرح می خواهند آن را طبق اصل 85 قانون اساسی تصویب کنند . بنا به اصل 85 " مجلس نمی تواند اختیار قانون‌گذاری را به شخص یا هیئتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می تواند اختیار وضع بعضی از قوانین ... به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند." می دانیم مذاکرات صحن ، علنی است و گزارش آن از رادیو مستقیماً پخش می شود . اما مذاکرات کمیسیون‌‌های داخلی علنی نیستند . اینجا هم باز مشاهده می کنیم نمایندگان به دنبال پنهان‌کاری و عمل مخفیانه‌اند. آنها نمی‌خواهند مردم از واقعیت‌های تلخ و غیرقانونی پشت این طرح آگاه بشوند . اما در مورد این طرح کدام "ضرورت وجود دارد که ارجاع آن به کمیسیون داخلی را موجه کند ؟ هیچ . تنها ضرورتی که می شود گمان برد این است که گروهی از نمایندگان برای جلوگیری از آزادی‌های مشروع و قانونی مردم در محیط وب شتاب فراوان دارند . علاقۀ آنها این است که در سریعترین زمان ممکن دیواری بلند در برابر گردش اطلاعات بشوند و فضای نیم بند دسترسی مردم به اطلاعات را با دیوارهای سیمانی که در این طرح پیش بینی شده است مسدود کنند. ارجاع تصویب این طرح به کمیسیون داخلی نقض دیگر قانون اساسی در فرآیند بررسی مغایرت کامل با قانون اساسی دارد.

نمایندگان درحالی اصرار به تصویب این طرح دارند که نه تنها روزنامه نگاران و رسانه ها و نویسندگان ، بلکه بزرگترین استارتاپ‌های کشور نیز صریحاً مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده اند .

رفتار برخلاف قانون اساسی و خواست عمومی مشروعیت قانونگذاری را از بین می برد.

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-28 12:10:05 چرا توسعه در ایران بعد از انقلاب شکست خورد؟
مهران صولتی

با گذشت چند روز از پدید آمدن نا آرامی های خوزستان که در پی بحران آب در این استان ایجاد شد اسحاق جهانگیری در جمع مردم ناراضی و جان به لب آمده این اقلیم حاضر و با صراحت از شکست برنامه توسعه بعد از انقلاب سخن گفت؛ توسعه ای که به زعم او چون رضایت مردم را در نظر نگرفته و برای آن ها تبعیض، نابرابری و بی عدالتی به همراه آورده است شایسته نکوهش است( کلیپ پیوست). واگویه قصه ای پر غصه از انباشت توهماتی که نه تنها به بهبود کیفیت زندگی ایرانیان نینجامیده بلکه فاصله ای بیشتر از کشورهای هم تراز ما در سده گذشته مانند کره جنوبی، مالزی و ترکیه را برایمان رقم زده است. اما داستان توسعه در ایران از موانع بسیار بیشتری رنج می برد که می کوشم تا در این فرصت برخی از آنها را در قالب دوگانه هایی تقابلی به تصویر کشم:

تقابل رشد - عدالت:
تجربه توسعه یافتگی کشورهای چنوب شرقی آسیا در چهل سال گذشته نشان می دهد که عدالت بدون افزایش تولید ناخالص ملی، رشد سرمایه گذاری خارجی و انجام اصلاحات سخت در عرصه اقتصادی صرفا می تواند به معنای توزیع فقر در میان افراد جامعه باشد. این نزاع اما در دوران پس از انقلاب ترمز حرکت ماشین توسعه در کشور بوده است. اینک اما باید روشن شده باشد که تلفیق همزمان میان دو فاکتور رشد و عدالت آرزوی محالی بوده است که شوربختانه همچنان بر تداوم آن اصرار می ورزیم.‌ اتلاف منابع، هرز رفتن سرمایه های چندگانه و عقب ماندگی بیشتر حداقل نتایج سرگردانی بر سر این دوراهی تا کنون بوده است!

تقابل تخصص- تعهد:
انقلاب ها به نحوی ذاتی انشقاق آفرین هستند؛ اینکه اولویت باید با وفاداران انقلاب باشد( انقلاب به مثابه هدف)، یا کارشناسان عرفی( انقلاب به مثابه وسیله) از مشهورترین دوگانه ها در این زمینه محسوب می شود که به نزاع میان تعهد و تخصص به ویژه در دهه نخست انقلاب ایران دامن زده است. اینک اما روشن شده که تاکید افراطی بر مقوله تعهد موجب کم رونق شدن علم، چیرگی ایدئولوژی و گریز بسیاری از سرمایه های انسانی از ایران شده است. تا جایی که اکنون بسیاری از متعهد ترین نیروهای سیاسی چهل سال گذشته هم از فقدان دانش کافی و بروز اشتباهات فراوان در این مدت سخن به میان می آورد!

تقابل جهانی- بومی:
تقریبا همه انقلاب های رهایی بخش نیمه دوم قرن بیستم از افریقا گرفته تا امریکای لاتین دورانی از تاکید بر بومی گرایی در قبال جهانی سازی را از سر گذرانده اند. انتخاب استراتژی جایگزینی واردات به جای راهبرد توسعه صادرات نیز از مصادیق چنین ترجیحی بوده است. در ایران پیگیری سیاست خودکفایی در کشاورزی در همین راستا قابل توضیح است. البته بسیاری از این کشورها پس از شکست خوردن در تجربه تولید همه چیز در داخل، آغوش خود را به روی جهان گشوده و ثمرات حضور در رقابت های جهانی را از مسیر افزایش درآمد ملی، رفاه شهروندان و پیوستن به کلوپ کشورهای توسعه یافته چشیده اند ولی متاسفانه ما همچنان با بی اعتنایی به تجارب جهانی، در صدد آزمودن نسخه های تازه تر بومی گرایی و ابداع الفبای توسعه زیر عنوان جدید پیشرفت هستیم!

تقابل مرکز- پیرامون:
توسعه شکل گرفته در ایران معاصر عمدتا نامتوازن و ناپایدار بوده و در آن سهم مناطق مرکزی همچون تهران، اصفهان و تبریز بسیار بیشتر از مناطق مرزی و حاشیه ای کشور بوده است. پدیده ای که از دوران پهلوی آغاز شد و اگر چه به جلب مشارکت فزاینده مردم در جریان انقلاب اسلامی انجامید ولی نتوانست با نهادینه کردن حضور مردم در عرصه های سیاسی و به ویژه اقتصادی بر این عدم توازن میان نواحی مرکز و پیرامون فائق آید. شکافی ژرف که نه تنها به پیشرفت کشور نینجامیده بلکه فقر، تبعیض، نابرابری و نارضایتی را برای حاشیه نشینان از خوزستان و سیستان و بلوچستان گرفته تا ایلام و کردستان به همراه آورده است!

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-27 17:33:08 ‌ زن کشی و خشونت های ساختاری در ایران
به بهانه قتل #شکیبا_بختیار
دکتر فاضل الیاسی پژوهشگر پسا دکتری دانشگاه تهران

کودکان ما در خانه و مدرسه و دانشگاه، در کوچه و خیابان و بازار، فرایندهای اجتماعی‌شدن، جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری را می‌آموزند.
یاد می‌گیرند چه چیزی سیاه است و چه چیزی سفید است، اما یاد نمی‌گیرند و به آنها یاد نمی‌دهند که چگونه به حقوق دیگران احترام بگذارند، یاد می‌گیرند چه چیزی ارزش است و چه چیزی ارزش نیست، اما یاد نمی‌گیرند که ممکن است بعضی از این ارزش‌ها سر ارزش‌های دیگر را بر باد بدهد.
یاد می گیرند اما یاد نمی‌گیرند!
همانگونه نیز یاد می‌گیرند خشونت را، دزدی را و را را را های دیگر را !!
در جامعه ما که جامعه‌ای است مردسالار، با پشتوانه‌ای قوی از لحاظ آموزه‌های دینی، فرهنگی، قبیله‌ای و غیره، و در این راستا زن و دختر در تملک مرد قرار دارد، در اختیار و تحت امر اوست.
جامعه که نه، اجتماع‌هایی که در آنها تقابل‌ها و تعارض‌های فراوانی وجود دارد.
جنگ تمام عیار در گذرگاه سنت و مدرنیته، ما افراد همین جامعه زن را تقدیس کرده‌ایم و تقبیح کرده‌ایم، زن را می‌پرستیم و به او قسم می‌خوریم، اما از طرف دیگر او را نفرین می‌کنیم و با فجیع‌ترین شیوه به قتل می‌رسانیم، ما و ذهن ما مملوء از این همه تعارض و تناقض است.

آیا اگر خودمان را جای آن مرد و یا هر مرد دیگری، خود را جای پدر #رومینا_اشرفی و #شکیبا_بختیاری که چنین اقدامی را مرتکب شده‌اند، قرار دهیم، همان عمل را انجام می‌دهیم یا خیر؟
فرض کنید دختر من، دختر شما، خواهر و یا هر زن و دختری در خانواده و بستگان نزدیک ما، با شخص دیگری دوست یا همخوابه شود و ما در جریان قرار بگیریم، آن زمان کنش یا واکنش ما چگونه است؟

فقط محکوم کردن و لعن فرستادن کار را به جایی نخواهد برد، بیایید بیشتر دقت کنیم:

۱- اگر شما در هنگام جنگ و نزاع و دعوا و بروز هر مشکلی با شخص یا اشخاص دیگری، به تهمت و فحش ناموسی به زن و خواهر و دختر فرد مقابل متوصل شوید، خشونت علیه زن و حتی کشتن زن و دختر در چنین مواردی در نهان شما وجود دارد.
۲- اگر در خانواده با مشاهده کوچک‌ترین تغییر در سبک پوشش و آراستگی دچار حساسیت می‌شوید و احساس می‌کنید که آبرویت در خطر است، پس شما نیز در این جریان نزدیک هستید.
۳- اگر گناه زن و دختر را برجسته و نسبت به گناه مرد و پسر بی‌اعتنا هستید، پس شک نکن که شما نیز می‌توانید یک روز مخاطره‌آمیز باشید.
۴- اگر جنس مونث را سفیر آبرو و شرافت خانواده می‌دانید (در حالی که برای جنس مذکر چنین تصوری قائل نیستید) پس به خودتان شک کنید.
۵- اگر با اکراه اجازه می‌دهید که دختر یا خواهر یا غیره به تنهایی بیرون برود، شما نیز به این گروه تمایل دارید.
۶- اگر رانندگی زنان، اشتغال، مدیر و رئیس شدن آنها برای شما ناخوشایند است، پس خودتان را از این تفکر جدا ندانید.
۷- اگر در تقسیم ارث و ماترک، خود را از خواهر و پسر را از دختر برتر و شایسته‌تر می‌دانید، پس دیگر از مخالفان حقوق این قشر به شمار می‌آیید و شریک همین جماعت هستید.
۸- اگر در امور کار و زندگی، به زنان و دختران نگاه جنسیتی داشته باشید، از لحاظ فکری، هیچ فرقی با این پدران قاتل ندارید.
۹- اگر تلاش می‌کنید که فقط صاحب پسر شوید و دوست ندارید دختر به دنیا بیاورید، پس حرف نزن.

۱۰- اگر در هنگام مهمانی چشم‌هایت را در برابر زن و دختران خود گرد می‌کنید، دیگه هیچ.

تذکر:
چنانچه یکی از این خصوصیات مذکور را دارید، قبل از اینکه قتل‌های جنسیتی و ناموسی را محکوم کنید، خوب فکر کنید، بازاندیشی کنید، چون شما نیز در این قتل‌ها شریک هستید.

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-27 15:09:05 نقش آفرینی دانشگاهیان و اصحاب پژوهش در بحران خوزستان
بیت الله محمودی- عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد

موضوع بی آبی خوزستان و بحران ناشی از آن، شوک و چالش بسیار بزرگی بر بدنه اجتماعی و سیاسی کشور وارد ساخته است. چالشی که به طور محرزی ریشه آن در چگونگی سیاستگذاری، برنامه ریزی و مدیریت زیست محیطی منابع آبی و به طور کلی منابع سرزمینی کشور است.

در این چند روز مباحث و نقدهای فراوانی از فرایند مدیریت منابع آبی و استقرار کاربری ها در دوره های مختلف مدیریتی کشور صحبت به میان آمده است. از اینکه چگونه مسئولان با ترکیب دو عامل بی توجهی به دانش محیط زیست و منفعت طلبی خودخواهانه، ایران امروز را در ابر بحران آب گرفتار ساخته اند.

در کالبدشکافی چرایی و چگونگی بحران به وجود آمده، همه توجهات به سمت تصمیم گیران دولتی یا حاکمیتی متمرکز شده است و مشکلات تنها نتیجه تصمیمات و اقدامات آنان روایت می شود. من فکر می کنم اگر بناست تا ریشه یابی بحران به درستی و همه جانبه صورت گیرد، لازم است نگاهی به لایه های زیرین و پنهان شده دیگر فاجعه سازان محیط زیست کشور نیز داشته باشیم.

هیچ فعالیت و پروژه توسعه ای مانند سدسازی، انتقال و توزیع آب در کشور را نمی توان نام برد که از ایده اولیه تا بهره برداری، دهها مطالعه و گزارش علمی پیوست آن نباشد. این مطالعات و گزارش ها پشتوانه و سنگ بنای سیاستی، فنی و اجرایی پروژه ها هستند. مطالعاتی که برای تدوین، ارائه و تصویب، میلیون ها و میلیاردها تومان از منابع عمومی کشور هزینه شده است. منتقدین پروژه ها گاها ادعا دارند این مطالعات صوری و فرمایشی است و تنها جهت رسمیت بخشی و برچسب علمی زدن به پروژه ها است که تعریف و تدوین می شوند.

اگر امروز به چرایی و چگونگی یک پروژه نقد جدی وارد است، در وهله اول این نقد باید متوجه مطالعاتی باشد که چرایی و چگونگی آن پروژه را توجیه و ممکن کرده اند. اگر امروز معاون اول رئیس جمهور صراحتا از عوارض و کژکارکردهای برنامه های توسعه در کشور صحبت می کند و بحران های زیست محیطی و آبی را نتیجه اثرات آن می داند، باید از نارسایی های مطالعاتی بحث به میان آید که پشتیبان برنامه های توسعه بوده اند. باید از دانشگاهها، پژوهشکدها، شرکت های مهندسین مشاور، محققان و کارشناسانی سوال پرسیده شود که این مطالعات را تدوین و در اختیار مراجع تصمیم گیر قرار داده اند.

از نقش تصمیم سازان در بسترسازی وقوع حوادث و بحران های امروز نباید غافل بود. از نقش کارشناسان محلی تا مشاوران و مدیران پروژه های مطالعاتی که در ابعاد متنوع از منفعت طلبی اجرای پروژه ها سودها برده اند. بسیاری از افراد و نهادهایی که امروز منتقد تصمیم گیری های گذشته اند، گویا فراموش کرده اند که خودشان روزی نقش انکارناپذیری را در فرایند تصمیم سازی برای خلق بحران های امروزی ایفا کرده اند.

روزی که برای کسب پروژه های مطالعاتی لابی ها داشتند و رانت ها استفاده کردند، روزی که برای سود بیشتر و کم شدن هزینه های مطالعات از سروته آن می زدند، روزی که از چند دانشجو یا فارغ التحصیل تازه کار بیگاری می کشیدند تا سود تدوین مطالعه قابل توجه تر باشد، روزی که در جلسات تصویب مطالعات گوش به فرمان مطامع کارفرمایان بودند تا گوش به فرمان رسالت، وجدان و شرافت علمی خویش. آن روز بود که من و تو بذر شرایط امروز را کاشتیم، بذری که در زمین بی مسئولیتی و با آب سودجویی جوانه زد و پرورش یافت و امروز درختی تنومند شده است با هزاران شاخه بحران ریز و درشت.

مطالعاتی که زمینه ساز برنامه های عمران و توسعه کشور بودند از نظر کارکردی دو وجهه بسیار متفاوت دارند: از یک طرف منافع مالی و موقعیتی سرشاری را متوجه تدوین کنندگان و کارفرمایان آن کرد و عده زیادی با این مطالعات کارشناس، مشاور، استاد یا فارغ التحصیل دانشگاه شدند و نردبانی بود برای ارتقای آنان، مدیران و سیاسیون، اما از سوی دیگر خسارات جبران ناپذیری را متوجه مردم و محیط زیست کشور کرد. در واقع نانی که از مطالعات آب و توسعه نصیب تدوین کنندگان و ذینفعان آن شد، امروز نان و آب مردم را به طور مستقیم و غیرمستقیم بریده و حتی جانشان را نشانه رفته است.

دیروز چند صد استاد دانشگاه در خصوص بحران خوزستان به روسای سه قوا نامه نوشتند و مطالبات 13 بندی را برای برون رفت از چالش پیش آمده پیشنهاد کردند. کاش این نامه، بندی و رونوشتی هم به خود دانشگاه و ما دانشگاهیان می داشت و می پرسید که چرا غالبا از رسالت ذاتی خود که برخورد انتقادی با پدیده ها و پروژه ها است در تدوین مطالعات توسعه استفاده نکرده ایم و اساسا فرق ما با سیاست مداران، مدیران و تصمیم گیران این عرصه در فاجعه آفرینی چه بوده است؟ بله ما هم مقصریم و چه بسا به دلیل رسالتی که یدک می کشیم جرممان بسیار بیشتر از دیگران باشد.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-20 09:59:30 آنچه در #خوزستان می‌گذرد، عینی‌تر از آن است که نیاز به تحلیلی داشته باشد.

#خوزستان_آب_ندارد

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-16 11:19:04 دانلود نشریه دانشجویی مدارا
شماره 4 ، 24 تیر ماه ۱۴۰۰
با محوریت ''مدرنیته و جهان مدرن''
صاحب امتیاز: انجمن علمی جامعه شناسی دانشگاه علامه‌طباطبایی

در این شماره می‌خوانید:

- نگاهی به فرایند شکل‌گیری زبان فارسی معیار و پرسمانی شدن زبان فارسی
- حاکمیت توسعه نابرابر در جهان
- پیامدهای جهانی مدرنیته
- تتلو، بیلی‌آیلیش، سیکستی‌ناین و بعضی‌های دیگر
- اقلیت و مدرنیته ایرانی
- نور تاریک
- طبقه مدرن سرمایه‌داری
- مدرنیته و سیطره حوزه خصوصی
- برجای بمان که تو بس زیبایی
- جامعه کلنگی و مدرنیته ناقص

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید

2021-07-12 18:03:01 بیانیه جمعی از اساتید و پژوهشگران علوم‌انسانی ایران درباره وقایع اخیر افغانستان

ما، بیش از پیش، دل‌نگران افغانستان عزیزیم. این روزها، غمگینانه، اخبار سقوط مناطق مختلف افغانستان به دست طالبان را دنبال می‌کنیم. خبر خون‌ریزی‌های مداوم و کشتارها و آوارگی‌های برادران و خواهران‌مان را می‌شنویم. آن‌چه امروز در جای‌جای افغانستان می‌گذرد، فراتر از مرزهای سیاسی و قراردادی گویی برای ما، اینجا در ایران رخ می‌دهد. این تصویر غم‌انگیز و وحشتناک، متأسفانه برای ما، در تمامی این منطقه تصویری آشناست. ما که هنوز داغدار خون به ناحق‌ریخته دانش‌آموزان مدارس و شهروندان و روستانشینان مظلوم و ترور ده‌ها فعال فرهنگی و اساتید دانشگاه در افغانستان از هر قوم و مذهب و منطقه بودیم، امروز، باید ناباورانه و خشمگین، شعله‌ور شدن مجدد آتش جنگی فاجعه‌بار را در افغانستان شاهد باشیم.

ما بر اساس آنچه در علوم انسانی آموخته‌ایم، می‌دانیم که بر خلاف تصویری که رسانه‌ها و سیاستمداران نشان می‌دهند، این وضعیت فراتر از یک اتفاقِ صرفاً سیاسی و نظامی و جابجایی قدرت پشت درهای بسته است. وضعیت نامساعد امروز افغانستان، ریشه در ده‌ها عامل مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دارد: توسعه‌طلبی قدرت‌های جهانی و استعماری به خصوص امریکا که منافع اقلیتی از لابی‌های اقتصادی و سیاسی را در افغانستان دنبال می‌کند و مردم افغانستان را قربانی و وجه‌المصالحه‌ی سیاست‌های داخلی و بین‌المللی خود کرده‌است، دست‌اندازی‌ها و سیاست‌های قدرت‌های منطقه‌ای همسایه و غیرهمسایه‌ی افغانستان که دهه‌هاست سرنوشت مردمان شریف این جامعه را گروگان تنش‌های میان خود کرده‌اند، ناکارآمدی و فساد بخش قابل توجهی از سیاستمداران و مسوولین افغانستان که سرمایه‌های غنیمت این جامعه را به هدر داده و به یغما برده‌اند، سکوت یا خیانت برخی نخبگان و نمایندگان مردمی که به همت آنان چشم امید بسته‌بودند به جای تلاش برای آگاهی‌بخشی و رهایی مردم از کلیشه‌های مخرّب قوم‌گرایانه و تنش‌های فرقه‌ای، بر آتش شکاف‌های قومی و قبیله‌ای در این جامعه دمیده‌اند، رویکردهای غیرمتساهل دینی و نگاه‌های خشک و متحجّری که سرنوشت دنیایی انسان را به هیچ می‌گیرند و خواست و اراده و انتخاب و اختیار او را به رسمیت نمی‌شناسند و «دیگری‌»های دینی و مذهبی را طرد می‌کنند نیز به بلای جان این جامعه‌ی مستعد و شریف بدل شده‌است.

اینک قدرت گرفتن و برآمدن مجدد طالبانی که خود نیز برآمده از دهه‌ها فقر و ضعف آموزش و نابرابری و فساد و به محاق رفتن فرهنگ و اندیشه در لایه‌های مختلف جامعه‌ی نجیب افغانستان است، باقیمانده‌ی بذرهای امید این جامعه را نیز نابود می‌کند.

اما چشم دنیا به این فجایع بسته‌است. در کمال حیرت و تأسف، نه فقط مجامع بین‌المللی و دولت‌ها، که حتی روشنفکران، دانشگاهیان، فعالان حقوق بشر، رهبران مذهبی و هنرمندان منطقه و جهان هم در برابر این فجایع پی در پی اغلب سکوت کرده‌اند. گویی مسأله‌ی افغانستان برای هیچکدام از آنان مسأله‌ای قابل توجه نیست. در مظلومیت این مردم همین بس که فریاد و ندای کمک‌خواهی آنان نیز به جایی نمی‌رسد و این خود مصداقی از جهانی نابرابر و مناسباتی قدرت‌محور و ظالمانه است که حتی رنج و جان و خون انسان‌ شریف افغانستانی و سایر کشورهای این منطقه را به هیچ می‌انگارد. گویی مسأله‌ی افغانستان برای هیچ کس در ایران و جهان اهمیت ندارد. ما، از این مناسبات نابرابر و قربانی‌ساز بیزاریم. ما آرزومند و متعهد به ساختن جهانی هستیم که رنج افغانستانی و ایرانی و سوری و عراقی، به اندازه‌ی رنج هر انسان دیگری در این جهان اهمیت داشته‌باشد و خون هیچ کس رنگین‌تر از دیگری نباشد و هر قطره خون به ناحق ریخته، اراده‌ای جمعی برای پایان دادن به این وضعیت ِ فاجعه‌بار را در سطح جهانی به مطالبه‌ای جمعی بدل کند...

برای مطالعه ادامه بیانیه و اسامی امضا کنندگان و امضای بیانیه از این لینک استفاده کنید
https://yun.ir/hkhre7

متن کامل نامه و اسامی امضاها در لینک زیر یا پیوست:
https://t.me/atu_s_a/82

#رسانه شمایید. اگر دوست داشتید به اشتراک بگذارید.

شبکه جامعه‌شناسی
@SocioNet | اینستاگرام باز کردن / نظر دهید